18-shi TAPSYRMA
1. QR Úkimeti 2012 jyldyń sońyna deıin:
- «Aqparattyq Qazaqstan-2030» Memlekettik baǵdarlamasynyń jobasyn ázirlep, engizsin;
- «Memlekettik qyzmetterdi elektrondy pishinde kórsetý týraly» zań jobasyn ázirlesin;
- memlekettik qyzmetter usyný úlgilerin jáne olardyń oryndalýyna baqylaý jasaý júıesin qurýǵa kirissin;
- oblystardyń, Astana jáne Almaty qalalarynyń ákimderimen birlesip «elektrondy ákimdiktiń» oblys, qala, aýdan úlgisindegi úsh deńgeıli birúlgilik syzbasyn qurý jóninen usynystar engizsin.
2. QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi:
- 2012-2013 jyldary Qazaq ulttyq elektrondy kitaphanasynyń qoryn ulǵaıtýdy qamtamasyz etsin;
- jýrnalıserdiń qoǵamdyq birlestikterimen birlesip Jýrnalısik etıka kodeksiniń jobasyn ázirlesin;
- otandyq BAQ-tardy jańǵyrtý josparyn ázirlesin.
Mádenıet salasyndaǵy jumys jańa sapaǵa ıe bolýy tıis. Óıtkeni, mádenıet qazirgi zamanǵy adamdy qalyptastyrýǵa jáne damytýǵa yqpal etetin áleýmettik jańǵyrtýdyń eleýli jıyntyǵy bolyp tabylady.
Qarama-qaıshylyqty ahýal oryn alatyn jaǵdaılar bar.
Elde 40 respýblıkalyq jáne 8 myń oblystyq mádenıet mekemeleri jumys isteıdi. Qyrýar qarjy bólinedi. Táýelsizdik jyldary ishinde respýblıkada 18 jańa teatr ashyldy.
Sońǵy 10 jylda kitaphanalar sany - 579-ǵa, murajaılar - 58-ge jáne mádenıet úıleri 1,5 myńǵa artty.
Sonymen birge, mádenıet mekemelerine barý deńgeıi osy salanyń damý dınamıkasynan keıin qalýda.
Men eńbek adamyna, óz isiniń bilgirine arnalǵan áleýmettik baǵyttaǵy otandyq mádenı ónimder (kıno, kitaptar, teatr qoıylymdary, telebaǵdarlamalar) úlesiniń jetkiliksiz ekendigine shyǵarmashylyq ıntellıgensıanyń nazaryn aıryqsha aýdarǵym keledi. Óskeleń urpaq pen jas býyn kásibılik pen bilikti eńbek ónimdiliginiń tartymdy úlgilerin is júzinde kóre almaıdy. Mádenıet, aqyr sońynda, qazirgi zamanǵy eńbek adamyna qaraı betburys jasaýy tıis!
Óńirler arasynda olardyń ekonomıkalyq jáne mádenı jetistikteri týraly aqparattar almasý jetkiliksiz dárejede qalýda.
HHİ ǵasyrda áleýmettik qamtylý ánsheıin jumysqa ornalastyrýdan góri áldeqaıda keń aýqymdy uǵymǵa ıe. Áleýmettik qamtylý - sol sıaqty jergilikti bılik organdarynyń kúsh-jigerin qoǵammen úılestire otyryp uıymdastyratyn buqaralyq is-sharalary.
Eýropa, Amerıka, Azıa sıaqty damyǵan elder aglomerasıalary men megapolısteriniń mádenı ómirlerinmodeldeýdiń sheteldik baı tájirıbeleri bar, olar - kópshilik aldyndaǵy velosıpedti sherýler, buqaralyq shahmat týrnırleri, qalalyq marafondar, ulttyq sport túrlerinen baıqaýlar, aýylsharýashylyq meıramdary, jastar teatrlarynyń karnavaldary, balalar týrnırleri jáne basqalar, jalpy alǵanda, qumar oıyndarǵa jatpaıtyn is-sharalar.
Sondyqtan men sózimdi barlyq ákimderge arnaımyn: qoǵamdyq, áleýmettik ómir árbir jekelegen aýylda, qalada, aýdan ortalyǵynda, oblysta turaqtylyq ahýalyn nyǵaıtatyndaı turǵyda oılastyrylǵan buqaralyq oń sıpatty is-sharalar arqyly damytylýy tıis.
Qalalyqtardyń, shaǵyn eldi mekender turǵyndarynyń óz-ózderin uıymdastyrýynyń halyqaralyq tájirıbesin, ásirese, erte jastan bastap, Qazaqstanda oń sıpatty áleýmettik is-sharalar júıesin qurý úshin paıdalaný qajet, ol qoǵamda oń ahýal qalyptastyrýǵa jaǵdaı jasaıtyn bolady.
Qazirgi zamanǵy tıimdi buqaralyq mádenı-oıyn-saýyq is-sharalarynyń negizi olardy uıymdastyrýǵa azamattardyń, ÚEU-lardyń ózderiniń tikeleı qatysýlary bolmaq. Buqaralyq is-sharalar ótkizý týraly arnaıy zań qabyldaý, olardy uıymdastyrý men ótkizý jóninen jergilikti ákimdikter úshin birúlgilik erejeler qabyldaý týraly máseleni qarastyrý qajet.
