Elordadaǵy Táýelsizdik saraıynda Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan saltanatty jıyn ótkendigi kópshilikke jaqsy belgili. Alqaly basqosýǵa Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev, Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Almazbek Atambaev, Túrkıa Uly ulttyq jınalysynyń spıkeri Ismet Iylmaz, Túrikmenstan Úkimetiniń vıse-premeri Sapardurdy Toılıev, Qazaqstan Respýblıkasy Parlamentiniń depýtattary, zıaly qaýym ókilderi, sport, mádenıet jáne óner qaıratkerleri qatysty. Saltanatty jıynǵa qatysýshylar aldynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev sóz sóıledi. 
– Qurmetti hanymdar men myrzalar! Mártebeli meımandar! Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna jınalǵan barsha qaýymdy búgingi torqaly toımen shyn júrekten quttyqtaımyn!
Búkil álemdi daǵdarys jaılap, damyǵan elderdiń ózderi úlken ekonomıkalyq kúızeliske ushyraǵan mynaý almaǵaıyp zamanda alys-jaqyn aǵaıynnyń basyn qosyp, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyq ulan-asyr toıyn ótkizýdiń óziniń erekshe sebepteri bar. Búgingi toı, eń aldymen, batyr babalarymyzdyń bıik rýhyna taǵzym etý jáne taǵdyrdyń san alýan qıyndyqtarynan súrinbeı ótken ata tarıhynan taǵylym alý úshin ótkizilip otyr.
Keńes Odaǵy zamanynda Qazaqstan mektepterinde oqýshylar «KSRO tarıhy» atty ortaq oqýlyqtan bilim aldy. Sondyqtan, jas urpaq ata tarıhynan múlde alshaqtap qaldy. Onyń ústine Qazaq handyǵynyń shańyraǵyn kóterip, aıbynyn asyrǵan uly handarymyz ben dańqty batyrlarymyzdyń esimderi birtindep el jadynan óshirile bastady. Óz ishimizden shyqqan olardy jamandaǵyshtar qurmetke bólendi. Elimizde hannyń, ne batyrdyń eskertkishi turmaq, olardyń atynda bilim men mádenıet nysandary, kerek deseńiz, jalǵyz-jarym kóshe de bolǵan joq. Qazaq handarynyń aty atala qalǵan jaǵdaıda olarǵa ústem tap ókili retinde keleńsiz baǵa berilip, qısynsyz aıyp taǵyldy. Bul týraly aqyn Ǵafý Qaıyrbekov kezinde: «Basqanyń patshasynyń bári jaqsy. Nelikten bizdiń handar jaman bolǵan?» dep ashyna jazǵan bolatyn. Ult jadynyń tamyryna balta shabýǵa arnalǵan osyndaı surqaı saıasattyń nebári shırek ǵasyr buryn oryn alǵanyna senýdiń ózi qıyn. Biraq keńes zamanynyń ashshy shyndyǵy dál osyndaı bolatyn.
Táýelsizdik qazaq halqynyń óshkenin jandyryp, ólgenin tiriltti. Almaty men Astanada, oblys ortalyqtary men iri eldi mekenderde Kereı men Jánibek, Abylaı men Ábilqaıyr sıaqty áıgili handarymyzdyń, Qabanbaı, Bógenbaı, Naýryzbaı batyrlardyń eńseli eskertkishteri boı kóterip, olardyń esimderi eldi mekenderge, joǵary oqý oryndary men mektepterge berildi. Babalardyń erlik pen kúreske toly ónegeli ómir joldary jaıly tom-tom ǵylymı eńbekter men ádebı shyǵarmalar jazyldy. Táýelsizdikpen birge oralyp, urpaǵyna ulan-ǵaıyr qonys qaldyrǵan batyr babalarymyzdyń bıik rýhy qazaqtardyń, ásirese, jańa býynnyń arasynda asa zor patrıottyq órleý týǵyzyp, ult tarıhyna degen maqtanysh sezimin uıalatty.
Qazaq, Juban aqyn aıtqandaı, «myń ólip, myń tirilgen» halyq. Birligi jarasqanda dańqy asyp, bılikke talasqanda berekesi qashqan. Barshaǵa belgili, baıyrǵy babalarymyz bórili baıraq ustap, Baıkaldan Balqanǵa deıingi alqapty erkin jaılaǵan. Kógimizde jelbiregen altyn Kún astynda qyrany qalyqtaǵan Týymyz memlekettiligimizdiń úzilmeı jalǵasyp jatqandyǵynyń aıǵaǵy.
