Halyqaralyq «Janashyr» qoǵamdyq qory Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha «Shetelde turatyn qazaq dıasporasynyń ókilderin qazaqstandyq qoǵammen aqparattyq jumys júrgizý úshin jumyldyrý» atty joba jumysyn bastady.

Mundaǵy maqsat – shetelde turatyn qazaqtarmen qarym-qatynasty nyǵaıtý. Osy oraıda Almaty qalasynyń Ortalyq memlekettik muraǵatynda sheteldik qandastarymyzdyń qatysýymen «Máńgilik eldiń uly tarıhy» atty alqasóz ótti. 

Germanıa, Túrkıa, Fransıa, Fınlándıa, Qytaı, Aýǵanstan, Iran, Saýd Arabıasy, Reseı, Uly­brıtanıa, Mońǵolıa elde­rinen kelgen qandastarymyz ben qazaqstandyq óner qaıratker­leri, sondaı-aq Halyqaralyq «Janashyr» qoǵamdyq qory qyzmetkerleri aqparattyq top qurdy. 2015 jylǵy 29 qyrkúıek pen 10 qazan aralyǵynda top músheleri Almaty, Qyzylorda, Túrkistan, Kentaý, Taraz qala­la­ryna issaparmen baryp, jer­gilikti halyqpen kezdesedi. Onda shetelde turatyn qazaq dıas­po­rasynyń tynys-tirshiligi, ata­jurtpen qarym-qatynasy, qazaq tiline, salt-dástúrine, dini men diline qatysty ózekti máselelerdi qozǵap, pikir almaspaq.
Mysaly, Eýropaǵy qazaq qo­ǵamdary qaýymdastyǵynyń tóra­ǵasy, Dúnıejúzi qazaqtary qaýym­dastyǵynyń tóralqa mú­shesi, saıasattaný ǵylymdarynyń doktory Kaıým Kısıjı atame­keninen shalǵaı júrse de olarda salt-dástúr jaqsy saqtalǵanyn aıtady. Máselen, kisi ólgende jetisin, qyrqyn berý, shildehana jasaý, azan shaqyryp at qoıý, tusaýkeser ǵuryptary ótkiziledi eken. 
– Shetelde turatyn qazaq dıas­porasy – qazaq eliniń ajy­ramas bóligi. Sol sebepti, Qa­zaqstanda bolyp jatqan ózge­ris­ter bizdi de eleń etkizip otyrady. Alaıda Qazaqstan halyq as­sambleıasy men Ata zańnyń 20 jyldyǵy mereıtoılary ol jaqta tolyq nasıhattalmaǵan. Al Qazaq handyǵynyń qurylýynyń 550 jyldyǵy búkil qazaqty eleń etkizgen bıylǵy basty oqıǵa boldy. Óıtkeni dıaspora qazaǵy Qazaqstandy «elim, memleketim, atajurtym» dep sanaıdy. Sol sebepti, oǵan úlken qyzyǵýshylyq bar, – deıdi Kaıým Kısıjı. Soǵan oraı Eýropadaǵy qazaq dıas­po­rasynyń 2009 jyldan beri ótkizip kele jatqan konferensıasy bıyl Qazaq handyǵynyń 550 jyl­dyǵyna arnalmaq. 
Alaıda olardy tolǵandyratyn máseleler de bar. Mysaly, qazaq tilin úırenýge qandas baýyrla­rymyz ǵana emes, ózge ult azamat­tary da qyzyǵýshylyq tanytady eken. Sondyqtan ásirese, qazaq dıasporasynyń kóbirek sho­ǵyrlanǵan Eýropa qalalarynda qazaq mádenıet ınstıtýttary ashylsa eken degen tilekteri bar. Óıtkeni qazaq tarıhy, mádenıeti, salty jat jurttyqtarǵa tanys­tyrylyp otyrǵany durys degen oıda. Sondaı-aq qazir ǵalam­tor­dan ǵana oqýǵa bolatyn, buryn­dary tóte jazýmen shyǵyp turǵan «Shalqar» gazetin qaıtadan basy­lyp tursa eken degen nıetteri de joq emes. Al Fransıa qazaǵy Abdýlsamet Altaı Bı-Bı-Sı-degi qazaq baǵdarlamalarynyń jabylyp qalǵanyna ókpeli. 
 – Biz ózimizdi syılaı bilsek, ózge ult ókilderi de syılaı bas­taıdy. Mysaly, sheteldiktermen kóp aralasamyz, solardyń bári qazaqsha sóıleýge áýestenedi. Sebebi biz ózimizdi syılap úıren­dik. Shetel qazaqtarynyń basty máselesi – osy. Óz tilin bilmeıtin birde-bir shetel qazaǵy joq. Biri – arabsha, biri – túrikshe, biri – fransýz tilin qosýy múmkin, biraq bastysy negiz bar. Mysaly, keıbir aǵaıyndar tildi bilmeý sebebin oryssha oqyǵanymen túsindiredi. Al men tórt tildi oqy­dym, ol ózime qajet boldy. Biraq bul besinshi til – qazaq tilin bilýime kedergi bolǵan joq, – deıdi Irannan kelgen ǵalym Islam Jemeneı. 
Qandastarymyz atajurttan jyraq júrse de, eliniń janashyr­lary ekenin bildirdi. Qashanda etene jumys isteýge ázir ekende­rin jetkizdi. Ortalyq muraǵatta bas qosqan qonaqtarymyz tilshi­lermen kezdesip, keıin el tarı­hynan syr shertetin qundy de­rekterge toly kórmeni tama­shalady. 
Aıta keteıik, «Shetelde tu­ratyn qazaq dıasporasynyń ókilderin qazaqstandyq qoǵammen aqparattyq jumys júrgizý úshin jumyldyrý» atty joba bary­synda Qazaqstannyń damý ba­symdyqtaryn ilgeriletý úshin aqparattyq jumystar júrgizý maqsatynda shetelde turatyn qazaq dıaspora ókilderin tartyp, pýl qurý, Qazaqstan qalalarynda jergilikti halyqpen kezdesýler ótkizý, respýblıkalyq jáne oblystyq teleradıo arnalarda tikeleı efırlerge qatysý, buqa­ralyq aqparat quraldaryna materıaldar, maqalalar daıyn­dap, atqarylǵan jumystar jaıly aqparat jarıalaý jáne ınternet-saýalnama júrgizý, Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyq mereı­toıyna arnalǵan mádenı is-shara­larǵa shetelde turatyn qandas­tarymyzdyń belsendi túrde qa­tysýyn uıymdastyrý jumystary kózdelip otyr.

Dererek kóz: Aıqyn-aqparat