Eý­ra­zıalyq konsepsıa bastapqy kezden-aq ózi­niń ımperıashyl sıpatymen kózge tústi. Ne­­gizgi ıdeıany qaǵyp alyp, damytqandar Re­seı saıası elıtasy boldy. Re­seı basshysy V.Pýtın sol Eýrazıalyq konsepsıanyń júzege asyrýshysy bolsa, al, onyń ıdeology Dýgın sekildi antıatlantıst zıalylar. Jalpy, Eýrazıalyq konsepsıanyń negizgi belgileri: antıatlantızm sekildi batysqa qarsy kózqarastar, Reseıdiń oqshaý damýdy kózdeýi, Batys pen Eýrazıany qas sýbekti retinde kórsetýi jáne basqalardy ózderine qosyp alyp, ımperıanyń soıylyn soǵýy kerek degen ıdeıalar. Mundaı konsepsıa Stalınniń kezinde de bar bolatyn, sodan keıin bul ıdeıany damytýshy ıdeologtardyń biri Gýmılev boldy. Ókinishtisi sol, bizdiń úlken Eýrazıalyq ýnıversıtet antıatlantıst, reseıshil Gýmılevtiń atynda ekendigi. Bul óte tańǵalatyn qubylys. Múm­kin, sol kezde, ıaǵnı, 90 jyldary ózek­ti bolyp, elimizdiń tutastyǵyn saqtaý úshin kerek te bolǵan shyǵar. Biraq, dál qazir artyqtaý, óıtkeni, ol Qazaqstannyń ımıjin buzady. Taǵy bir aıta keterlik jaıt, Eýrazıalyq konsepsıaǵa jáne onyń bastamasy – Keden Odaǵyna AQSH qarsy.Tipti, birneshe ret eskertpeler de jasady. Qazir AQSH jáne Eýropa Reseı bankterine qarsy birqatar sharalar qoldanyp jatyr. Birte-birte Reseıge jumsaq túrdegi sanksıalar, shekteýler qoıýda. Ýkraınadaǵy jaǵdaılarda da Batys óziniń belsendiligin kórsetip otyrýy beker emes. Meniń oıymsha, eger biz Eýra­zıalyq proektke tolyǵymen kiretin bolsaq, bizdiń ekonomıkalyq damýymyzǵa geosaıası shekteýler qoıylady. Bul bizge úlken qıyndyq týǵyzady. Óıtkeni, Eýrazıalyq proektterdiń geosaıası jáne geoekonomıkalyq bolashaǵy óte bu­lyń­ǵyr. Alǵashqy kezde Eýrazıalyq ıdeıaǵa qarsy pikir aıtqandarǵa narazy bolyp, qysym jasap, jumystan shyǵarýǵa tyrysty. Al, búgingi tańda Elbasynyń ózi bul proektiń praktıkasy jóninde mınıstrlerdi synǵa alýda. Osyǵan deıin «Eýropaǵa jol» atty konsepsıa bar bolatyn. Sol konsepsıaǵa sáıkes, Or­ta Azıa men Eýropa elderi tek ekono­mıkalyq baǵyttarda saıası ıntegrasıa jasap jáne sonyń ishinde basty ról Qazaqstanǵa berilýi tıis edi. Mine, Eýrazıalyq Odaq tıimsizdigin kórgennen keıin, «Eýropaǵa jol» konsepsıasy qaıta jandanýy múmkin. Astana ony umytpaı, onyń jan-jaqty, tıimdi ıdeıalaryn qaıtadan jańǵyrtýy kerek. Bul biz úshin perspektıva jáne Elbasynyń ózi bul ıdeıany qoldaıdy. Meniń pikirimshe, Qazaqstannyń túpki maqsaty Eýropalyq Odaq pen NATO bolýy qajet. Jalpy, ult­jandy azamattar, memleketshilder de sol baǵytty qoldaýy kerek. Sońǵy kez­derde elimizdiń Reseımen qatynastary kúr­delendi. Qarapaıym oqıǵalarǵa baılanysty shıelenister týyndap jatyr. Bul bastama ǵana bolýy múmkin. Bizdiń Reseımen qatynasymyz ary qaraı shıelenisýi múmkin. Elbasymyz N.Nazarbaevtyń V.Pýtınge Kedendik Odaq tek ekonomıkalyq baılanystarmen shektelsin, quqyqtyq negizdi saqtaıyq degendeı eskertpeler jasaýy tegin emes. Bizdiń ekonomıkalyq saıasatta jibergen úlken qateligimiz Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirmegenimiz. Eger, osy uıymǵa kirer bolsaq, Keden Odaǵy bizge túk­ke de jaramaı qalatyn edi. Jyl­da ke­lesi jyly kiremiz degen oımen kele ja­­tyrmyz. Jáne biraz qarqynnan aıy­ryl­dyq. Osyndaı jaǵdaılardy kórip-bilip otyryp, qazirgi tańda elimiz geosaıası, ıdeo­logıalyq, geoekonomıkalyq turǵydan alǵanda tyǵyryqta tur degen qorytyndy jasaýǵa bolady. Daıyndaǵan Janıa Abdibek

Qamshy.kz