Qazaq handyǵy budan bes jarym ǵasyr buryn ǵana shańyraq kóterse de, Eýrazıanyń uly dalasynda ornaǵan arǵy dáýirdegi saq, ǵun, úısin memleketteriniń, bergi zamandaǵy Uly túrik qaǵandyǵy, Deshti-Qypshaq pen Altyn Orda memleketteriniń zańdy murageri boldy. Arǵy dáýirlerge barmaı-aq, taza túrkilik zamanymyzǵa zer salar bolsaq, áıgili Rım ımperıasy qulap, Eýropadaǵy osy kúngi memleketterdiń nobaıy da áli qalyptasa qoımaǵan, al Qytaıda úsh patshalyq pen alýan áýlet ózara qyrqysyp jatqan VI ǵasyrda – 552 jyly Altaıda Uly túrik qaǵanaty atty qýatty, kúshti memleket dúnıege keldi. Ol nebári jarty ǵasyr ishinde Altaı men Kavkaz arasyndaǵy alyp dalada jeke-dara bılik júrgizdi. Dáýirlep turǵan kezinde Vızantıa men Irannan, Qytaıdyń eki patshalyǵynan alym alǵan er túriktiń berekesi ketip, óz ishinde bılikke talas bastalǵanda, áýeli Batys jáne Shyǵys bolyp ajyrap, keıin oǵyz, qarluq, qypshaq bolyp bólinip, jaýlaryna jem boldy.
VIII ǵasyrda tasqa qashalǵan Kúltegin jazýynda: «Aldaý men arbaýǵa arandaǵan túrki halqy birliginen aıyryldy. Tabǵashtarǵa qaısar uldary qul, kórikti qyzdary kúń boldy» dep jazylǵan. Qaı zamanda bolsa da, barlyq jeńisterimizdiń bastaýy bereke-birlik ekenin jas urpaq eshqashan umytpaı, ótkennen sabaq alýy úshin Kúltegin jazýynyń kóshirmesin jasatyp, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ýnıversıtetiniń atrıýmyna qoıǵyzdym.
Búgingi táýelsiz túrki memleketteri – Túrkıa, Qazaqstan, Ózbekstan, Ázerbaıjan, Túrikmenstan men Qyrǵyzstan jáne dúnıeniń ár túkpirine tarydaı shashylǵan jalpy sany 200 mıllıonnan asatyn 30-dan astam túrkitildes ulttar men ulystardyń uly babasy er túrik atalarymyz bolatyn. «Túrik» sóziniń bir maǵynasyn áıgili túrkolog akademık A.N.Kononov «berik», ıaǵnı «birigý», «birlik» sózinen shyǵarady. Endeshe, túrki halyqtary jaratylysynda árdaıym birge, bereke-birlikte bolý úshin jaratylǵan. Babalarymyz da bizge osyny mıras etken.
Birlik – bizdiń barlyq jeńisterimizdiń altyn qaınary, el qorǵaǵanda kúsh-qýat berer asqaq aıbary. Osyny árdaıym jadymyzda ustaýymyz kerek. Jahandaný zamanynda taǵdyr talaıymen bólinip ketken, tili, dili, dini men tegi bir túrki halyqtary HHİ ǵasyrda yntymaq jarastyrýy qajet. Sóıtip, saıasatta, ekonomıkada, ǵylym men tehnologıada ózara yqpaldastyq pen baılanystardy kúsheıte berýimiz kerek. Ata tarıhy bizdi osyǵan shaqyrady.
Búgingi toı – eń aldymen, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyq toıy. Ataqty Muhammed Haıdar Dýlatıdiń derekteri boıynsha, 1465 jyly Qozybasy taýynyń eteginde tarıhı oqıǵa boldy. Bul – bizdiń eldigimizdiń tamyry tereńde jatqanyn tanytatyn asa mańyzdy tarıhı derek. Kereı men Jánibek handar Ábilqaıyr ulysynan bólinip, Shý men Talastyń arasynda Qazaq handyǵynyń shańyraǵyn kóterdi. Alty Alash anttasyp, aıyrylmasqa sóz baılasyp, Ulytaýǵa tańbalaryn qashap jazdy. Osylaısha tarıh sahnasyna Qazaq degen halyq shyǵyp, ulan-ǵaıyr ólke Qazaq jeri dep atala bastady. Odan soń qasqa joldy Qasym han handyqtyń irgesin bekitip, keregesin kerdi. Haqnazar han el shekarasyn Edildiń boıyna deıin keńeıtse, Táýekel han Túrkistan ólkesin túgeldeı Qazaq handyǵyna qaratty. Eńsegeı boıly er Esim eldiń irgesin bekitý jolyndaǵy kúreste qolbasshylyǵymen tanymal boldy. Salqam Jáńgir han Orbulaq túbindegi shaıqasta jońǵarlarǵa oısyrata soqqy berse, Áz Táýke «Jeti Jarǵyny» engizdi.
