Fın ýnıversıtetteriniń konsorsıýmy Qazaqstanda pedagogıkalyq JOO ashady. Bul akademıalyq seriktestikti damytý jónindegi aýqymdy baǵdarlamanyń bir bóligi. Búgingi tańda elimizde álemniń 40 jetekshi ýnıversıtetterimen yntymaqtastyq ornatyldy, 30-dan astam fılıal ashyldy. Olardyń barlyǵy eldiń strategıalyq basymdyqtaryn eskere otyryp, mamandardy daıarlaý tujyrymdamasyn qurýda.
Fransýz, Qazaqstanda oqıdy. Adrıan Davýs sıaqty adamdar 30 myńnan asady. Geografıa áserli-Nıgerıadan Pákistanǵa deıin. Al 2029 jylǵa qaraı-3,5 ese kóp. Sońǵy jyldary Qazaqstanda sheteldik ýnıversıtetterdiń ondaǵan fılıaldary ashyldy, olardyń 85% – y bolashaq týraly. Jasandy ıntellekt, kıberqaýipsizdik, ınjenerıa, ıadrolyq fızıka týraly. Osyndaı baǵdarlamalardyń birinde Arızona ýnıversıtetiniń Kozybayev University bazasyndaǵy stýdenti, óziniń bolashaǵyn sózbe-sóz baǵdarlamalaıtyn qyz Arýjan Ermuhan oqıdy.
«Mektepte men shetelge nemese kem degende Almatyǵa túsýdi armandadym. Biraq Qazaqstanda sheteldik ýnıversıtetter ashylyp jatqanyn bilgende, osynda qalýdy sheshtim. Sabaqtardy sheteldik oqytýshylar tolyǵymen aǵylshyn tilinde júrgizedi. Oqý deńgeıi óte joǵary dep aıta alamyn», deıdi stýdent Arýjan Ermuhan.
Arýjan men Adrıan sıaqty el úshin bilim men ınovasıanyń ekojúıesi qurylýda. Basty ról-ýnıversıtetterde. Bilim men ǵylymnyń strategıalyq seriktesteri forýmynda qaı baǵytta júrý kerektigin túsiný dál osy jerde týady. Zalda-álemdik jetekshi joǵary oqý oryndarynyń rektorlary, halyqaralyq uıymdardyń basshylary jáne El Prezıdenti. Ol munaı men óndiris týraly emes, bolashaq týraly aıtady.
- Qazir adamzat túbegeıli transformasıa dáýirine aıaq basqan kezde, oqý oryndary ýaqyt talabyna saı bolýy kerek, transformasıa jolynda júrýi kerek. Qazaqstan Bilim jáne ǵylym júıesin damytýǵa erekshe mán beredi. 2019 jyldan bastap osy salany qarjylandyrý úsh esege ósti. Joǵary oqý oryndarynyń derbestigi keńeıip, zertteý ýnıversıtetteriniń sany artyp keledi. "Ǵylym jáne tehnologıalyq saıasat týraly" jańa zań qabyldandy. Prezıdent janyndaǵy Ǵylym jáne tehnologıalar jónindegi Ulttyq keńes quryldy. Memleket ǵalymdarǵa, ásirese jas zertteýshilerge jan-jaqty qoldaý kórsetedi. Negizgi mindetterdiń biri barlyq azamattar úshin joǵary bilimge teń qoljetimdilikti qamtamasyz etý bolyp qala beredi, deıdi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan sıfrlyq dáýirge senimdi túrde kóshýde. Jasandy ıntellekt qazir memlekettik basymdyq bolyp tabylady. AI-SANA baǵdarlamasy qazirdiń ózinde jarty mıllıonnan astam stýdent, barlyq mektepter men ýnıversıtetterde AI kýrstary mindetti, tipti chatgpt qazir qazaqstandyq bilim berýdiń bir bóligi bolyp tabylady.
Sıfrlyq tehnologıalar buryn kontınentter bólgen nárseni biriktiredi. Bul ıdeıany Ulybrıtanıanyń eń kóne oqý orny Kardıff ýnıversıteti de bólisedi jáne óz tarıhynyń 150 jylynda alǵash ret elden tys jerlerde – dál Qazaqstanda kampýs ashady.
Vendı Larner, Kardıff Ýnıversıtetiniń Prezıdenti: - biz Sıfrlyq, ashyq jáne tehnologıalyq Qazaqstan ıdeıasyna sendik. Biz Qazaqstanda alǵa qarap, batyl áreket etetin myqty seriktesti kóremiz. Munda biz jasandy ıntellekt, bıotehnologıa, medısına salasynda bolashaq mamandaryn daıyndaıtyn bolamyz.
QS prezıdenti jáne negizin qalaýshy taǵy bir nazar aýdarady. Halyqaralyq reıtıń agenttigi qazir seriktes. Olar Qazaqstanmen birge bolashaq mamandyqtaryn boljaýǵa jáne bilim ekonomıkasyn qurýǵa daıyn.
Qazaqstan – bilim aýmaǵy. Bul jaı uran emes, strategıalyq málimdeme. Munaıǵa ǵana emes, ıntellektke, bilimge de bás tigetin el. Bul bedeldi álemdik joǵary oqý oryndarynyń sanynan kórinedi – búginde 40-tan astam fılıal bar. Bul ıdeıalardy, talanttardy jáne ınvestısıalardy tartýdyń ortalyǵyna aınalýdyń berik negizi emes pe?!
