Jaqynda reseılik kınorejısser Sergeı Snejkın Today.kz  saıtyna bergen suhbatynda qazaq kınosyna qatysty pikirin bildirgen eken.

Sońǵy 3-4 jylda jaryq kórgen kıno kartınalardy saraptaı kele qazirgi qazaq kınosynyń bet alysy bir arnaǵa túse bastaǵandaı kóringen edi. Qazaq kórkemsýretti kınosynyń tarıhy keńes úkimetiniń ıdeolo­gıa­symen, júrgizip otyrǵan saıasatymen tyǵyz baılanysty bolǵany ámisege aıan. Sol kezden beri jalǵasyp kele jatqan, seń bolyp qatyp qalǵan qazaq kınoındýstrıasy az da bolsa bir qalypqa kele bastaǵanymen, sapasy syn kótere bermeıtini de jasyryn emes. Osy kezeńdegi qazaq kıno­dra­matýrgıasy men kınorejıssýrasyn qoǵam ómiriniń ózgeristi sátindegi tul­ǵanyń dramasy men tragedıasynyń kórinisine, ortalyq qaharmanǵa tike­leı baǵdarlanǵan dep sıpattaýǵa bo­lady.
Shynaıylyqqa jaqyn, halyqtyń áleýmettik máselelerin kórsetetin, qazaqtyń ishki psıhologıasyn aıqyn­daıtyn fılmder jylymyq kezeńimen birge keldi. Sháken Aımanovtyń «Biz­diń súıikti dáriger», «Bir aýdanda», «Al­dar kóse» «Atameken», «Taqıaly perishte» fılmderi, Májıt Bega­lınnyń «Onyń ýaqyty keledi», «Tul­pardyń izi» kınokartınalary, Abdolla Qarsaqbaevtyń «Qıly kezeń», «Meniń atym Qoja» kınotýyndylary, Shárip Beısembaevtyń «Gaýhartas» fılmi keńestik qazaq kınemato­gra­fıasynda úlken oryn qaldyrdy. Osy fılmderdiń negizinde, sol kezge negizinen keshe men búginniń, dástúrli men modernniń tartysy tán ekenin ańǵar­dyq. Bir urpaqtyń ekinshi urpaqty jal­ǵaýy emes, almastyrýy oryn alyp otyr, qundylyqtardyń baǵalanýy ózgeriske ushyrady, ata jolyn jal­ǵastyrý emes, modernızasıanyń róli basym tústi. Aýyl taqyryptaryna túsirilgen fılmderde áli de bolsa dástúr birjola kele jatqan modern qoǵammen arpalysta boldy, alaıda fılm fınalynda modern jeńiske jetti, sebebi tizgin keleshektiń enshisinde edi.

Qazirgi tańdaǵy naryqtyq jaǵdaı qoǵamdy baılar men kedeılerge bóldi. Bul jaǵdaı qala men aýyl halqyna da áser etpeı qoımady. Aýyl turmy­synyń qala jaǵdaıyna qaraǵanda áleýmettik-ekonomıkalyq, aqparattyq salada artta qalýy ekranda óz kórinisin tapty. Aýyl men qala qoǵamdarynyń arasyndaǵy konflıkt osy kezeń kınosynda keńeıe tústi. Sońǵy jıyr­ma jyl kólemindegi Otandyq kór­kemsýretti fılmderde ár túrli má­denıet ókilderi retinde ekranda aýyl men qala turǵyndary arasyndaǵy jyraq anyq belgilene bastady. Bul proses qazaq jańa tolqynynda jarqyn kórinis tapty. Iá, kemshiliksiz deı almaımyz. Dese de álemdik masshtabqa sáıkestendirip túsirgen týyndylar qazaq tildi kórermenderdiń qataryn arttyrǵanyn aıtpaı ketýge bolmas.

Já, qazaqstandyq kınoındýstrıany damytý úshin arnaıy Reseıden aldyrǵan rejıser Sergeı Snejkın  qazaq kınosyna qatysty óziniń pikirin bildirgen eken. «Qamshy» portaly orys tilinde jaryq kórgen suhbattyń keıbir atrıbýttaryn qazaq tiline aýdaryp berýdi jón kórdi.

