مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ، وتباسىلىق فەرمالاردى قۇرۋ ءىسى - اۋىلدىق جەرلەردەگى جۇمىسسىزدىقتى جويۋدىڭ بىردەن-بىر ءتيىمدى جولى. وسىعان بايلانىستى ماقتاارال اۋدانىندا ءبىرشاما شارۋالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. دوستىق اۋىل وكرۋگىنە قاراستى گۇلستان ەلدى مەكەنىندەگى «سۋبحان اتا» مال فەرماسى وسى سوزىمىزگە ناقتى دالەل بولا الادى. ماحمۋد سۋبحانوۆتىڭ مال بورداقىلاۋ ءىسىن قولعا العانىنا ونشا كوپ ۋاقىت بولا قويماپتى. ايتسە دە ءوز ىسىنە مىعىم شارۋانىڭ بۇل ءىستى دوڭگەلەتىپ وتىرعانىن كورىپ، ريزا بولدىق.
– ءوزىمىزدىڭ سۋارمالى جەرىمىز بولعاندىق- تان، جىلدا قاۋىن، ماقتا ەگۋمەن اينالىسىپ جۇردىك. قانشا دەگەنمەن، ءونىمنىڭ بارلىعىن تۇگەل ساتىپ جىبەرە المايسىڭ. ەگىستىكتە قالىپ قويعان قاۋىن، قاربىز، ماقتا قالدىق- تارىن ىسىراپ ەتپەي، ءبىر كادەگە جاراتۋدىڭ جولدارىن ىزدەستىرە باستادىم. ويلانا كەلە، مۇنىڭ ەڭ ۇتىمدى ءتاسىلى - مال بورداقىلاۋ دەپ ويلادىم. مال باسىن كوبەيتۋ ءۇشىن «ىرىس» ميكرو قارجى ۇيىمىنان بىلتىر 6 ميلليون تەڭگە نەسيە اپدىم. 7 پايىزدىق مولشەرلەمەمەن 3 جىلعا ءبولىپ تولەيتىندەي ەتىپ، كەلىسىم-شارت جاسادىق. العان قاراجاتىمىزعا ون وگىز، ون بۇزاۋ، بەس سيىر الىپ، كاسىبىمىزدى باستادىق. كۇزدە ءبىراز وگىزدەردى سەمىرتىپ، بابى كەلىسكەندەرىن بازارعا شىعارىپ ساتتىق. ناتيجەسى جاقسى، ءبىر وگىزدىڭ باعاسى 300 مىڭ تەڭگەگە دەيىن باردى. سونىڭ ارقاسىندا نەسيەمىزدىڭ ءبىراز بولىگىنەن قۇتىلىپ ۇلگەردىك. - مال ازىعىن قالاي دايىندايسىزدار؟ - دەگەن ساۋالىمىزعا
م.سۋبحانوۆ: - يەلىگىمىزدە 45 گەكتار جەرىمىز بار. سوندىقتان مالدىڭ جەم-شوبىنىڭ 50 پايىزى وزىمىزدەن شىعادى دەۋگە بولادى. ءدال قازىرگى ۋاقىتتا فەرمامىزدا 20 باس ءىرى قارا مال بار، ونىڭ 10-ى ساۋىندى سيىرلار. كۇنىنە شامامەن 30-40 ليتردەي ءسۇت الامىز. سەبەبى، بارلىق سيىردى ساۋا بەرمەيمىز، كەيبىرىنىڭ بۇزاۋلارى اياقتانعانشا، تولىنە بەرەمىز. بازارعا ءسۇت، ايران، سۇزبە اپارىپ ساتامىز. مۇندا ەكى ادام جۇمىسپەن قامتىلعان. ولاردىڭ جالاقىلارىن ۋاقىتىلى تولەپ وتىرامىز. كەلەشەكتە قورا جايىمىزدى كەڭەيتىپ، جەم-شوپ جينايتىن بولەك كەڭ ورىن سالساق دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز، - دەپ جاۋاپ بەردى.
