Qazaqstanda qylmystyń aldyn alýǵa kómektesetin jańa zań ázirlenýde. Quqyq buzýshylyqtyń aldyn alýǵa bilim berý, densaýlyq saqtaý, bıznes, qoǵamdyq ınstıtýttar jáne tipti oster qosylady. Kótermeleý arqyly azamattardyń qoǵamdyq tártipti qamtamasyz etýge qatysýy da yntalandyrylatyn bolady, dep jazady Qamshy.kz aqparattyq agenttigi.

Bul júıeni ózgerte ala ma, bizde qylmys az bola ma? Osy aptada ishki ister mınıstri trıbýnalar men teledıdar ekrandarynan shyqpaıdy. Dúısenbide Úkimet saǵaty kezinde depýtattarǵa óz jumysy týraly esep berdi. Búgin ol taǵy da halyq qalaýlylarynyń suraqtaryna jaýap beredi. Bul joly qylmystyń aldyn alý joldary talqylanady. Quqyq buzýshylyqtyń aldyn alý isine kóptegen memlekettik organdardy, sondaı-aq belsendi azamattardy tartý josparlanýda. Onyń ornyna syıaqy ýáde etiledi.

Saldarymen emes, qylmystardyń sebebimen kúresý. Bul búgingi otyrystyń negizgi leıtmotıvi boldy. Aqtóbe oblysynda 14 jasar oqýshy dúnıege kelgen sońǵy sensasıalyq jaǵdaı bizde aldyn-alý bar ekenin aıtady. Júktilikti muǵalimder de, dárigerler de, aýyl turǵyndary da baıqamady.

«Nelikten bul maqalada muǵalimder ata-analarmen jáne zańdy ókildermen teń aıtylmaıdy, jáne siz Bilim Mınıstrliginiń pikirin bile alasyz-sizdiń vedomstvo tárbıemen aınalysýy kerek pe, joq pa?», deıdi Májilis depýtaty Iýlıa Kýchınskaıa.

Al depýtat Magerram Magerramov buǵan qatysty bólek pikiri bar:

«Bizde jyl saıyn 2 myńnan astam qyz júkti bolady. Bul, árıne, másele. Mine, biz jaı ǵana aıttyq, sýbektilerge Bilim mınıstrligi kirdi. Onda tárbıe jáne ıdeologıalyq jumys qarastyrylǵan».

Jańa zańmen aldyn alý sýbektileriniń sany 13-ten 26-ǵa deıin artady. Quqyq buzýshylyqtardyń aldyn alý jónindegi jumysqa quqyq qorǵaý organdary ǵana emes, bilim berý, densaýlyq saqtaý, áleýmettik qorǵaý, qorǵanshylyq organdary, tipti MIBde tartylatyn bolady.

- Profılaktıkamen barlyǵy aınalysatyn bolady. Memlekettik organdar - olardyń mindeti. Kondomınıým turǵyndary múlik ıeleriniń birlestiginen profılaktıka júrgizgeni úshin – túngi ýaqytta birdeı Shý, qoqys shyǵarǵany úshin suraýǵa quqyly.

Zań jobasynda jeke profılaktıkaǵa erekshe nazar aýdaryldy. Qosymsha sharalardyń qataryna otbasynyń sıfrlyq kartasy arqyly azamattardy esepke alý, kámeletke tolmaǵandardy pedagogıkalyq súıemeldeý, resmı eskertý jatady. Aıtpaqshy, jasalǵan quqyq buzýshylyqtar týraly habarlaý jumys nemese oqý orny boıynsha usynylady.

- Endi JAO, áleýmettik qorǵaý organdary jeke tulǵaǵa qoǵamǵa jat minez-qulyqty jalǵastyrýǵa jol bermeý týraly jazbasha nusqama berýge quqyly. Nelikten resmı eskertýge uqsas jumys berýshige nemese oqý ornyna qorǵanys uıǵarymy týraly habarlamaý kerek. Kelisińiz bul aldyn alýdyń jaqsy normasy ma?, - deıdi depýtat Pavel Kazansev.

Qoǵamdyq aıyptaý árqashan áser etti óz kezeginde mınıstr kelisti. Sondyqtan ekonomıkalyq quqyq buzýshylyqtar jasaǵan adamdardyń tizilimi halyqqa qoljetimdi bolady. Bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynan bosaǵandar úshin ákimshilik qadaǵalaý engizilýde-qazir ol tek pedofılderge, terrorısterge jáne resıdıvıserge arnalǵan.

«Shartty túrde shyqqandar aldyn alý jumystaryna jatady. Ótelmegen nemese alynbaǵan sottylyǵy bar adamdar, bir jyl ishinde ákimshilik quqyq buzýshylyqtardy, qaıta qylmystyq áreketterdi jasaıtyndar, olar jeke profılaktıkaǵa jatady. Osy ýaqytqa deıin ondaı bolǵan joq», dedi depýtat Magerram Magerramov.

Azamattardyń profılaktıkaǵa qatysýy men máselesi talqylandy. Eń belsendiler úshin alǵys pen marapattan aqshalaı syıaqy men qurmetti ataqtarǵa deıin kótermeleý qarastyrylǵan. Ekinshi jaǵynan, bul teris paıdalaný nemese jalǵan aıyptaýlarǵa ákelýi múmkin degen alańdaýshylyq bar. Biraq zań osy tarmaqtardyń barlyǵyn naqty retteıdi, deıdi ázirleýshiler.

- Zań jobasymen qoǵamdyq kómekshilerdiń quqyqtary keńeıtilýde, búgingi tańda olar tek patrúldeı alady, endi quqyqtyq nasıhatpen aınalysa alady, habar-osharsyz ketken adamdardy izdeýmen, oqıǵa oryndaryn kúzetýmen aınalysa alady, dep pikir bildirdi depýtat.

Zań jobasy qoldanystaǵy bes zańdy biriktiredi jáne biryńǵaı úılestirý ortalyǵyn qurýdy kózdeıdi. Eger buryn memlekettik organdar bytyrańqy jumys istese, endi barlyǵy bir baǵytta qozǵalatyn bolady. Keshendi tásil balalardyń qaraýsyz qalýyna, otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyqqa, mas kúıindegi jáne qoǵamdyq oryndardaǵy quqyq buzýshylyqtarǵa, resıdıvtik qylmysqa dálirek jaýap berýge múmkindik beredi, depýtattar ýáde etedi.