Qundyzdyń  dańqyn shyǵarǵan onyń túgi bolǵanymen, sol túkter qundyzdyń ózi úshin qymbat zat emes. Ol tipti ózine asa mándi bolyp eseptelmeıtin zattyń qalaısha dańqyn shyǵaryp júrgenine tań qalǵan bolar edi. Tarıh ta- sol. Oǵan adamnyń izgi armany, mándi maqsaty, mahabbattary qajet emes. Ol adamdardyń boıynan ózine keregin ǵana alady. Eger san myńdaǵan adamdardyń árýaqtaryn tiriltip alsa, olar da ózderi úshin sonshalyq mańyzdy emes zattardyń tarıhta dáriptelgenine qarap, álgi qundyz sekildi qatty tań qalǵan bolar edi. Tipti qaıdaǵy bir maǵynasyz, jańsaq maqsattarmen salynǵan áýre pıramıdalar tarıhta qalady, al eń mańyzdy zat-osyny salǵan adamdardyń aýyr azaby, qaıǵy-qasireti, kóz jasy qalmaıdy... Tarıhshylar tarıhı oqıǵalarǵa adamdyq  qasıet, ádilet turǵysynan kelýdiń ornyna oqıǵanyń syrtqy nátıjesi men hronologıalyq esebin shyǵarýdan basqany bilmeıdi. Olar úshin tarıhı oqıǵalar kim jeńse, solardiki jón, solardiki qajettilik, solardiki ádil... Iaǵnı Makedonskııdiń qandy joryqtary qajettilik, Sezardiń, Shyńǵysqannyń, Napoleonnyń qandy joryqtary tarıhı qajettilik... Biraq sol tusta tógilgen qan men kóz jasynyń, jan azabynyń ne ekenin bular túsine me? Eger sol tusta  qurban bolǵan bir adamnyń rýhyn qaıta tiriltip ákelip, laboratorıada tekserer bolsa (eger sondaı bir múmkindik bolsa), sol jalǵyz adamnyń júrekti qaljyratar ashshy úninen osynaý toǵyshar tarıhshylar qansha zatty túsiner edi. Al sol ashshy qarǵysty myń-mıllıon ese,mıllıard ese kóbeıtseńiz, osy sumdyqty bes sekýnd estip, tózýge kimniń júregi shydar edi?

Tólen Ábdikuly, «Aqıqat» povestindegi  Roberttiń sózi