Qazaqstanda endi mınıstrler men ákimderden bastap, joǵary oqý oryndarynyń rektorlaryna deıin el aldynda esep beretin bolady. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

Óıtkeni bulardyń barlyǵy búdjetti, el qarjysyn mıllıardtap jumsaýda. Alaıda ár mıllıonnyń qaıda ketip jatqanyn salyq tóleýshiler bilmeıdi. Parlamentke «100 qadam» Ult jospary aıasynda engizilip jatqan jańa zańdar toptamasy osy olqylyqtyń ornyn toltyrýǵa tıis. Sonyń birin «Nur Otan» partıasy men Májilistegi «nurotandyq» depýtattar ázirledi.

Parlamentte «Aqparatqa qol jetkizý týraly» zań jobasy boıynsha jumys bastalyp ketti. El tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan osy jańa jobany onyń avtorlarynyń biri, Májilistiń Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Máýlen Áshimbaev tanystyrdy. 
–Aqparat jasyrylatyn, oǵan halyqtyń báriniń birdeı qoly jete bermeıtin jerde jemqorlyq tamyr jaıady! – dedi Máýlen Saǵathanuly. –Qazaq­standa aqparat múddeli barlyq taraptar úshin teń dárejede qoljetimdi bolýǵa tıis! 
Onyń habarlaýynsha, biz umtylyp otyrǵan 30 damyǵan memlekette qabyldanǵan 3 negizgi qaǵıdat elimizde ómirge joldama alady: 
–Bular «móldirlilik», «esep­tilik» jáne «tartylý­shylyq» qaǵıdattary. «Móldir­lik» mem­lekettik organdar qyzmetiniń ashyqtyǵyn, olar­dyń sheshim qabyldaý prosesiniń aıqyn­dyǵyn qarastyrady. «Eseptilik» boıynsha barlyq memorgandar qoǵam, halyq aldynda esepti bolýǵa tıis. Ony qamtamasyz etýdiń naqty tetikteri túzilgen. «Tartylý­shylyq qaǵıdaty» boıynsha azamattar bıliktiń óz betinshe sheshim qabyldaýyn ne qımyl­daýyn jaı baqylaýmen shektelmeı, Úkimettiń sheshimin túzýge de belsendi qatysady. «Aqparatqa qol jetkizý týraly» zańy osy úsh qaǵıdatty júzege asyrýǵa múmkindik beredi, – dedi M.Áshimbaev. 
Jobany ázirleý kezinde BUU Damý baǵdarlamasy uıymynyń, EQYU-nyń, barlyq damyǵan elder múshe «Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy­nyń» sarapshylarynyń aqyl-keńesteri eskerilgen kórinedi. Eýropalyq jáne ame­rıkalyq elderdiń qolda­nystaǵy zańdary taldanǵan.

