Qazir búkilálemdik BAQ-tyń nazary Reseı men IM, nemese Reseı men Sırıa opozısıasy arasyndaǵy soǵysta ekeni aıtpasa da túsinikti. RF áýe qarýly kúshteri Sırıanyń birneshe aýdandaryn (Kama, Homsa) áýeden bombalaǵany belgili. Shabýyl bastalǵan alǵashqy táýlikte-aq, Sırıanyń 12 nysanynyń kúli kókke ushqandyǵy týraly osyǵan deıin jazǵan bolatynbyz (http://qamshy.kz/home/show/1733).
Reseı terorızmmen emes, opozısıamen soǵysýda
Sırıadaǵy Reseı qarýly kúshteriniń shabýylynan keıin 7 birdeı memlekettiń prezıdentteri Reseıdi áskerı operasıalardy toqtatýǵa shaqyrǵan. Jeti birdeı memlekettiń atynan ázirlengen resmı qujatta Sırıa terıtorıasyndaǵy RF Qarýly kúshteriniń shabýyldaryna qatysty qarsylyq bildirilgen. Sondaı-aq, Reseı Federasıasy áskerı operasıa júrgizip jatqan Kama, Homsa jáne Idlıba aýdandarynda beıbit turǵyndar qaza tapqan. Al, Reseı prezıdenti Pýtın myrzanyń pármenimen bastalǵan úshinshi soǵysqa álem memleketteri teris baǵa berip otyrǵany jasyryn emes.
Batystyq jáne qazaqstandyq sarapshylardyń pikirinshe, Pýtın áskeri IM-ge qarsy emes, Sırıa opozısıasyna qarsy soqqy jasaýda. Maqsaty Reseıdiń jaqtasy, seriktesi sanalatyn qazirgi bılik basyndaǵy Bashar Asad úkimetin qorǵaý jáne opozısıalyq kúshterdi joıý.
Sırıadaǵy soǵysqa Qazaqstan qarýly kúshteri de qatysa ma?
Al reseılik buqaralyq aqparat quraldarynda Reseı men Sırıa opozısıasy arasyndaǵy áskerı operasıalarǵa Qazaqstan qarýly kúshteriniń aralasatyny aıtylýda. Sırıadaǵy soǵysqa Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq pen Kedendik odaq aıasyndaǵy ujymdyq qaýipsizdik týraly kelisimsharttar (ODKB) negizinde eýrazıalyq odaqqa múshe memleketterdiń áskeri jumyldyrylýyýy bek múmkin.
Demek, Reseı Federasıasynyń strategıalyq seriktesi hám odaqtyń negizin qalyptastyrýshy Qazaqstannyń da qarýly kúshteri Sırıany opozısıadan azat etýge qatysady dep topshylaýymyzǵa negiz joq emes.
Kezindegi odaqtasymyzdyń qalaýymen Qazaqstan sarbazdary Aýǵanstan jerin aýǵandardan azat etý operasıasyna qatysqany esińizde bolar.
Dál osy jaǵdaı qaıta qaıtalanýy múmkin degen sybys rasqa aınala ma? Eger eski hám jańa odaqtasymyz, bıylǵy tóraǵa Reseı qalaıtyn bolsa Qazaqstan óz áskerin Sırıany sırıalyqtardan qorǵamaq pa?
Asad rejimine qarsy turýǵa qazaqtyń qaýqary jete me?
Reseılik BAQ-tyń jazýynsha ujymdyq qaýipsizdik týraly kelisimshart (ODKB) pen EAEO áskeri birigýge mindetti me? Joq. Eger memlekettiń saıası qurylymy men ustanymyna, memlekettiń táýelsizdigine qarsy keletin árbir qadamnan bas tartýǵa quqylymyz.
Asad kim? Nelikten BUU Asad rejimine qarsy? Pýtın ne úshin Sırıa opozısıasyn qulatyp, Bashar Asadty jaqtaýda?
Asad -Taıaý Shyǵystaǵy dıktatorlyq júıeniń turaqty oıynshysy. Ol 300 myńnan astam beıbit sırıalyqty qyrǵan, mıllıondaǵan bosqynnyń obalyna qalǵan basshy. Reseı Federasıasynyń senimdi odaqtastarynyń biri. Ony jaqtaýshy Vladımır Pýtınniń ózi de avtorıtarly júıeniń ókili. Asadpen múddeles, Sırıadaǵy munaı naryǵynyń oıynshysy. Al, Pýtınniń pármenine qarsy turar qazaq bıliginiń qaýqary belgili. Qazaqstan prezıdenti Nursultan Ábishuly BUU Bas assambleıasynda sóılegen sózinde terorızmge qarsy ekendigin aıtqanymen, AQSH pen Reseı, Reseı men Sırıa arasyndaǵy janjaldarǵa qatysty pikir bildirmegen bolatyn.
Al, AQSH prezıdenti Barak Obamanyń sózinshe, Reseıdiń Sırıada júrgizip jatqan operasıasynyń maqsaty – Bashar Asadtyń rejımine áskerı qoldaý kórsetýdi kózdeıdi.
Obamanyń aıtýynsha, qazir Vashıngton Túrkıamen birlesip, Reseıge qarsy Sırıanyń shyǵysyndaǵy Kúrd jasaqtaryna kómek kórsetpek. Demek, saıası turǵydan Túrkıa, AQSH jáne Sırıadaǵy kúrdiler jasaǵy kúsh biriktirgen.
Al, Reseıdiń jaqtasy kim? Árıne, Qazaqstan!
Iá, Pýtın myrza Sırıaǵa óz kúshine sengendikten emes, sharasyzdyqtan baryp otyrýy múmkin. Sebebi, onyń «klıenti» Asad úkimeti birtindep kúıreýde. Sondyqtan, ol óz múddesi úshin soǵysqa aralasqan.
Sonda álgindegi reseılik BAQ taratqan sybystardaǵy ODKB ujymdyq qaýpsizdik týraly kelisimsharttar boıynsha Qazaqstan áskeri soǵysqa aralasýy týraly aqparattarda qanshalyqty negiz bar? Reseı soǵysqa óz mddesi úshin aralasty? Al Qazaqstan ne úshin áskerı operasıalarǵa aralasýy tıis? Tipti, qarsy tarapta Túrkıa armıasy bar ekenin eskersek, Nazarbaev óz baýyryna qarsy soǵysqa bara ma?
Mundaı qadamnyń Qudaı betin ary qylsyn. Óıtkeni onda bizdiń baýyrlastarymyz túrikter bar. Olardyń nıeti de Reseıden irgesin aýlaqqa salý.
Bolashaqqa baǵyttalǵan, memlekettiń táýelsizdigine tikeleı qatysty kez kelgen kelisimge halqymen aqyldaspaı baratyn bir bılik bolsa, ol – bizdiń Qazaq bıligi. Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq – sonyń bir ǵana dáleli. Qazaq bıligi osy ádetimen búkil álem nazaryn ózine aýdaryp otyrǵan Reseı-Sırıa qaqtyǵysyna da qazaq jurtymen aqyldaspaı, áskerlerimizdi Reseıdiń yqpalyna jyǵyp bermese bolǵany.
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
