Sońǵy ýaqyttary ınternet keńistikte «súleımenshiler» dinı aǵymyna qatysty birqatar aqparattar taralyp, qoǵam ishinde qyzý talqyǵa túsýde. Atap aıtqanda, bul dinı aǵym elimizde «Jibek joly» qaıyrymdylyq mekemeler qaýymdastyǵymen baılanystyrýshylar qatary kóp. Al, bul uıymǵa qarasty mekemelerdiń birine Almaty qalasy Polısıa departamentimen qylmystyq is qozǵalǵany bárimizge málim.

Sonymen, «súleımenshiler» kim boldy jáne olardyń maqsaty qandaı degen suraq týyndary sózsiz.

Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasyna qarasty muftyat.kz saıtynda jarıalanǵan aqparatqa súıensek «súleımenshiler» ózderin sopylyq Naqyshbandı tarıqatyna jatqyzatyn «súleımenshiler» jamaǵaty qazirgi Bolgarıanyń Dýnaı (Týna) ózeni boıyndaǵy Sılıstıre aımaǵynda dúnıege kelgen Súleımen Hılmı Týnahan (1888-1959) atymen atalady.

1959 jyly Súleımen Hılmı Týnahan dúnıeden ótkennen keıin onyń jolyn shákirtteri jalǵastyrdy jáne olar «súleımenshiler» dep atala bastady. Súleımenshiler jamaǵaty tarapynan Túrkıanyń kóptegen qalalarynda, sondaı-aq Germanıa, Fransıa, Reseı, AQSH, Golandıa, Shvesıa sekildi memleketterde Quran kýrstary ashylady. Súleımenshiler Túrkıada paıda bolǵan túrikshil ultshyl dinı aǵym bolyp sanalady.

1978 jyldyń 1 qarashasynda Túrkıanyń «Dúná» gazetinde jaryq kórgen basylymda súleımenshiler túrkıalyq múftıatqa qarsy turǵan, resmı dinbasylaryn «shaıtannyń áskeri» dep ataǵan sekta retinde kórsetilgen.

Súleımenshiler HH ǵasyrdyń 80-jyldarynda Túrkıada saıası kúshke ıe bolǵan «Ádilet» partıasynan qoldaý tabý maqsatynda osy partıa músheleri arasynda qupıa túrde belsendi ýaǵyz júrgizgen.

1980 jylǵy Túrkıadaǵy memlekettik tóńkeriske deıin aǵymnyń kóshbasshysy Kemal Kachar (Súleımen Týnahannyń kúıeý balasy) «Ádilet partıasynan» Parlament depýtaty bolǵan. Sondaı-aq túrkıalyq BAQ-ta súleımenshilerdiń túpki maqsaty óz jaqtastaryn kóbeıtip, zaıyrly respýblıkanyń ornyna teokratıalyq memleketti qurý ekeni jazylǵan.

Al, Reseılik BAQ-ta súleımenshiler Túrkıada beıresmı áreket etetin radıkaldy dinı uıym retinde kórsetilgen. Radıkaldy dinı ıdeologıasy úshin Túrkıanyń resmı din basqarmasymen 1995 jyly qatynasyn úzgen.

Súleımenshiler jamaǵaty qaıyrymdylyqtybúrkemelenip jabyq medrese júıesi negizindepansıonattar arqyly áreket etedi. Áleýmettikturǵydan osal jandarǵa materıaldyq qoldaýkórsetý (tegin tamaqtandyrý, jataqhanadan orynberý) arqyly óz qataryna tartyp, olardyńsanasyna jamaǵatshyldyq psıhologıanyqalyptastyrady. Sektanttyq baǵyttaǵyjamaǵatshyldyq ıdeologıany jaqtastaryarasynda taratyp, resmı múftıatqa astyrtynqarsy áreket jasap, eldiń dindar qaýymynyńaýyzbirshiligin buzady, dindi saıasılandyrady. Qaıyrymdylyqty búrkemelený arqyly áleýmettikturǵydan osal azamattardy óz qataryna tartyp, jamaǵat múddesine berik etip tárbıelep, olardybolashaqta óz múdelerin júzege asyrý úshin saıasıjáne bıznes elıta qataryna qosylýyna jaǵdaıjasaıdy.

Búginde bul jamaǵat ózderiniń negizgimaqsattary jastardyń dinı saýatyn ashyp, Qurandy úıretý, sondaı-aq jaǵdaıy tómen nemesekópbalaly otbasylardan shyqqan oqýshylar men stýdentterdi tegin jataqhanamen qamtamasyz etýekenin aıtqanymen, munyń astynda komersıalyqmúdde jatqanyn aıta ketkenimiz jón. Túrkıajerinde bul jamaǵatqa tıesili kóptegenbalabaqshalar, jeke mektepter, aýrýhanalar, týrısik jáne qajylyq kompanıalary, saýdauıymdary, baspa úıleri tirkelgen.

Olar kóbine ózderiniń baspahanasynda shyqqankitaptardy ǵana oqıdy. Tárbıelenýshi balalararasynan ozyqtary bilimin jetildirý úshinTúrkıadaǵy arnaıy kýrsqa (tákámúl) oqýǵajiberiledi. Atalmysh kýrsty bitirgen oqýshy«ustaz» atanyp, tálim-tárbıe jumysymenaınalysýǵa ruqsat alady.

Mekeme ókilderi pansıonat tárbıelenýshilerineqamqorlyq jasaýmen qatar, kóbinese «medrese» atyn jamylyp, shákirtter arqyly qarajatjınaýmen aınalysady.

Súleımenshiler dinı ǵıbadattaryn SúleımenTýnahandy elestetý (rabyta) arqyly jasaıdy. Juma namazyn meshitten tys jeke ǵımarattarda da ótkize beredi, bes ýaqyt namazdy óz aralaryndaarnaıy bekitilgen namaz kestesine (taqýım) saıótkizedi.

Sonymen qatar bul jamaǵat Qazaqstanmusylmandarynyń tuǵyrnamasyna qaıshy keletin, qazaqstandyq patrıotızm men ulttyqıdentıfıkasıadan aıyratyn sheteldik jat dinııdeologıany astyrtyn túrde taratýǵa múddeli. Radıkal dinı oılardy ashyq túrdenasıhattamaǵanymen, túbinde zaıyrlyqqaǵıdattardy qoldamaıdy.

Jalpy bul dinı uıym tarapynan keletin qaýiptiń bar ekendigi jáne óskeleń urpaqqa tıgizer zıany kóp ekendigin ańǵarýǵa bolady. Sol sebepti, resmı dinı birlestikterge qatysy joq, biraq dindi úıretýge tyrysatyn kúmándi uıymdardan aýlaq bolǵan jón.