«Birlik pen yntymaq basty qundylyǵymyz ári memlekettik saıasattyń buljymas baǵdary bolyp qala beredi», - Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev.

Búginde Qazaqstanda 124-ten astam etnos ókilderi tatýlyq pen kelisimde ómir súredi. Olar eldiń tolyqqandy azamattary jáne memlekettiń damýyna eleýli úles qosyp keledi. Qazaqstandyq biregeılikti nyǵaıtý, etnosaralyq shıelenistiń men qaqtyǵystardyń aldyn alý – memlekettik saıasattyń negizgi basymdyqtary. 

Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi 2024 jyly etnosaralyq kelisimdi nyǵaıtýǵa, qaqtyǵystardyń aldyn alýǵa, etnomedıasıany damytýǵa, mamandardy daıarlaýǵa jáne etnosaralyq saladaǵy memlekettik saıasatty júzege asyrýǵa baǵyttalǵan keshendi sharalardy iske asyrdy.

Solardyń biri – 1 naýryzda «Alǵys aıtý» kúnine oraı uıymdastyrylǵan respýblıkalyq telekópir. Oǵan 1000-nan astam adam qatysty. İs-shara aıasynda «Qaıyrymdylyq kerýeni» respýblıkalyq aksıasy jáne «Shańyraq» shyǵarmashylyq baıqaýy ótti.

Jyldyń mańyzdy oqıǵalarynyń biri – 25 sáýirde ótken Qazaqstan halqy Assambleıasynyń (QHA) «Birlik. Jasampazdyq. Progres» XXXIII sesıasy. Oǵan Memleket basshysy tóraǵalyq etti. Sonymen qatar, 28 sáýirde «Birlik júgirisi» atty jartylaı marafon ótti. Oǵan 15 óńirden 15 myń adam qatysty.

2024 jyly QHA janynan «Jomart jan» qoǵamdyq ortalyqtary quryldy. Olar birneshe volonterlik jáne qaıyrymdylyq aksıalar uıymdastyrdy. Atap aıtsaq, «Júrekten júrekke» jáne «Mektepke jol» aksıalary ótti. Jalpy, ótken jyly QHA músheleri muqtaj azamattarǵa 1,3 mlrd teńge kóleminde kómek kórsetti.

«Jomart jan» ortalyqtary negizgi 4 baǵyt boıynsha qyzmet etedi.

1. Mektepke jol – bul kópbalaly jáne az qamtylǵan otbasylardan shyqqan balalardy jyl saıyn mektepke daıyndaýǵa kómek kórsetetin qaıyrymdylyq aksıasy. 2024 jyly 6,5 myńnan astam bala mektepke qajetti qural-jabdyqtar men kıimdermen qamtamasyz etildi. Jalpy, 260 mln teńge qarjy jumsaldy.
2. Júrekten júrekke – bul tabıǵı apattar men tótenshe jaǵdaılar kezinde azamattarǵa qoldaý kórsetýge baǵyttalǵan joba. Joba aıasynda volonterlerdiń kómegimen zardap shekken óńirlerge 1700 tonnadan astam azyq-túlik, dári-dármek jáne birinshi kezekte qajetti taýarlar jetkizildi. Gýmanıtarlyq kómektiń jalpy somasy 805 mln-nan astam qarjy jumsaldy.
3. Meıirim – ınklúzıvti toptar men áleýmettik osal azamattardy qoldaý baǵyty. 2024 jyly joba aıasynda 1320 otbasy jáne 483 azamatqa áleýmettik kómek kórsetildi.
4. Qamqor – sporttyq jáne áleýmettik ınfraqurylymdy damytýǵa baǵyttalǵan qaıyrymdylyq jobalary. 2024 jyly óńirlerde jańa sport alańdary quryldy, sportpen shuǵyldanýǵa arnalǵan ortalyqtar ashyldy, sondaı-aq mektepter zamanaýı bilim berý quraldarymen jabdyqtaldy (mysaly, ınteraktıvti taqta jáne t.b.).

Sonymen qatar, byltyr QHA 13 arnaıy qoǵamdyq jobany júzege asyrdy. QHA-nyń 10 qoǵamdyq qurylymy belsendi jumys atqarýda. Olardyń qatarynda Aqsaqaldar keńesi, Analar keńesi, «Assambleıa jastary» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestigi, Jýrnalıser klýby, Ǵylymı sarapshylar keńesi, «Jomart jan» ortalyqtary, Etnomedıasıa keńesi, Shyǵarmashylyq ujymdar qaýymdastyǵy, Stýdenttik QHA, Jas ǵalymdar klýby bar. 

QHA myńnan astam etnomádenı birlestikpen tyǵyz baılanys ornatqan.

