Reseıdegi azyq-túlik ónimderine salynǵan sanksıalar ekonomıkany eseńgiretip jibergeni týraly reseılik BAQ az jazbaǵan bolatyn. Soltústiktegi kórshilerimizdegi saýda-sattyq shaıqasynyń tininde Qazaqstannyń da ekonomıkasy alaǵaı da bulaǵaı kúıge túskeni jasyryn emes. Degenmen EAEO, KO uıymdarynyń sheńgelinde qudaıy kórshimiz bizdi de kiristirip otyr. Osydan 3 jyl buryn Qazaqstan ımporttyq quqyqtaryn Rosselhoznadzorǵa tapsyrǵan edi. Endi minge, jaqynda ǵana Rosselhoznadzor bizdiń elge norveg balyqtaryn ımporttaýǵa tyıym salǵandyǵy belgili bolyp otyr. Bul týraly «Qamshy» portaly www..365info.kz saıtyna silteme jasaıdy.
Al «Kommersanttyń» jazýynsha, Rosselhoznadzor 14 norvegtik kásiporynnyń ónimderin ımporttaýǵa tyıym salǵan. Demek, endi ımport tek Reseı úshin ǵana emes Kedendik odaq aıasyndaǵy Belorýs, Qazaqstan jáne Armenıaǵa da toqtaıtyn bolady degen sóz.
Tyıym salynǵan ónimderge muzdatylǵan forelder, teńiz ónimderi jatady. Reseılikterdiń pikirinshe, sanksıalanǵan ónimderdi Kedendik odaq elderi terıtorıasy arqyly reeksporttaýdyń aldyn alatyn jalǵyz shara. Osy maqsatta qolǵa alynǵan shara týraly resmı hattar Belorýsıa, Qazaqstan jáne Armenıa elshiligine jiberilgen.
Al reseılikterdiń ózderi bolsa, norveg balyqtaryn jemegeli bir jyl bolǵan. Bıyl sanksıanyń merzimi uzartylyp, 2016 jyldyń 6 tamyzyna deıin sozylǵan. Embargo 2014 jyldyń tamyzynda Eýro Odaq pen Reseı arasyndaǵy kıkiljińderden keıin salynǵan. Sonda bizdiń munda qatysymyz qansha?
Rosselhoznadzordyń sheshimine qazaqstandyq kásipkerler narazy ma? Eshteńe aıta almaımyz. Eger burynyraqta Rosselhoznadzordyń qaýlysy Qazaqstan terıtorıasyn tranzıttik maqsatta paıdalanýǵa tyıym salsa, endi múlde Qazaqstan aýmaǵyna norveg balyqtaryn kirgizýge bolmaıtynyn aıtyp otyr.
Sanjar Ábdihalyq, «KingFisher» JSHS qarjy dırektory:
«Mine úsh jyldan asty, Kedendik odaq aıasynda Qazaqstanǵa qandaı taýarlar, qandaı ónimder kirgizýge bolatynyn reseılik Rosselhoznadzor sheship keledi. Biz azyq-túlik ónimderin shyǵarýshy kásipker retinde aıtyrlyqtaı qysymdardy kún saıyn tańdaý erkindiginiń tarylyp kele jatqanyn, shıkizat ónimderi men taýarlarǵa shekteý qoıylyp jatqanyn kórip kelemiz. Bizde qazir tańdaý qalmaı barady. Rosselhoznadzor osymen birneshe márte bizdiń ishki naryqqa aralasyp, túrli ónimderdi bizdiń elge ımporttaýǵa shekteý qoıyp otyr. Bizdiń ishki saıasatymyzǵa aralasýy neni ańǵartady? Menińshe munyń astarynda bóten pıǵyldar jatyr.
Reseı saýda-sattyq soǵysyn bizdiń terıtorıaǵa baǵyttap otyr
Reseı bul jerde áskerı strategterdiń eń áıgili taktıkasyn qoldanyp, shaıqasty ózge terıtorıa arlyqy júrgizbekshi, deıdi kásipkerler. Al EAEO jáne KO sol maqsatty qurylǵan arnaıy uıymdar rólin atqarýda-mys. Já, reeksport máselesine keler bolsaq, muzdatylǵan balyqtar bizge Norvegıadan tikeleı ushaq arqyly jetkiziledi. Áýejaıda arnaıy veterınarlyq baqylaýdan ótkiziledi. Osylaısha muzdatylǵan norveg balyqtary basqa memleketke ushyp kete almaıdy. Onyń ústine bul ekonomıkalyq tıimsiz. Al tipti, ushyp ketti degen kúnniń ózinde reseılik áýejaıdan-aq quryqtalary sózsiz. Óıtkeni, onda da veterınarlyq baqylaý jasalady. Joǵarydaǵy málimetterdi eskere kele, Rosselhoznadzordyń bizdiń ishki máselelerimizge aralasýyna jol berýimiz – Prezıdentimiz aıtpaqshy Táýelsizdigimizdiń tizginin ustatyp qoıǵanymyzben birdeı emes pe?
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