–Bul jańa zańnyń maqsaty – árbir qazaqstandyqtyń zańnamamen tyıym salynbaǵan tásilmen aqparatqa erkin qol jetkizip, taratýǵa degen konstıtýsıalyq quqyqtaryn iske asyrý bolyp tabylady. Iaǵnı bul qujat Ata zańymyzdyń naqty bir normasyn oryndaýǵa baǵyttalyp otyr. Biz zań jobasynda úsh qaǵıdatty naqtyladyq. Máselen, halyqqa beriletin aqparat aqıqat ári tolyqqandy bolýǵa tıis. Atap aıtqanda, endi adam­dardyń aryz-shaǵymynan «otpıskamen» qutyla salýǵa jol berilmeýi qajet. Onyń ornyna azamattarǵa qajetti egjeı-teg­jeıleri bar, shynaıy aqparat usynylýy kerek. Biz zańda osyn­daı talapty bekitip otyrmyz! – dedi komıtet tóraǵasy.
Jobada aqparattyń «ózekti bolýǵa jáne der ýaqytynda berilýge» tıistigi jazylady. «Áıtpese azamattar aqparat su­ratady, memorgan bolsa, ony bir aıdan asqannan keıin ǵana joldaıdy, al ol kezde sol aqparatqa qajettilik te bolmaıdy. Qoldanystaǵy zańnamada aqparatty der kezinde alý tetigi qa­rastyrylmaǵan edi. Sondyqtan bul tetikti arnaıy engizdik jáne ony júzege asyrýǵa qajetti arnaıy normalar da kózdelýde» dedi M.Áshimbaev. Jobada 20 kún degen merzim belgilengen kórinedi.
Onyń nyqtaýynsha, bul zań kúshi «memlekettik qupıaǵa» jáne «ishki qyzmettik aqparatqa» («slýjebnaıa ınformasıa») jatatyn aqparatqa taralmaıdy. Munyń syrtynda ulttyq zańnamadaǵy jeke ómirge jáne jeke otbasylyq qupıaǵa qol suǵýǵa salynǵan shekteý de saqtalady. Máselen, buqara ókilderi áldebir sheneýniktiń jeke ómirine qatysty málimetterdi suratyp, talap ete almaıdy.
Sondaı-aq bank qupıa da jasyryn kúıde qalmaq. «Bul jer-de tek «ashyq aqparat» týraly ǵana sóz bolyp otyr» deıdi joba avtorlary.
– Biz osy zańda qandaı jaǵdaı bolsa da, memlekettik or­gan­dar jáne basqa da qurylymdar tarapynan shekteý qoıýǵa bol­maı­tyn aqparattar tizbesin naqty jazyp kórsetýge tyrystyq, – dedi Máýlen Saǵathanuly. –Iaǵnı zańda qandaı aq­pa­rattardy qupıalandyrýǵa bolmaıtyny jazylǵan. Osy tizim neǵurlym keńeıse, bılik te halyq úshin túsinikti bola túsedi. Árıne, bul jerde ulttyq qaýipsizdik múddelerine de nuqsan kelmeýin oılastyramyz. Sondyqtan jumys toby aıasynda munyń qyr-syry muqıat zerdelenedi. Qalaı bolǵanda, sol tiz­be­ge kirgen aqparat túrlerine qandaı da bir «grıfpen» shekteý qoıýǵa tyıym salynady.
Mysalǵa, tótenshe jaǵdaılar, adamdar ómiri men densaý­lyǵyna qater tóndiretin apattar men olardyń saldarlary, tabıǵı apattar týraly boljamdar, sondaı-aq densaýlyq saqtaý, demografıa, kóshi-qon, bilim berý, mádenıet, áleýmettik qorǵaý, aýyl sharýashylyǵy salalarynyń, qylmys jáne ekonomıka­-nyń jaı-kúıi týraly aqparattarǵa shekteý engizýge tyıym sa­lynady.
Terorıstik aktiler, ekologıa jaǵdaıy, indet, azamattar paıdalana alatyn jeńildikter týraly málimetter, azamattar quqyqtarynyń buzylǵany týraly faktiler, Ulttyq banktiń altyn-valútalyq rezervi týraly statderekterdi de qupıa­lan­dyrýǵa jol berilmeıdi. 
Al halyq aldyna endi kimder shyǵyp, esep beredi? «Eseptik kezdesýler – aqparatqa qoljetimdilikti qamtamasyz etý tásil­deriniń biri. Zań jobasy boıynsha jáne Ult josparynyń 95-shi qadamyna sáıkes, ákimderdiń syrtynda, mınıstrler, memleket-tik organdardyń basshylary, sondaı-aq ulttyq joǵary oqý oryn­darynyń rektorlary jyl saıyn halyq aldynda esep berip oty­ratyn bolady. Onyń ótkizý tetikteri men tártipteri zańdyq aktilermen retteledi. Eń bastysy, bul endi – mindet. Mınıstr­ler de halyqpen kezdesedi, ózi júrgizip otyrǵan saıasatty, ózderi qabyldaǵan sheshimderdi túsindiredi jáne aldaǵy josparlaryn baıandaıdy» dedi M.Áshimbaev. 
Ol kezdesýlerdi ákim men mınıstrlikter janyndaǵy jańa­dan qurylatyn Qoǵamdyq keńester uıymdastyrady. Eseptik kez­desýlerdiń onlaın (Internet arqyly) translásıalanýy – shart.
Zań jobasynda Aqparatqa qol jetkizý máseleleri jónindegi qoǵamdyq keńesti qurý kózdelgen. Bul qurylym atalǵan zańnyń oryndalýyna baqylaý jasap, monıtorıń júrgizedi, onyń ta­lap­tarynyń durys, álde burys iske asyrylyp jatqanyn tal­daıdy, azamattardan aryz-shaǵymdar qabyldaıdy, kókeıtesti máse­lelerdi Úkimette kóteredi. Bul keńeske belgili bir quzy­retter berilmek. Ony Úkimet janynda, áldeqandaı da bir me­m­organ qurylymynda qurý jaıy jumys tobyndaǵy talqylaý barysynda anyqtalatyn boldy.
–Bul zań – óte qajet ári mańyzdy. Ol Qazaqstanda demo­kratıalyq qaǵıdattardy iske asyrýǵa, azamattardy memleket­-tik sheshim qabyldaýǵa tartýǵa, memorgandardyń qyzmetiniń tıim­diligin arttyrýǵa múmkindik beredi. Sybaılas jemqorlyqpen kúresýge yqpal etedi. Tutastaı alǵanda, bizdiń oıymyzsha, osy zań azamattardyń bılikke senimin nyǵaıtady, – dedi Máýlen Áshimbaev.