Elimiz boıynsha 35 Dostyq úıi myńnan astam etnomádenı birlestik úshin zamanaýı komúnıtı-ortalyqtar retinde qyzmet etedi. 2024 jyly bul ortalyqtarda 2 757 is-shara uıymdastyrylyp, oǵan shamamen 300 myń adam qatysty.

2024 jyly QHA qurylymdarynyń qatysýymen 15 000-nan astam áleýmettik mańyzy bar is-shara ótti, 700 myń adam qatysty.

Eldegi tórt ýnıversıtettiń jýrnalısıka fakúltetinde «Etnosaıası saýattylyq» atty arnaıy kýrs engizildi.

Etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy mańyzdy baǵyttardyń biri – qaqtyǵystardyń aldyn alýdyń tıimdi tetigi retinde etnomedıasıany damytý. 2024 jyly 233 kásibı etnomedıator respýblıkalyq, óńirlik jáne jergilikti deńgeıde daıarlyqtan ótti. Sondaı-aq 30 semınar men trenıń ótkizilip, 1 207 adam oqytyldy.

Etnosaralyq qatynastardyń jaı-kúıin obektıvti baǵalaý maqsatynda 2 sosıologıalyq zertteý júrgizildi, óńirlerge 10 monıtorıńtik sapar jasalyp, olardyń qorytyndysy boıynsha memlekettik organdarǵa tıisti usynystar berildi.

Zertteý nátıjeleri boıynsha el azamattarynyń 97,3%-y etnosaralyq jaǵdaıdy turaqty jáne qolaıly dep baǵalady.

Etnosaralyq máseleler boıynsha 80 óńirlik aqparattyq-túsindirý toby 160 myńnan astam adam qatysqan 3 000-nan astam is-shara ótkizdi. Olar konferensıalar, kezdesýler, semınarlar, keńester, dóńgelek ústelder jáne basqa da formattarda ótti.

Mınıstrlik násildik kemsitýshiliktiń barlyq túrlerin joıý týraly halyqaralyq konvensıany oryndaý jáne antıdıskrımınasıalyq zańnamany talqylaý máseleleri boıynsha turaqty vedomstvoaralyq jumys tobyn qurdy. Jumys qorytyndysy boıynsha osy saladaǵy zańnamany jetildirýge arnalǵan usynystar ázirlendi.

Qazaqstanda qoǵamdyq kelisim men etnosaralyq ózara is-qımyldy nyǵaıtý jónindegi júıeli jumys 2025 jyly da jalǵasyn tabady. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Q.K.Toqaevtyń tóraǵalyǵymen QHA-nyń XXXIV mereıtoılyq sesıasy ótkiziledi. Bul – ulttyq birlikti damytýdaǵy basym baǵyttardy aıqyndaıtyn negizgi is-sharalardyń biri bolmaq.

QHA-nyń 30 jyldyǵyna daıyndyq aıasynda 400-den astam iri is-sharany uıymdastyrý boıynsha jospar ázirlenip, bekitildi. Sonymen qatar, QHA Antologıasy men mereıtoılyq medali shyǵarylady.

Bıyl aqparattyq-túsindirý jumystaryna, memlekettik organdar men qoǵamdyq qurylymdardyń etnostardy qazaqstandyq qoǵamǵa ıntegrasıalaý tıimdiligin arttyrýǵa, sondaı-aq etnosaralyq turaqtylyqty qamtamasyz etýde azamattyq qoǵamnyń rólin kúsheıtýge erekshe nazar aýdarylady.

Bul saladaǵy kásibı mamandardy damytý úshin QHA Jýrnalıser klýby aıasynda 200-den astam jýrnalıs oqytylady, al etnosaralyq qatynastar salasyndaǵy 1000-nan astam kásibı kelissóz júrgizýshiniń biliktiligi arttyrylady.

2025 jylǵy negizgi basymdyqtardyń biri – salalyq kadrlardy daıarlaý. «Etnosaıasattaný» jáne «Etnojýrnalıstıka» mamandyqtary boıynsha oqytylǵan mamandardyń sanyn arttyrý josparda bar.

Sonymen qatar, QHA jobalary, Dostyq úıleri, lıngvısıkalyq kabınetter jáne basqa da mamandandyrylǵan qurylymdar arqyly memlekettik tildi etnosaralyq qatynas tili retinde qalyptastyrý jumystary kúsheıtiledi.

Bul mindetter Qazaqstan Respýblıkasynda qazaqstandyq patrıotızmge, azamattyq birlikke jáne el halqynyń rýhanı-mádenı tutastyǵyna negizdelgen qoǵamdyq kelisim men jalpyulttyq tutastyqty qamtamasyz etýge múmkindik beredi.

QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti