Astanada ótip jatqan Qazaq handyǵynyń 550 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan mańyzdy sharanyń biri «Nazarbaev Ýnıversıtetinde» jalǵasty. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-Aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

 «Máńgilik El» dep atalǵan halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıa uzyn sany 1500-den astam adamnyń basyn qosty. Olardyń arasynda Ázirbaıjan, Bolgarıa, Ulybrıtanıa, Germanıa, Izraıl, Úndistan, Ispanıa, Italıa, Qyrǵyz Respýblıkasy, Qytaı, Belarýs, Tájikstan, Reseı, AQSH, Túrkıa, Ózbekstan, Ýkraına, Fransıa, Shveısarıa syndy memleketterden kelgen tarıh pen memlekettiliktiń damý problemalaryn zertteıtin iri ǵalym-zertteýshiler de bar. Sonymen birge QR Parlamenti depýtattary, memlekettik organdar basshylary, Qazaqstannyń memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, dıplomatıalyq ókildikterdiń basshylary, sýdıalar, otandyq saıası partıalardyń, ÚEU-nyń, bıznes-qoǵamdastyqtyń, Qazaqstan halqy assambleıasynyń ókilderi, mádenıet jáne óner qaıratkerleri, BAQ jetekshileri de osy jıynda tóbe kórsetti. Konferensıa qatysýshylaryna Memleket basshysy arnaıy quttyqtaý hatyn joldady. 
Aıta keteıik, konferensıanyń ashy­lý saltanaty aldynda elimizdiń ǵylymı jáne shyǵarmashylyq qaýymynyń jetekshi ókilderinen quralǵan delegasıa Qazaq handyǵynyń negizin qalaýshy – Kereı men Jánibek handardyń eskert­kishine gúl shoqtaryn qoıdy. Delegasıany Memle­kettik hatshy Gúlshara Ábdiqa­lyqova bastap bardy.
Halyqaralyq konferensıanyń ple­narlyq otyrysyn da Gúlshara Naýsha­qy­zy ashyp, Prezıdent Nursultan Nazarbaev­­­­­­tyń konferensıa qatysýshy­lary men sheteldik qonaqtarǵa arnaǵan quttyqtaý hatyn oqyp berdi. 
«Biz ótkenimizdi maqtan tutamyz jáne ata-babalarymyzdyń san ǵasyrlyq armandaryn aqıqatqa aınaldyra otyryp, olardyń asyl muralaryn qasterleımiz», dep bastalǵan quttyqtaýda «Máńgilik El» jalpyulttyq ıdeıasy tarıhı sananyń berik irgetasyna arqa súıeıtini, bul qazaqstandyq patrıotızmniń mańyzdy qyry ekeni aıtylǵan. Sonymen birge qazaqstandyq tarıhshylardyń Qazaq handyǵy qurylýynyń, qalyptasýy men damýynyń tarıhı úderisine, halqy­myzdyń tarıhı jolyna tereń taldaý jasap, zertteý jumystaryn jalǵastyra berýi mańyzdy ekeni atap ótilgen. 
Memlekettik hatshydan keıin sóz alǵan sheteldik ǵalymdar Qazaq handyǵy týraly sheteldikterdiń kózqarasy turǵysynan qyzyqty baıandama jasady. 
Solardyń biri – tarıhshy, Fran­sıa­nyń Shyǵys tilderi jáne órkenıetteri Ulttyq ınstıtýtynyń ókili Katrın Pýjol qazaq halqy ushqan qustyń qanaty talatyndaı óte keń aýmaqta or­nalas­qanyna qaramastan, til tazalyǵyn saqtap, dıalektige jol bermeı kele jat­qanyna tánti ekenin jetkizdi. 
«Qazaqtar – til tazalyǵyn saqtaǵan el. Bul – kóshpeli ómir saltyn ustanýdyń paıdasy der edim. Qazaq handyǵy tarıhyn zerttegende tarıhı derektermen qatar, bul ulttyń ádebıeti men mádenıetine de zer salý kerek ekenin túsindim. Qazaq ultynyń kóp jyldar boıy kórshi elderdiń kolo­nıasynda bolýy da ana tilinen ajyrata almaǵan, árıne, syrt kózge qaraǵanda otarlaýshy eldiń tiline táýeldi sıaqty bolyp kóringenimen, keıingi jas býynnyń ol kemshilikti joıyp jiberetinine senemin» deıdi tarıhshy. 
 Al Iran Islam Respýblıkasynyń ǵylym, zertteýler jáne tehnologıalar mınıstriniń orynbasary Modjtaba Sharıatı Nıasar Qazaq handyǵy atty handyqqa atyn bergen qazaq halqynyń búgingi urpaǵyn uly tarıhı óńirdiń ókil­deri dep baǵalady.
– Bizdiń aldymyzda bizdi baılanys­tyratyn muralardy jańǵyrtyp, ony halyqaralyq deńgeıge kóterý mindeti tur. Ál-Farabı, Ahmet Iassaýı, Abaı Qunan­baev sıaqty tulǵalar salyp bergen dańǵyl jolmen eki eldiń arasyndaǵy altyn kópir­ge aınalatyn mádenı jáne ǵylymı alań­dy qalyptastyrý – búgingi siz ben bizdiń paryzymyz, – dedi. 
Plenarlyq otyrys aıaqtalǵannan keıin qoǵam jáne memleket qaıratkerleri, ǵalymdar, tarıhshylar, etnologtar, shyǵystanýshylar, til mamandary «Qazaq handyǵy jáne N.Á. Nazarbaevtyń «Máń­gilik el» ıdeıasy»; «Qazaq handyǵynan – Qazaqstan Respýblıkasyna deıin: tyń derekter, jańasha tujyrymdamalar»; «Qazaq quqyǵy men bıler sotynyń álem órkenıetindegi orny» jáne «Táýelsiz Qazaqstannyń álemdik qoǵamdastyqtaǵy orny» dep atalatyn tórt seksıaǵa bólin­gen otyrysqa qatysty. 550 jyl buryn Kereı men Jánibek handar quryp ketken Qazaq handyǵy alǵash ret óz ataýynda halyq etnonımi bekitildi. Qazaq halqynyń táýelsizdik úshin kóp ǵasyrlyq kúres jolynda uly jeńister men aýyr jeńilister boldy. Seksıalyq otyrystarda osynaý tarıhı oqıǵalardyń baǵasyn beretin baıandamalar oqyldy. 
Biz sózge tartqan tarıh ǵylymdarynyń doktory, profesor, UǴA múshe-korres­pon­denti Mámbet Qoıgeldi Qazaq han­dyǵynyń arqasynda qazaq halqynyń memleketshildik sanasy qalyptasqanyn aıtady. 
– 15 ǵasyrda ómirge kelgen Qazaq han­dyǵy qazaq tarıhynda erekshe oryn alady. 14-15 ǵasyrda qalyptasqan qazaq halqy ult retinde jańadan qurylǵan memleketke óziniń atyn berdi, ol memleket «Qazaq handyǵy» dep ataldy. Bul kezeńniń biz úshin mańyzy erekshe, óıtkeni Qazaq handyǵynyń arqasynda qazaq halqynyń memleketshildik sanasy qalyptasty. «Aqtaban shubyryndy» zamanynda qazaq­tyń ult retinde joıylyp ketpeýiniń birden-bir sebebi – Qazaq handyǵynyń ar­qasynda qalyptasqan memlekettik sanada jatyr. Bul sana bizdi ult retinde aman alyp qaldy. Qazaq handyǵy – qazaq memlekettiligi degen sóz. Qazaq memle­kettigi úshin kúres 15 ǵasyrdan keıin de jú­rip jatty. Isataı Taımanovtyń, Kene­sarynyń kúresi 20 ǵasyrda da jalǵasyn tapty. Bul jerde biz Alash qozǵalysyn este ustaýymyz kerek, osy oqıǵalardyń barlyǵy da qazaq memlekettiligi úshin kúres edi. Sondyqtan biz tarıhymyzda Qazaq handyǵyn ataı otyryp, tarıhı sa­baqtastyqty kóremiz, bul data – biz úshin sonysymen mańyzdy, – deıdi tarıhshy. 
L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory, QR UǴA aka­demıgi, tarıh ǵylymdarynyń doktory, profesor Erlan Sydyqov konferen­sıada kóteriletin másele ataýy bola­shaqtaǵy zertteýler nysanyna aınalady dep sanaıdy. 