Qazaq handyǵy kezeńi – at jalynda kún keshken Alash jurtynyń qaharmandyq dáýiri. El bılegen handardyń ómiri maıdan shebinde ótti. Qazaqtyń alǵashqy on tórt hanynyń jeteýi joryq jolynda qaza tapty.
Osynaý uly babalardyń bıik rýhyna barlyq urpaq aıryqsha qurmetpen bas ıip, rızashylyǵyn bildiredi. Olardyń ultqa sińirgen ushan-teńiz eńbegi árdaıym el esinde saqtalady. Qazaqtardyń talaı býyny qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan mamyrajaı zaman ornatqan han retinde qadirleıtin Áz Táýke bılikten ketken soń halqymyzdyń bereke-birligi álsirep, júzge jáne rýǵa bólinýshilik beleń aldy.
Ortalyq Azıadaǵy asa qýatty áskerı memleket sanalatyn Qazaq handyǵynyń osy osaldyǵyn ońtaıly paıdalanǵan jońǵarlar tutqıyldan soǵys ashyp, el tarıhyna «Aqtaban shubyryndy, Alqakól sulama» degen atpen engen tragedıaǵa ushyratty. Dál osy tusta tarıh sahnasyna qol bastaǵan Qabanbaı, Bógenbaı, Naýryzbaı, Malaısary sıaqty batyrlar, sóz bastaǵan Tóle, Qazybek, Áıtekedeı dýaly aýyz bıler, el bastaǵan Abylaı, Ábilqaıyrdaı handar shyqty. Bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol shyǵaryp, bereke-birligi asqan qazaq qoly 1730 jyly Ańyraqaı túbinde jońǵarlarǵa kúırete soqqy berip, ata qonysyn jaýdan birjolata azat etti.
Qaz daýysty Qazybek bı:
Biz qazaq degen mal baqqan elmiz,
Eshkimge soqtyqpaı jaı jatqan elmiz,
Elimizden qut-bereke qashpasyn dep,
Jerimizdiń shetin jaý baspasyn dep,
Naızaǵa úki taqqan elmiz.
Eshbir dushpan basynbaǵan elmiz,
Basymyzdan sóz asyrmaǵan elmiz.
Dostyqty saqtaı bilgen elmiz,
Dám-tuzdy aqtaı bilgen elmiz, – degen eken.
Birliktiń qadirin bilip, bilekke bilek qosqanda atamekendi jaýdan azat etti. Alaıda aǵaıynnyń arazdyǵynan, yntymaqtyń azdyǵynan kóp uzamaı handyq joıyldy. Danyshpan Abaı aıtqandaı, «Bas-basyna bı bolǵan óńkeı qıqym» eldiń sıqyn ketirdi. Sol kezde búkil dúnıejúzin jaılaǵan, «bólip al da, bıleı ber» degen otarshyldyqqa negizdelgen surqıa saıasat Qazaq elin birjolata Reseı patshalyǵynyń otaryna aınaldyrdy. Budan keıingi Qazan tóńkerisinen, Azamat soǵysynan, halqymyzdyń teń jartysyn jalmaǵan otyz ekinshi jylǵy asharshylyqtan er azamatqa da, elge de syn bolǵan Uly Otan soǵysynan qazaq qanshama qansyrap shyqsa da, azattyq ańsaǵan órshil rýhy men ulttyq kelbetin joǵaltqan emes.
