Shymkent qalasynyń irgesindegi burynǵy narkodıspanserdiń ǵımaratyn 200-ge jýyq oralman otbasy pana etýge májbúr, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly STAN.KZ-ke silteme jasap.

Apatty jaǵdaıdaǵy ǵımaratty baspana etken tolar 20 jyldaı ýaqyt buryn álemniń ár qıyrynan atajurtqa qonys aýdarǵan. Sodan beri osy jerdi panalaýda. Jergilikti bılik basshylary tarapynan osy ýaqyt ishinde talaı ýáde berilgenimen, naqty nátıje bolmaǵan.

Saıttyń OQO-daǵy tilshisi apatty jaǵdaıda turǵan úıdiń turǵyndarymen kezdesip, suhbattasqan.

Tozyǵy jetken tas eden, temir tor terezeler, qıraǵaly turǵan irgetas pen qabyrǵasy sógilgen aýrýhana palatalaryna jyldar boıǵy jaǵymsyz ıis ábden sińip qalǵan. Bazarqaqpa eldi-mekenindegi esh jerde tirkeýde joq bul ǵımaratta búginde 26 otbasy turady. Basym kóbi kórshi Ózbekstan men Tájikistan elinen kelgen. Aýǵanstan men Iran, Pákistan, Túrkıadan tarıhı Otanǵa oralǵan otbasylar óz qamdaryn jasap, ólmestiń kúnin keshýde.

Ótken ǵasyrdyń basynda soǵylǵan ǵımarat kezinde narkodıspanser, keıin psıhıkalyq aýrýlarǵa shaldyqqandarǵa arnalǵan aýrýhana bolǵan. Eskirgen emdeý mekemesi kóshirilgeli jıyrma jyldan asqan eken. Keıin jergilikti bılik qabyrǵasy qańyrap bos qalǵan jerge alys-jaqyn shet elderden kelgen qandas baýyrlardy ýaqytsha qonystandyrǵan.

Alǵashqy oralman otbasylary 1993 jyldary ýaqytsha kelipti. Sodan beri ýaqytsha meken turǵylyqty zańsyz baspanaǵa aınalǵan. Óıtkeni, osydan 12 jyl buryn ǵıramat Resmı túrde tótenshe jaǵdaılar basqarmasy tarapynan apatty dep tanylǵan eken. Al munda ómir súrip jatqan aǵaıyndardyń qoldarynda turǵyn-úı qujattary joq. Tirkeýsiz qalǵan azamattar memlekettik járdemaqylar men basqa da kórsetiletin kómekterden qur qalypty. Keı otbasylar múgedek balalaryn memleket kómeginsiz ózderi asyraýǵa májbúr ekenderin aıtady.

Munda taza aýyz sý atymen joq. Jol da josparǵa enbegen. Gaz ben jylý sıaqty komýnaldyq qyzmet túrleri tipti bolmaǵan. Sýdy jurt jerqudyq qazyp, tartyp alyp otyr. Jaryq jıi sónedi eken. Ata jurtqa oralǵan jandar  úıindiniń astynda qalýdan qorqyp kún keshýde.

Qıraǵaly turǵan aýrýhananyń eki palatasynda Jalǵasbaevtar áýletiniń eki birdeı otbasy 1998 jyldan beri ómir súrip keledi. Ózbekstannan elge oralǵan jandar aldymen Qazaqstan Respýblıkasynyń tólqujatyn alǵandaryn aıtady. Solaısha memlekettik kvotadan qaǵylǵan.

«Biz qaıdan bileıik. Oıbaı pasport alý kerek degen edi. Sodan kómekke ilikpeı qaldyq. Qazaqstan azamattyǵyn alyp qoıǵan soń búkil járdemnen qur qaldyq. Qazir úı alý tek arman. Jumys joq. Jıyrma jyldan beri bos úmitpen kelemiz. Úıdiń shatyrynan sý aǵady. Edeni shuryq tesik. Zákten balalar jıi aýyrady»,- dep kúrsinedi bes balanyń anasy Qýanysh Jalǵasbaeva.

83 jastaǵy Qojahmet aqsaqal arman qýyp, atajurtqa qonys aýdarǵanda dalada qalamyn dep oılamaǵanyn aıtyp qynjylady. Baspanaly bolýdy ańsaǵan qarıa, «nıetime qol jetkize almaımyn ba» dep qorqady. Ólmestiń kúnin keshken otbasy toǵyz adam bolyp aıadaı ǵana bólmeni panalaýǵa májbúr. Ózbekstanda sharýashylyqpen aınalysqan jandar, bul jerde ózgege jaldanyp jumys isteýde.

«Ózimmen birge kelgenderdiń kóbi qaıtys bolyp ketti. Nemere baǵamyn. Balalar jergilikti ózbekterge jaldanyp jumys isteıdi. Armanymyz bul emes edi. Ózbekstanda úlken úıimiz bar edi. Ony bolmashy aqshaǵa sattyq. Ol jaqta kóshpekke bel býǵan ózge ult ókilderiniń úıin almaı, baǵasyn ádeıi túsiredi. Sodan beri aýrýhanada turyp jatyrmyz»,- deıdi Qojahmet Jalǵasbaev.

Tájikstannan ata-jurtqa qonys tepken Naǵıma Elbaevanyń otbasy da apatty aýrýhanany 1997 jyldan beri panalaýda. Qazaqstannyń azamattyǵyn alýǵa olarǵa sol kezdegi kóshi-qon mekemesiniń ókilderi keńes beripti.

«Bizdi solaı adastyrdy. Aldymen pasport alý kerek dedi. Qaıdan bileıik. Soǵan máz bolyp júrgende, kvota alý quqynan aırylyp qaldyq. Kúıeýim armanyna jetpeı, marqum boldy. Ózim múgedekpin. Eń bolmasa jer berse de jeńildik bolar edi. Biraq qaıda barsaq ta ótirik ýáde berip shyǵaryp salady. Qazir esh jerde esepte joqpyz»,- deıdi Naǵıma Elbaeva.

Apatty aýrýhanany meken etken azamattar, memleketten eń bolmasa ózderi turyp jatqan osy jerdi zańdastyryp berýdi suraıdy. Jıyrma jylda talaı ret aýysqan bılik bul máseleni keıinge qaldyrýmen shektelip keledi eken. Byltyr Saıram aýdanynan Shymkent qalasynyń aýmaǵyna aýysqan bul eldi-mekenniń taǵdyry endi qalalyq bılik basshylarynyń qolynda.

Qarataý aýdanynyń ákimi Maqsat Joldasbekov bul azamattardyń máselesin qarastyryp,sheshý joldaryn izdep jatqandaryn aıtady.

“Turǵyndardy úısiz adamdardyń ortalyǵyna tirkeı bastadyq. Qolymyzdan kelgenshe kómek beretin bolamyz.Turǵyndarǵa kómektesetin qaltaly azamattardy izdestirýdemiz. Bizge deıingi ákimderdiń isine baǵa bere almaımyz. Biraq qulaǵaly turǵan úıdi pana etip otyrǵan azamattardyń jaǵdaıyna qarap janymyz ashıdy”,-dedi Qarataý aýdanynyń ákiminiń orynbasary Maqsat Joldasbekov.

Derekkóz: stan.kz saıty.