– Memlekettigimizdiń tarıhyn zertteý­diń negizgi baǵyttary áli alda tur dep oılaımyn. Búgin Táýelsizdik saraıynda ótken saltanatty jıynda Elbasymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaev tarıh­shylardyń jolynda áli kóptegen zertteý jumystary turǵanyn, bizdiń qaıdan shyqqanymyzdy, kim ekenimizdi, Uly dalany qalaı meńgerdik, biz qalaı Uly dala murageri atandyq – osynyń bárin tereń zertteýdi júktedi. Olaı bolsa, bú­gingi konferensıada aıtylatyn áńgi­meler bolashaqtaǵy úlken zertteýlerge oıtúrtki boltyny sózsiz. Uly dalanyń ıesi – biz – qazaqtarmyz. Óıtkeni bul da­lada adamzat paıda bolǵannan beri ata-babamyz mekendep kele jatyr, bizdiń erek­sheligimiz sol, biz bul dalaǵa syrttan kelgen halyq emespiz. Basqalar keldi, biz­ben birge mekendedi, bárine oryn tabyldy, bereke-birlikpen ómir súrip jatyrmyz, al bul dalanyń ıesi – jergilikti halyq – búgingi qazaqtar, – deıdi E.Sydyqov. 
Qazaq handyǵyna qatysty tyń derek­termen áli de tabysa beretin sekildimiz. Se­bebi handyq tusyndaǵy dıplomatıalyq qatynastardyń qanat jaıǵany sondaı, 550 jyl burynǵy dıplomatıalyq qaty­nastardy dáleldeıtin qujattar bizden alysta jatqan elderdiń muraǵatynan da tabylyp jatyr. Sonyń barlyǵy Qazaq handyǵynyń memleket retinde ǵasyrlarǵa sozylǵan ozyq dástúri bolǵanyn kórsetse kerek. 
– Búgingi mereke – tarıhı, saıası oqıǵa deýge bolady, óıtkeni bul Qazaq handyǵy tarıhynyń, qazaq jerinde memleket­tiliktiń ǵasyrlarǵa sozylǵan dástúri bol­ǵandyǵyn kórsetetin shara. Elbasynyń: «Qazaq tarıhynda uıalatyn eshteńe joq» degen jaqsy bir sózi bar. Shynynda, 300 jylǵa sozylǵan Qazaq handyǵy tarıhy bizdiń maqtanatyn kezeńimiz deýge bolady. Óıtkeni Qazaq handyǵy qurylǵan soń, bılik basyndaǵy handar kórshiles elder­men terezesi teń dárejede dıplomatıalyq qatynasta boldy. Mysaly, orys derek­terinde Qazaq handyǵyn memleket retinde moıyndap, «orda, gosýdarstva» dep kór­setedi, parsy derekterinde «dáýliti qazaq», ıaǵnı «qazaq memleketi» dep kórsetedi. Osyndaı mazmundaǵy dıplomatıalyq qa­tynastardy aıǵaqtaıtyn qujattar shetel­diń arhıvterinde saqtalǵan, – deıdi Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etno­logıa ınstıtýty dırektorynyń oryn­basary, tarıh ǵylymdarynyń kan­dıdaty Nurlan Atyǵaev. Onyń aıtýynsha, tarıh jáne etnologıa ınstıtýty eki jyl­dan beri shetel muraǵattaryna júrgizgen ekspedısıalyq zertteýler barysynda tarıhı qujattardyń baı murasyna kezik­ken. Sondyqtan ótip jatqan konferensıa Qazaq handyǵynyń tarıhyn jańa qy­rynan tanýǵa múmkindik týǵyzady. Ol úshin osyndaı ǵalymdar men tarıh­shy­lardyń basyn qosar mazmundy sharalar jıi ótkizilýi kerek. Bul týraly kon­ferensıa qatysýshylarynyń jıyn sońynda qabyldaǵan qararynda da aıty­lypty. Onda «Áriptesterdi ulttyq ta­rıh­tyń nyshandary men beınesin kópshilikke taratý úshin únemi ǵylymı-zertteý, bilim jáne aǵartý jumystaryn júrgizýge, buqa­ralyq aqparat quraldaryn, kitap bas­pasyn, ǵylymı konferensıalar men forýmdardy qoldanýdy shaqyramyz. Ha­lyqaralyq ǵylymı qaýymdastyq ókil­derine barlyq múmkin bolatyn quraldar arqyly mádenı-gýmanıtarly qaýym­dastyq, órkenıet dıalogyn ári qaraı damytý men nyǵaıtýdy suraımyz»  de­lingen. 

 "Qamshy" silteıdi