2024 jyldyń qorytyndysy boıynshaMańǵystaý óńiriniń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynda turaqtylyq baıqalyp, negizgi makrokórsetkishter oń nátıje kórsetti.

Óńir damýynyń negizgi baǵyttary - óńdeý ónerkásibi, týrızm, kólik jáne logıstıka, shaǵyn jáne orta bıznes, sondaı-aq agroónerkásip salalary.Atalǵan baǵyttardyń turaqty damýyna tyń serpin berý úshin óńirge ınvestısıa tartý jumystary belsendi júrgizilýde. Sońǵy bes jylda aımaqqa 4 trln. teńge ınvestısıa tartylǵan. Jalpy óńirge 2024-2026 jyldar ishinde ekonomıkanyń túrli salalarynda ınvestısıalyq quny 666 mlrd. teńge bolatyn 42 ınvestısıalyq jobany iske asyrý josparlandy. Onyń ishinde bıyl 11 aıda jalpy somasy 36 mlrd .teńgege 14 joba iske qosyldy, nátıjesinde 435 jańa turaqty jumys orny ashyldy.

Óńdeý ónerkásibinde de turaqty ósý qarqyny saqtalyp otyr. Salanyń jalpy ónimdik úlesi 5 jyl buryn 2,8% bolsa, qazirgi ýaqytta onyń úlesi 6,2% qurap, 9,0% ósim baıqalyp otyr.

Aımaqtyń aýyl sharýashylyǵy salasy da qarqyn alyp kele jatyr. Ótken jylmen salystyrǵanda bıyl 24,5% ósimmen 34,5mlrd. teńgeniń ónimi óndirildi. Onyń ishinde mal sharýashylyǵynda ónim shyǵarý kólemi 31,2%-ǵa kóbeıdi. 4 mlrd. teńgege ınvestısıa tartylyp, azyq-túlik saqtaý qoımasy qoldanysqa berildi.

2025 jyly quny 3,5 mlrd.teńge bolatynjumyrtqa, qus eti óndirý jáne jylyjaı keshenin salý jobalaryn júzege asyrý josparlanǵan. Sonymen qatar Qaraqıa aýdanynda pılottyq joba retinde 3300 túp záıtún aǵashy egildi. Kútken nátıjege qol jetkizilse, bul jobany odan ári damytýdy josparlap otyr.

Óńirde qurlyq, teńiz, áýe qozǵalysynyń barlyq túri jolǵa qoıylǵan. Endigi maqsat osy múmkindikterdi utymdy paıdalanyp, kólik jáne logıstıka áleýetin odan ári damytý. Jergilikti mańyzdaǵy avtomobıl joldarynyń 97% jaqsy jáne qanaǵattanarlyq jaǵdaıda. Bıyl 215 shaqyrymdy qamtıtyn jergilikti mańyzdaǵy avtomobıl joldarynda 2 qurylys jáne                                 10 rekonstrýksıalaý jumystary júrgizilýde.

Jyl basynan beri Aqtaý, Quryq jáne Soltústik termınal porttary arqyly júkterdi aýystyryp-tıeý kólemi 6,8 mln.tonnany qurap, 3,4%-ǵa ósken. Fıderlik júkterdi aýystyryp tıeý 52,3 myń konteınerlik birlikke jetip, ósim 2,5 eseni qurady.

Aqtaý qalasynyń turǵyndaryn sapaly komýnaldyq qyzmetpen qamtamasyz etý maqsatynda 2024-2026 jyldary 44 shaqyrym magıstraldyq jylý qubyryn jańǵyrtý josparlanǵan. Bıyl jobanyń 1-shi kezeńi boıynsha tozyǵy jetken 11,5 sh/q jylý qubyry tolyq aýystyryldy. Mańǵystaý oblysyn aýyz sýmen qamtý máselesin kezeń-kezeńimen sheshý úshin 2025 jylǵa deıin jalpy sý tushshytý qýaty qýaty 140,5 myń tekshe metrdi quraıtyn 10 jobany júzege asyrý josparlanyp otyr.

Mańǵystaýda 30 jyl úzilisten keıin kásibı balyq aýlaý sharýashylyǵyn damytý qolǵa alyndy. Keńes dáýiri kezinde qarqyndy damyp, keıin toqtap qalǵan bul sharýashylyqty qaıta jańǵyrtý úshin birqatar ınvestorlar tartyldy. Búgingi kúni Kaspııden balyq aýlaıtyn zamanýı kemeler satyp alyndy. Keler jyly taǵy tórt keme alý josparlanyp otyr. Osylaısha 2025 jyly teńizden 20 myń tonnaǵa deıin balyq aýlaý kózdelýde.

2024 jyldyń 11 aıynda shaǵyn jáne orta kásipkerlikte jumys istep turǵan sýbektiler 1 trln.teńgeniń ónimin shyǵardy. Bıyl kásipkerlikti qoldaýdyń biryńǵaı keshendi baǵdarlamasy sheńberinde 17,5 mlrd.teńge bólindi. Bul qarajatqa 1231 jobaǵa qoldaý kórsetilip, 411 jumys orny saqtaldy. Sondaı-aq, 373 jańa jumys oryny ashylýda.

Mańǵystaýǵa shet memleketter men el aımaqtarynan 215 myń týrıs keldi.  Bul ótken jylmen salystyrǵanda 20%-ǵa kóp. Týrızm salasynda kórsetilgen qyzmetter kólemi de 40% ósip, 6,6 mlrd.teńgeni qurady.

Bilim berý salasynda da oń ózgerister kóp. Bıyl Mańǵystaý oblysynda 4 800 oryndyq 4 mektep  paıdalanýǵa berildi, 6 510 oryndyq 14 jekemenshik mektep ashyldy. «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıasynda 13 mekteptiń qurylysy júrýde.

Sondaı-aq, Aqtaý qala avtobýsynyń parki 100%-ǵa jańartyldy. Bıyl Mańǵystaýda lızıńtik qarjylandyrý arqyly metan otynymen júretin 120 avtobýs satyp alý josparlandy. Búginde onyń 70 danasy oblysqa jetkizildi, qalǵan 50 danasy keler jyldyń aqpan aıynda keledi dep kútilýde.