Sergeı Snejkın, reseılik kıno rejıser:

«Qalaı oılaısyzdar, meni ne úshin shaqyrdy? Memlekettiń qarjysyn ońdy-soldy shashyp, quldyq sanadaǵy týyndy túsirý úshin emes, Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń obrazyn jaǵymsyz etip kórsetýdi toqtatý úshin, aqymaq, jaǵympazdyqqa negizdelgen mereıtoılyq deńgeıdegi fılm emes – taza kórkem týyndy jasap shyǵarý úshin shaqyrdy»,-deıdi Snejkın.

Sergeı Snejkınniń pikirinshe, kórermenderge prezıdent týraly kıno emes, birinshi kezekte olarǵa oqıǵanyń, oqıǵa keıipkeriniń  tarıhyn kórsetý kerek. Al Qazaqstan lıderiniń ómiri – shyǵarmashylyq adam úshin sheksiz týyndylar jasaýǵa múmkindik beretini sózsiz.

«Men qaıtalaýdan jalyqpaımyn. Siz qandaı týyndy túsirseńiz de (komedıa, serıal t.b.) sújeti birdeı bolyp shyǵady. Tarıhy birdeı  adam ómiri. Kóremmender prezıdentter týraly kınony kórmeıdi. Olarǵa keıipker tarıhy mańyzdy. Endi osy jerden bir kidireıik.  Adamnyń ómiri qıly ári qyzyq. Ol uzaq jyldar boıy ómir súrip keledi, jetistikteri de jetkilikti, bul sumdyq qyzyq emes pe? Ol Prezıdent bolǵan soń emes, ol birinshi kezekte – adam. Biz jańa tarıhty jazamyz. Biz bul eldiń Prezıdentiniń obrazyn jasap shyǵaramyz»,-deıdi reseılik maman.

Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıininde, reseılik maman qazaqstandyq kınoındýstrıanyń bolashaǵy bar ekenin aıta kelip, fılm túsirilimi barysynda ne túrli talantty akterlerdiń, mamandardyń qalyptasyp kele jatqanyn atap ótken.

«Qazaq kınosy da túrli kezeńderde ysylǵan. Ne túrli súrleýlerden ótken. Qazaq kınosynyń juldyzy jarqyraǵan kezeń – sovet odaǵy kezeńi edi.  Ol kezdegi túsirilgen týyndylardy jurt áli kúnge deıin súıip tamashalaıdy.  Mysaly, bizdiń túsirilim tobymyzda da kóptegen qabiletti jastar bar. Olar óte talantty.  Men olarǵa qyzyǵa qaraımyn. Mine, solar ǵoı bizdiń bolashaǵymyz. Bizdiń qartaıǵan, kóne ıdeologıalyq oılaý júıesimen júretin mamandar  «Qazaqfılmnen»  ketken kúni olardyń ornyna osy jastar keledi. Men soǵan sengim keledi»,-deıdi Snejkın.

Ol «Tak slojılas zvezdy» kartınasy qyzyqty ári jaýapkershiligi mol ekenin jáne bul kartına óziniń shyǵarmashylyq karerasynyń núktesi bolatynyn aıtqan. «Qaıtalap aıtamyn, biz derekti fılm emes, kórkem fılm túsiremiz»,-deıdi reseılik rejıser.

Fılmdegi basty róldi akter Berik Aıtjanov oryndaıdy. Ol osyǵan deıin «Mahambet», «Mustafa Shoqaı», «Naǵyz polkovnık», «Aǵaıyndylar», «Lıkvıdator» t.b. fılmdermen tanymal bolǵan. Aıtjanovty Snejkınniń ózi 20 kandıdattyń ishinen tańdap alǵan eken.

Esterińizge sala keteıik, qazirgi tańda Qaraǵandy qalasynda fılmniń túsirilimi júrip jatyr. Bul jerde 1989 jyldaǵy kenshiler kóterilisi týraly kadrlar túsirilýde.

Nurgeldi Ábdiǵanıuly