Qazaqstan fermerleri kúrdeli jaǵdaıda jumys isteıdi. Memleket qoldaýy turaqty emes, úkimet baǵany retteý úshin eksportqa tyıym salady, aýyl sharýashylyǵyna qajetti tehnıka jyl saıyn qymbattap jatyr, aýa raıy faktory taǵy bar. Bundaı pikirdi kásipkerler palatasy Agroónerkásip kesheni jáne tamaq ónerkásibi departamentiniń dırektory Erbol Eseneev málim etti.
BUU Azyq-túlik jáne aýylsharýashylyq uıymynyń esebinshe, 2022 jyldyń qańtar-mamyr aralyǵynda azyq-túlik ındeksi shamamen 40 paıyzǵa kóterilgen. Iaǵnı, azyq-túlik qymbattap, agrarlyq sala bolashaqtyń munaıyna aınalǵaly tur.
Erbol Eseneev azyq-túlik baǵasyn sharýalarǵa sýbsıdıa bólý arqyly retteý qıyn ekenin aıtady. Onyń ústine, jalpy eldegi sýbsıdıa kólemi az – fermerlerge taratqanda tıyn-teben qalady.
Mamannyń dereginshe, Qazaqstan 5 mlrd dollarǵa azyq-túlik ımporttaıdy, al bar bolǵany 3 mlrd dollarǵa eksporttaıdy. Balans joq.
– Biz tonnasy 1-1,5 myń dollarǵa baǵamen ónim kirgizemiz. Biraq sol zattyń shıkizatyn 300-350 dollarmen satamyz. Mysaly, bıdaı, et, kóbine tiri qara mal solaı tepe-teńdikti saqtamaıdy. Bul durys emes. Aldaǵy 5-10 jylda osy tepe-teńdekti retteý kerek. Biz eń aldymen ishki naryqty qamtamasyz etýimiz kerek. Naqty baǵyt bar – ımportty almastyrý. Otandyq ónimdi arttyrý qajet. Ókinishke qaraı, qazir memleket eksportty retteýge jıi aralasady. Mysalǵa, bıdaı, maı, tuqym maıyna, etti eksporttaýǵa birde tyıym salady, birde alyp tastaıdy. Bul kásipkerlerdiń jumysyna kedergi keltiredi. Onsyz da naryq qubylmaly, onyń ústine taǵy bir tyıym qosylǵan kezde sharýalar bul salamen aınalysýdy doǵarǵysy keledi. Al, azyq-túlik baǵasyn tómendetý úshin ónimdi kóbirek óndirý kerek. Basqa formýla oılap tabýdyń keregi joq, – deıdi ol.
Maman taýardyń ózindik qunyna tehnıka, eńbek kózi, qajetti qural-saımandardyń qymbattaýy, logıstıka sekildi faktorlar kóptep áser etetin atap ótip, bıyl aýyl sharýyshylyǵynyń tehnıkasy qymbattaǵanyn jetkizdi.
– Byltyr K700 traktorynyń baǵasy 40 mln teńgedeı bolsa, bıyl 86 mln teńge deıin qymbattaǵan. Ótken jyly eń qarapaıym kombaın 70 mln teńge bolsa, bıyl 140 mln teńge turady. Al bul taýardyń ózindik qunyna áser etpeı qoımaıdy, – deıdi Erbol Eseneev.
Sondaı-aq sarapshy sharýalarǵa memleketten qoldaý jasalsa, turaqty bolýy kerektigin, al qazir bir basshy qoldaýdy jarıalasa, kelesisi alyp tastaıtynyn aıtty.
Derekkóz: atameken.kz
Pikir qaldyrý