El arasynda aıtylatyn támsil bar. Abylaı han: «Úsh armanym bar edi. Birinshisi – elimdi beıbit ómirge jetkizsem dep edim, qan kóp tógildi. Ekinshisi – halqym qala, kent sala almady. Úshinshisi – eldiń basyn biriktire almadym» degen eken. Abylaıdyń asyl armandary táýelsizdik tusynda túgeldeı oryndaldy. Qazaqstannyń qaı túkpirine barsaq ta, qalalarymyz ben aýyldarymyz jarqyrap, jaınap tur. Dalamyz jaıqalǵan eginge tolyp, elimiz jasyl baqqa aınaldy. Altyn Kún shýaǵyn shashqan Kók baıraǵymyzdyń astynda qazaq qana emes, 130 ulttyń ókilderi bereke-birlikpen tatý-tátti ómir súrýde. Men budan burynyraq «Qazaq tarıhynda biz uıalatyn eshteńe joq» degen edim. Búgin sol sózimniń jalǵasy retinde: «Bizge babalar tulparlarynyń tuıaǵymen jazylǵan ata tarıhynyń ár paraǵy erekshe qymbat. Qazaqtardyń búgingi jáne bolashaq býyny ony árdaıym oryndy maqtan etetin bolady» degim keledi.
Tek ótken tarıhymen ǵana maqtanatyn eldiń bolashaǵy bulyńǵyr. Ár býyn ókilderi ata-baba dańqyna dańq qosyp, abyroıyn arttyryp, búkil dúnıejúzi aldynda bedelin bıiktete bilgen eldiń ǵana bolashaǵy jarqyn, mereıi ústem bolady. Osy turǵydan kelgende, táýelsiz Qazaqstannyń búgingi býyny babalar amanatyna adaldyq tanytyp, elimizdiń abyroı-bedelin buryn-sońdy bolmaǵan bıikke kóterdi dep aıta alamyz.
Eń aldymen, babalarymyz egemen elimiz táýelsizdik alǵanda enshimizde ulan-baıtaq jer qaldy. Biraq álemdegi toǵyzynshy terıtorıa sanalatyn qazaq dalasy eshbir halyqaralyq qujatpen resimdelmeı, ashyq-shashyq jatqan edi. Biz osy bir asa kúrdeli ári shetin máseleni sátimen sheship, Reseı men Qytaı bastaǵan barlyq kórshilerimizben aradaǵy jalpy uzyndyǵy 14 myń shaqyrymnan asatyn shekaramyzdy halyqaralyq qujattarmen rásimdep, bolashaq urpaqtyń alańsyz bolýy úshin birjolata ári máńgilikke shegendedik.
Ekinshiden, bizge muraǵa qalǵan ataqonysymyz jyldar boıy halqymyzǵa qasiret ákelgen ajal polıgondary men jappaı qyryp-joıýǵa arnalǵan ıadrolyq oqtumsyqtarǵa toly boldy. Biz sonyń bárinen elimizdi de, jerimizdi de azat etip, álemdik ıadrolyq qarýsyzdaný kóshin bastadyq. Aqyl men parasattyń kez kelgen qarýdan qýattyraq bolatynyn dáleldep, jahandyq qaýipsizdikke zor úlesimizdi qostyq.
Úshinshiden, eki jarym ǵasyr patshalyq Reseı men 70 jyldan astam Keńes Odaǵy quramynda bolǵanda qazaq halqy óz jerinde otyryp-aq azshylyqqa, al Qazaqstan óz erkinen tys 130 ult pen ulystyń mekenine aınaldy. Álem tarıhyna kóz tiger bolsaq, soǵys ataýly ne jer daýy, ne ult artyqshylyǵy, ne din ústemdigi úshin bolatynyn baıqaý qıyn emes. Biz elimizdi mekendegen san alýan ult pen ulys, din ókilderin Kók týdyń astyna jınap, el tynyshtyǵyn, bereke-birligin saqtadyq. Birikken Ulttar Uıymy álemdegi talaı memleketke úlgi-ónege retinde usynǵan Qazaqstan halqy Assambleıasyn quryp, bes ret qatarynan Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń sıezerin zor tabyspen ótkizdik. Babalarymyz mıras etken «Keń bolsań – kem bolmaısyń» degen qaǵıdany basshylyqqa ala otyryp, áli talaı bıikterge jeterimiz anyq.
Tórtinshiden, biz irgemizdi bekitip, birligimizdi bekemdegen soń álemdegi eń damyǵan elderdiń tájirıbesin zerttep, damýdyń ózimiz jasaǵan jańa modeli – «Qazaqstan jolyn» usyndyq. Damýdyń eń jarqyn bolashaǵyn aıqyndaǵan «Qazaqstan – 2050» Strategıasyn túzdik. Dál osy qujattyń negizinde alǵa qoıǵan maqsattarymyzdy ret-retimen júzege asyryp, qýatty da tabysty memleket ornattyq. Sonyń nátıjesinde ekonomıkamyz az ǵana jylda eshqashan, eshkimde bolmaǵan qarqynmen alǵa basty. 2014 jyly elimizdiń ishki jalpy ónimi 1993 jylǵy kórsetkishten 19 esege kóbeıdi. Ol jan basyna shaqqanda 696 dollardan 13 myń dollarǵa, ıaǵnı 18 esege artty. 1993-2013 jyldar aralyǵynda 200 mıllıard dollardan astam tikeleı shetel ınvestısıasyn tarttyq. Eldiń ál-aýqatyn barynsha jaqsartyp, órkenıetti elderdiń deńgeıine jetkizdik.
Besinshiden, babalar mıras etken jerimiz qanshalyqty keń bolsa da, bizde uly muhıtqa shyǵatyn jol bolǵan emes. Temirjol ataýly Qazaqstannyń baılyǵyn tasý úshin tek soltústikke qaraı salyndy. Táýelsizdik jyldary biz jalpy uzyndyǵy 2500 shaqyrymdyq temirjol salyp, elimizdiń barlyq oblystaryn bir-birimen jalǵastyrdyq. Nátıjesinde Qazaqstannyń bolat joldary Qytaı arqyly Tynyq muhıtqa, túrikmen jeri, Parsy shyǵanaǵy arqyly Úndi muhıtyna, Reseı arqyly Batys Eýropaǵa, odan ári Atlant muhıtyna jetetin boldy. Buǵan qosymsha, «Batys Qytaı – Batys Eýropa» eýrazıalyq avtomagıstrali de paıdalanýǵa berildi. Al «Nurly jol» baǵdarlamasymen elimizde jańa 7 myń kılometrden astam avtokólik joly salynyp, barlyq óńirlermen baılanys eki esege jaqyn bolady. HHİ ǵasyrdyń naǵyz Jibek joly dep osyny aıtýymyz kerek.
Altynshydan, qazaqty ózge ulttan daralaıtyn onyń tili men mádenıeti, rýhanıaty. Elimiz egemendigin alǵannan keıin, jaǵdaıdyń qıyndyǵyna qaramastan, taǵdyrdyń jazýymen dúnıeniń tórt buryshyna tarydaı shashylyp ketken mıllıonnan astam qandasymyzdy atamekenge qaıtaryp alyp keldik. Babalar tarıhyna qatysty dúnıejúziniń arhıvterinde shań basqan tarıhı qujattardy aldyryp, tom-tom kitaptar men oqýlyqtar shyǵaryp, ata tarıhtyń aqıqatyn túgendedik. Táýelsizdik jyldarynda 1300-ge jýyq mektep, 1250-ge jýyq densaýlyq saqtaý nysanyn, taǵy 4 myńnan astam balabaqsha saldyq. Halyqtyń ortasha ómir uzaqtyǵy 72 jasqa jetti.
Azattyqtyń alǵashqy jyldarynda «Bolashaq» baǵdarlamasyn ázirlep, on myńnan astam talantty jastarymyzdy shetelderdiń eń bedeldi ýnıversıtetterinde oqyttyq. Qazir «Bolashaq» túlekteri basqarý isine aralasyp, ózderi el bolashaǵyna qyzmet isteýde. Kemelimizge kelgen soń elimizdegi barsha orta bilim oshaqtaryna úlgi bolsyn dep, respýblıkamyzdyń árbir óńirinde dúnıejúzindegi eń bıik talaptarǵa saı «Zıatkerlik mektepterdi» ashtyq. Al kúlli joǵary bilim ordalary bıyl alǵashqy túlekterin ushyryp, álemdik deńgeıde tanylyp úlgergen «Nazarbaev Ýnıversıtetine» qarap boı túzeıdi.
«Mádenı mura» baǵdarlamasy boıynsha ata-babamyzdyń asyl murasyn jınaqtaǵan soń álemdegi eń jańashyl óner ordalary sanalatyn Beıbitshilik jáne kelisim saraıy, Ortalyq konsert zaly, Astana opera jáne balet teatry, Ulttyq mýzeı ǵımarattaryn salyp, ult mádenıetiniń álemdik órkenıet bıiginde damýy úshin barlyq jaǵdaıdy jasadyq. Mundaı mádenıet oshaqtary elimizdiń ár óńirinde boı kóterdi.
