Qazirgi ýaqytta halyqaralyq tájirıbede saıasatqa ár túrli ult ókilderiniń qatysýyn arnaıy is-sharalar, resmı ári beıresmı normatıvti aktiler, sondaı-aq, saılaý úderisindegi kvota ınstıtýty da qamtamasyz etedi. Mysaly, basqa ult ókilderi úshin zańnamalyq kvota tájirıbesi 52 eldiń zańnamasynda qarastyrylǵan.

Parlamenttiń tómengi palatasynda basqa ult ókilderi úshin zańnamalyq kvota (1 orynnan 10 orynǵa orynǵa deıin) 35 memleketke, onyń ishinde Belgıa, Danıa, Indıa, Iran, Italıa, QHR, Pákistan, Portýgalıa, Horvatıa, Rýmynıa, Slovenıa, Serbıa, Fınlándıaǵa tán tájirıbe. Sonymen qatar, basqa ult ókilderi úshin Parlamenttiń joǵarǵy palatasyna zańnamalyq kvota álemniń 17 memleketinde qoldanylady.

Joǵaryda atalǵan halyqaralyq tájirıbeden Qazaqstan da tys qadmady. Basqa ult ókilderi úshin Parlamenttiń tómengi palatasyna zańnamalyq saılaý kvotasy tájirıbesi 2007 jyldan bastap qoldanylýda. Álemdik tájirıbede jınaqtalǵan saıası qatysýdyń bundaı memlekettik-quqyqtyq quraldary demokratıalyq memleketterde basqa ult ókilderiniń quqyqtaryn qorǵaýda ári etnosaralyq tatýlyqty saqtaýda mańyzdy.

Alýa Joldybalına, saıasattanýshy