سونداي-اق مال شارۋاشىلىعىن قولعا الىپ، ودان ءتاپ-تاۋىر پايدا تاۋىپ جاتقان وتباسىلىق فەرمالاردىڭ ءبىرى - ىنتىماق اۋىل وكرۋگىنە قاراستى ادەن اتا اۋىلىنداعى «بەگىمبەت اتا» شارۋا قوجالىعى. ونىڭ باسشىسى ەركىنبەك ەرىمبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ول بۇل سالاعا جايدان-جاي كەلمەگەن كورىنەدى. - 2006 جىلى قاتتى ناۋقاستانىپ قالدىم دا، باسىما قيىندىق ءتۇستى. قارجىدان تارىقتىم. سول كەزدەن باستاپ «ەشبىر قور جيناماپپىن، وسى كۇنگە دەيىن بەكەر جۇرگەن ەكەنمىن عوي» دەگەن ويلار سانامدى جاۋلاپ الدى. بالا كەزىمنەن مالعا ۇيىرسەك بولدىم، سوندىقتان وسى سالا مەنىڭ تابيعاتىما جاقىن ەكەنىن انىق ءتۇسىندىم دە، اۋرۋىمنان – ايىعىپ، وز-وزىمە كەلگەننەن سوڭ، وسى ويىمدى جۇزەگە اسىرۋعا بەل بۋدىم.
العاشىندا بۇل ءىستى 5 ءىرى قارادان باستاعانمىن. ەرىنبەي- جالىقپاي ەڭبەكتەنسەڭ ءتاپ-تاۋىر پايدا تابۋ- عا بولاتىنىنا كوزىم جەتكەننەن سوڭ، اكىم- شىلىكتەن قورا-جاي سالۋ ءۇشىن 12 سوتىق جەر الىپ، مال باسىن كوبەيتۋگە كىرىستىم. وگىز- شەلەردى بورداقىلاپ، سەمىرگەن كەزدە ەتكە وتكىزەمىن، كەيبىرىن بازارعا شىعارىپ ساتا- مىن. ساتىلعان اقشاعا مايدا مال الىپ، قاي- تادان سولاردى سەمىرتۋگە كىرىسەمىز. «مال باققانعا بىتەدى» دەمەكشى، مال دەگەنىڭىز «ءتىرى بانك» قوي. وسىلايشا قىزىعۋشىلىعىم ار- تىپ، بيىل ناۋرىز ايىندا «ىرىس» ميكرو قار- جى ۇيىمىنان 3 ميلليون 300 مىڭ تەڭگە نەسيە الدىم. ول قارجىعا وگىزشە، سيىرلارى بار، بارلىعى 22 باس مال ساتىپ الدىق. قۇدايعا شۇكىر، سونىڭ ارقاسىندا ۇساق مال- داردى قوسپاعاننىڭ وزىندە، مال باسى قىرىق باسقا دەيىن جەتتى. ودان بولەك، ءۇيدىڭ جانى- نان جەر ۋچاسكەسىن الىپ، جاڭا ءتيپتى مال قورا ساپىپ جاتىرمىز. نەسيەگە العان قاراجا- تىمىزدىڭ ءبىراز بولىگىن وسى قۇرىلىسقا جۇم- سادىق. 10 گەكتار جەرىمىزگە جوڭىشقا، جۇگەرى ەككەنبىز. مال ازىعىن ءوزىمىز دايارلاعان سوڭ، باعاسى ارزانعا تۇسەدى. قۇرت، مايىمىزدى بازارعا اپارماي-اق، ەل-جۇرتتىڭ ءوزى ۇيگە كەلىپ، «اپماتى، استاناداعى تۋىستارىمىزعا جىبەرەمىز» دەپ الىپ كەتىپ جاتادى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ەركىنبەك ءوز كۇشتەرىمەن «ءدىنيسلام» اتتى 75 ورىندى بالاباقشا اشىپتى. «ەت، ءسۇت، ايران، قۇرت، مايدى بوبەكجايعا ءوزىمىز جەتكىزىپ بەرەمىز. وسىلايشا بالاپاردى ەكولوگيالىق تازا تابيعي ونىمدەرمەن قامتاماسىز ەتۋدەمىز. جاقىندا قايماق شىعاراتىن سەپەراتور ساتىپ اپدىق. ەندى بۇلدىرشىندەرگە قايماق تا بەرىلەتىن بولادى»، - دەيدى ەركىنبەك اعا. شىركىن، ەل يگىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن وسىنداي جاندار كوپ بولسا عوي. قاراپايىم شارۋا ەركىنبەكتىڭ بۇل بيزنەسى كوپكە ۇلگى ەكەنى ايدان انىق.
«ماقتاارال» گازەتى №43 2016