Jas urpaqtyń jany sulý, deni saý bolýymen qatar, kúsh-qaıraty mol bolýy úshin záýlim sport saraılaryn turǵyzyp, qysqy Azıa oıyndaryn zor tabyspen ótkizdik. London Olımpıadasynda uly jeńiske ıe boldyq, otandyq sportshylar jarqyn jetistikterimen el mereıin ósirdi.
Jetinshiden, irgesi berik úıdiń shańyraǵy shaıqalmaıdy. Jaqynda ǵana biz Ata Zańymyzdyń 20 jyldyǵyn atap óttik. Bizdiń Konstıtýsıamyz ulttyq zańnama júıesine berik irgetas bolyp qalandy. Zań shyǵarýshy, atqarýshy bılik pen táýelsiz sot júıesiniń negizin qurdy. Qazaqstan Parlamenti eń joǵary ókiletti organ retinde óz mindetin abyroımen atqarýda.
Segizinshiden, babalar dańqyna maqtanýmen shektelmeı, úzdiksiz alǵa jyljyǵan el ǵana ozady. Osydan shırek ǵasyr buryn ǵana álem kartasynda bolmaǵan Qazaqstan dúnıejúziniń 56 eliniń basyn qosatyn Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymyna, 57 memleketti biriktiretin Islam yntymaqtastyǵy uıymyna abyroımen tóraǵalyq etip, ultymyzdyń rýhyn kóterip, jurtymyzdyń eńsesin bıiktettik. Qazaqstan alyp qurlyqtaǵy eń túıindi máselelerdi sheshetin 30-ǵa jýyq memlekettiń basyn qosyp, Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńes quryp, ony álemdegi bedeldi uıymdardyń qataryna qosty. Álemdegi eń yqpaldy halyqaralyq uıymdardyń birine aınalǵan Shanhaı yntymaqtastyq uıymyn qurýdyń basty bastamashylarynyń biri bolyp, birneshe ret bıik deńgeıdegi samıt ótkizdik.
Bizdiń babalarymyz – ǵundar da, túrkiler de, qypshaqtar da ótken zamandarda Eýrazıadaı alyp materıktiń basty ıntegratory bolǵan. Olar Uly Daladaǵy alýan taıpalardyń basyn talaı márte qosyp, berekesi qashqan kezde san ret jaýlaryna jem bolǵan. Biz de 20 jyldan astam ýaqyt boıy Eýrazıalyq odaq qurý týraly bastamany tabandylyqpen ilgeri jyljytyp, ony búginde bes memlekettiń basyn qosatyn postkeńestik elder ishindegi eń úlken ekonomıkalyq uıymǵa aınaldyrdyq.
Toǵyzynshydan, Astananyń tórinde turyp, búginde bar qazaqtyń ortaq maqtanyshyna aınalǵan elordamyz týraly aıtpaý múmkin emes. Astanamyz – jahanǵa tanylǵan jurtymyzdyń jarqyraǵan jaquty, Azattyǵymyzdyń altyn qyrany! Elordany salý táýelsiz Qazaqstannyń óte kúrdeli maqsat qoıyp, ony tabandylyqpen oryndaı alatynyn kúlli álemge aıqyn dáleldep berdi. Bas qalamyz qazaqtyń abyroıyn asyryp, mereıin tasytty. Eńseli elordaǵa aınaldy. Astanamen birge qalyń qazaqtyń da dańqy artty. Elimizdiń ár óńirindegi basqa qalalar men eldi mekender de elordaǵa qarap boı túzep, jarqyraı bastady. Búgingi torqaly toıymyz ótip jatqan Táýelsizdik saraıy jáne jańa salynǵan Sport kesheni de osyndaı eńseli ǵımarattardyń biri bolmaq.
Onynshydan, básekege qabiletti elý eldiń qatarynan berik oryn alyp, álemdegi úzdik otyzdyqtyń qataryna kirýdi basty strategıalyq maqsat etip qoıdyq. Alda Astanada álemdegi ǵylym men tehnıkanyń, ónerkásiptiń, jańalyq ataýlynyń jetistikterin nasıhattaıtyn EKSPO – 2017 kórmesin ótkizý mindeti tur. Qazir adamzat qoǵamy jańa ındýstrıalyq revolúsıamen betpe-bet kelip otyr. Oǵan Qazaqstannyń ekonomıkasy men ónerkásibi daıyn bolýy úshin biz «Údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarlamasyn» ázirlep, júzege asyrýdamyz. Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirdik. Barshaǵa birdeı kásibı, osy zamanǵy memleketimiz odan ári tabysty bolýy úshin bes ınstıtýttyq reforma júrgizýdi qolǵa aldyq. Tıisti memlekettik organdar ony ret-retimen júzege asyrýǵa kirisip te ketti. Bul reforma bizdi jańa bıikterge bastaıdy.
«Egemen bolmaı, el bolmas» degendeı, biz azattyq jyldarynda shyn máninde uly joldan óttik. Táýelsizdik kezeńi – biz úshin ǵasyrlar júgin arqalaǵan ǵalamat kezeń. Kezinde Kereı men Jánibekke ilesip shyqqan halyqtyń uzyn sany 200 myń shamasynda eken. Búgingi kúni sol qazaqtyń qatary jer júzinde 15 mıllıonnan asyp jyǵyldy. Al eger qazaq ótken ǵasyrdyń asharshylyǵyna ushyramasa, ótken soǵysta qyrylmasa qansha bolar edi?
Qazaqtyń óz ishindegi bereke-birligi kúshti bolýy kerek. Danyshpan Abaıdyń: «Birińdi, qazaq, biriń dos, Kórmeseń istiń bári bos» degen ósıetin árdaıym esten shyǵarmaıyq, ardaqty aǵaıyn. Alda qandaı syn-qaterler kútip tursa da birligimizdiń arqasynda bizdiń bolashaǵymyz búgingiden de jarqyn dep kámil senimmen aıta alamyn.
Bárimizdiń kıeli atamekenimiz bar, ol – qazaqtyń Uly Dalasy. Sol dalada babalardyń izgi amanatyn oryndaý jolynda biz qurǵan qasıetti Otanymyz bar. Ol – Táýelsiz Qazaqstan. Táýelsizdik – bizdiń mańdaıǵa basqan baǵymyz, máńgi saqtaýǵa tıis amanatymyz. Qasıetti Otanymyzda qandaı qıyndyqty da qaıyspaı qarsy alýǵa laıyq órshil rýhty, azat oıly, jasampaz halyq bar. Ol – erjúrek qazaq halqy, barsha qazaqstandyqtar. Sol qaharman halyqtyń alǵa qoıǵan izgi muraty bar. Ol – Uly Dala tósinde ózi qurǵan memleketti Máńgilik El jasaý. Endeshe, árqashan elimiz aman, baýyrymyz bútin bolsyn. Sizder men bizder qurǵan Táýelsiz Qazaqstanymyz Máńgilik Elge aınalsyn! Uly maqsattarǵa jetý jolynda bizge batyr babalardyń arýaǵy jar bolsyn!
Qymbatty qazaqstandyqtar!
2 myń jyldan astam tarıhy bar ejelgi Tarazda bir aıdan keıin Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan monýment saltanatty túrde ashylatyn bolady. Biz ózimizdiń qasıetti jerimizdiń tarıhy birneshe myńdaǵan jyldarǵa ketetinin este saqtaı otyryp, óz babalarymyzdyń estelikteri men isterine tıisti baǵa beremiz. Ol Eýrazıanyń ótken jáne qazirgi órkenıetiniń ósip-órkendeýinde óziniń aıryqsha oıý-órnegimen sheber órilgen. Hronostyń kózge kórinbeıtin arqaýy bizdi Qytaıdyń myńjyldyq tarıhymen jáne qazirgi kezimen, Taıaý jáne Orta Shyǵys, Azıa qurlyǵynyń basqa da bólikteriniń ótkenimen jáne búginimen baılanystyrady. Tildik jáne mádenı baılanystar mırıadasy arqyly biz óz baýyrlarymyzben – búginde Muzdy muhıt jaǵalaýlarynan Jerorta teńizine deıingi jerdi mekendeıtin túrki halyqtarymen baılanysamyz. Uly Túrki eli – ol bizdiń ortaq babalarymyz ben batyrlarymyz, ortaq rýhanı baılyqtarymyz bar ortaq arǵy Otanymyz. Ol bizdiń birlesken uly muramyz.