Qazaqstanda memlekettik jáne ulttyq merekeler ótkizý týraly tujyrymdamanyń 2001 jyldyń ózinde-aq qabyldanǵanyn eske salyp ótpekpin.
Sodan beri jańa memlekettik merekeler - Astana kúni, Tuńǵysh Prezıdent kúni, Otan qorǵaýshylar kúni paıda boldy. Naýryz, Konstıtýsıa kúnin toılaý pishini ózgerdi.
Jańa kásiptik jáne basqa da merekeler paıda boldy, máselen, men Ana kúni týraly bastama kóterdim.
19-shy TAPSYRMA
1. QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi:
- 2012 jyldyń 1 qyrkúıegine deıin eńbekke, adal kásibı tabysqa, Otanǵa qyzmet etýge, joǵary patrıottyq nıetterge oń kózqarastar qalyptastyratyn otandyq áleýmettik mádenı ónimderdi jańǵyrtýdyń salalyq besjyldyq josparyn ázirlep, qabyldasyn.
2. QR Úkimeti 2012 jyldyń sońyna deıin:
- «Buqaralyq is-sharalar ótkizý týraly» zań jobasyn ázirlep, Parlamentke engizsin;
- QR memlekettik ulttyq, kásiptik jáne basqa da merekelerdi toılaý tujyrymdamasyn jańartsyn, buqaralyq is-sharalar ótkizýdiń birúlgilik erejesin ázirlep, bekitsin;
- Astana, Almaty qalalary men oblys ákimderimen birlesip oblystar arasyndaǵy aqparattar jáne mádenı jetistikter almasýdy kúsheıtsin, ózara «oblys aptasy» turaqty ótkizilsin, áleýmettik buqaralyq is-sharalar ótkizý modelin ázirlesin.
5. Áleýmettik úderisterdi memlekettik basqarýdyń tıimdi júıesi
Áleýmettik úderisterdi basqarýdyń tıimdi memlekettik júıesi áleýmettik jańǵyrtýdyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Jáne bul júıe ózi úshin emes, halyq úshin jumys isteýi tıis.
Qazirgi sátte áleýmettik saladaǵy jumystardy úılestiretin jáne baǵyttaıtyn memlekettik organdardyń búkil qurylymy áli kúnge burynǵy modeldiń sarqynshaqtarynan aryla almaı keledi.
«Áleýmettik vedomstvolardyń» jumystaryn ortalyq atqarýshy bılik deńgeıinde úılestirý aıtarlyqtaı dárejede nashar. Mınıstrlikter men vedomstvolar olardyń jekelegen salalary sheńberinde jańǵyrtý úderisiniń qalaı damıtyndyǵyn aıqyn túsine bermeıdi.
Búginde áleýmettik úderisterdi basqarý júıesin sáıkes jaǵdaıǵa keltirý qajet.
Birinshiden, áleýmettik jańǵyrtý jónindegi barlyq jumystar biregeı josparly negizde qurylýy tıis.
Ekinshiden, azamattyq qyzmetti zańdyq retteýdiń mańyzy úlken bolatynǵa uqsaıdy.
Bul 1,5 mıllıonnan astam qazaqstandyqqa, sonyń ishinde 370 myń pedagog pen 184 dárigerge jáne basqa da medısına qyzmetkerlerine qatysty. Olar - jańǵyrtýdyń basty kúshi. Olardyń quqyqtary men mindetteri zańdyq negizde rettelýi tıis. Osynaý sapalyq ózgeristersiz bilim berý men densaýlyq saqtaý júıelerinde tabysqa jetý óte qıynǵa túspek.
Úshinshiden, áleýmettik úderisterdi tyńǵylyqty túrde zertteý qajet.
Áleýmettik máseleler jónindegi sheshimder muqıat eseptelip, ǵylymı negizdelip, aldyn ala, ıaǵnı olar áleýmettik problemalar men daý-janjaldarǵa ulaspaı turǵanda qabyldanýy tıis. Sondyqtan memlekettik ǵylymı-saraptamalyq qurylymdardyń jumysyn sáıkes jaǵdaıǵa keltirip, memlekettik emes saraptamalyq sektordy damytýǵa yqpal jasaý qajet.
Tórtinshiden, áleýmettik úderisterge basshylyq jasaýdyń «kabınettik stılinen» bas tartqan jón.
Otandyq memlekettik sheneýnikter áleýmettik úderisterdi basqarýdyń barlyq deńgeıdegi basshylarymen turaqty semınarlar ótkizýi tıis.
Besinshiden, áleýmettik jańǵyrtý máselelerin sheshý mindeti júktelgen basqarý býyndaryn úılestirýdiń naqty vertıkalin qalyptastyrý oryndy.
Altynshydan, basqarý júıesi úkimettik emes sektormen áriptestik qaǵıdaty negizinde jumys isteýi kerek. Memleket úshin únqatysýdyń san túrli alańqaılaryn qurý men olarǵa qoldaý jasaýdyń, buqaralyq is-sharalardy birlesip ótkizýdiń mańyzy zor.
Bul basqarýdyń árbir deńgeıine de tán bolýy tıis.