Bizdiń Reseı halyqtarymen, birinshi kezekte, orys halqymen júzdegen jyldarǵa sozylatyn birlesken tarıhı jolymyz bar. Táýelsizdik jyldary ishinde biz Eýropalyq odaq, Amerıka, Islam álemi elderimen tarıhymyzdyń birlesken paraqtaryna ıe boldyq. Olar jańa zaman ýaqytynyń kóptegen halyqaralyq oqıǵalary, onyń ishinde, bizdiń elimizde bolǵan oqıǵalar týraly baıandaıdy. Qazaqstan árqashanda óz kórshilerimen aradaǵy dostyqty jáne senimdi kózdiń qarashyǵyndaı saqtap, odan ári damyta beredi, álemniń búkil elderimen izgilikti qarym-qatynastar ornatady.
HHİ ǵasyrda da bizdiń jahandyq damýǵa qosar úlesimizdiń tek qana arta beretinine jáne álemniń ony laıyqty baǵalaıtynyna senimim mol. Bizdiń jerimizdiń júrip ótken jáne alda turǵan tarıhı jolyn oı eleginen ótkize otyryp, bizge Qazaqstannyń jahandyq qoǵamdastyqta tanymaldyǵy men máshhúrligin keńeıe túsetindeı etýdiń mańyzy zor. Álemde qandaı da bir halyqtyń óz memleketiniń resmı ataýymen birge aıryqsha beıresmı uǵymdy paıdalanatyn mysaldary kóp. Bizdiń qasıetti jerimizdi ejelden Uly Dala, al bizderdi – Uly Dala urpaǵy dep atady. Ony sonaý erte zamandardan beri týǵan jerge degen halyqtyq mahabbatty dombyranyń, qobyz ben jetigenniń júrekti arbaıtyn áýenine aınaldyra otyryp aqyndar jyrǵa qosty.
Biz babalarymyzda eshqashan bolmaǵan adam aıtqysyz jańa múmkindikter men perspektıvalar bar jańa Qazaqstandy qurýdamyz. Bizdiń kóptegen myńjyldyq tarıhy bar jerimiz kóz aldymyzda ózgerýde. Qazirgi zamanǵy Qazaqstannyń ár aýyly men qalasynda bolyp jatqan ózgeristerge kók aspan kýá. Dala kógindegi Kún bizdiń izgi isterimizge nuryn shashýda. Aspan men Kún – bizdiń Týymyzdyń túsi.
HHİ ǵasyrda dalalyq Eýrazıanyń qushaq jetpes keńistigi qaıtadan túlep, órkendeýde. Biz óz Tarıhymyzdyń jańa Shamshyraǵyn jaqtyq. Sondyqtan da búginde jáne ár kezde de bizdiń Qazaqstan – ol Uly Dala Eli! Ol – túlegen Uly Dala Eli. Bizdiń súıikti Otanymyzdyń halyqtyq aty da dál osy. Ol bizdiń Otanymyzdyń ótkenin de, qazirgisin de, bolashaǵyn da beıneleıdi. Onda qazaqstandyq minez ben onyń negizgi sıpattary kórinis tapqan. Olar – bizdiń jan dúnıemizdiń ashyqtyǵy men keńdigi, bizdiń júrekterimizdiń jylýy, qonaqjaılylyq pen beıbitsúıgishtik, kemeńgerlik pen oıshyldyq, eńbeksúıgishtik pen iskerlik. Ol – súıikti jerimizdiń órkendeýine osy ýaqytqa deıin bolmaǵan qol jetkizýdegi ózimizdiń kúshimiz ben múmkindikterimizge degen senim. Men bizdiń jańa Qazaqstannyń osyndaı beınesiniń árbir qazaqstandyqtyń oı-sanasy men jan dúnıesinen oryn tabatynyna, búkil álemde moıyndalatynyna senimdimin. Taǵy da qaıtalap aıtaıyn, bizdiń qasıetti jerimizdi yqylym zamandardan Uly Dala dep, al babalarymyzdy Uly Dalanyń urpaqtary dep ataǵan. Biz – solardyń jalǵasymyz, Uly Dalanyń muragerlerimiz. Osynaý keń-baıtaq Uly Dalanyń kóginde halqymyzdyń baq juldyzy bolyp Jańa Qazaqstan dúnıege keldi. Bizdiń Qazaqstanymyz – uly isterdiń uıytqysy bolǵan Uly Dala Eli! Bul – bizdiń taǵdyrymyz! Bul – bizdiń tańdaýymyz! Máńgilik Elimizde beıbitshilik pen bereke bolsyn! Halqymyz aman bolsyn!
qamshy silteıdi
derekkóz: qazaquni.kz
