تانىمال التىناي جورابايەۆا ءاندى عانا كەرەمەت ايتپايدى، سونىمەن بىرگە ءۇي شارۋاسىنا دا مىعىم ادام. قولىنان ءۇي تازالاۋدان باستاپ، قوي ءجۇنىن قىرقۋعا دەيىن كەلەتىن انشىگە، ايەلدەرگە ارنالعان Ikerim.kz  سايتى ارنايى حابارلاسىپ، سۇحباتتاسقان ەكەن. 

قايىرلى كۇن، التىناي حانىم.  وڭتۇستىكتىڭ قىزىنا ءتان ەڭبەكقورسىز، قولىڭىزدان نە كەلەدى دەگەننەن گورى، نە كەلمەيدى دەپ سۇراعان ءجون سياقتى…

بۇل باعاڭىزعا ۇلكەن راحمەت! ءوزىمنىڭ قولىمنان قىز بەن كەلىنگە قاتىستى بارلىق شارۋا كەلەدى. تەك، ەت اسقان كەزدە عانا قاي مۇشەنى كىمگە قويۋ كەرەك ەكەنىن جاقسى اجىراتا المايمىن. ءبىراق، ورتاشا دەڭگەيدە بىلەمىن.

 ءوزىڭىز ءۇي جۇمىستارىن ەركەكتىكى نەمەسە ايەلدىكى دەپ بولەسىز بە؟

نەگىزى، مەنىڭ تاربيەمدە، تۇسىنىگىمدە ونداي بولعان جوق. كىمنىڭ مۇمكىندىگى بار، سول اتقارا بەرەتىن. اسىرەسە، اۋىلدا باۋىرلارىم جۇمىس ىستەپ، مۇمكىندىگى بولماسا، مەن بارىپ قويدىڭ قيىن تازالاپ، ءجۇنىن قىرقا سالاتىنمىن. ءۇيدىڭ تىرلىگىنەن ءبىزدىڭ قولىمىز تيمەي جاتسا، اعام نەمەسە تالعات بارىپ كۇبى پىسە سالاتىن. ويتكەنى، ءبىزدى اتا-انامىز سولاي ۇيرەتتى. ءالى كۇنگە دەيىن مەندە سول ءۇردىس ساقتالىپ قالدى.

 ۇيىڭىزگە قاجەتتى ينتەرەر زاتتارىن ءوزىڭىز ساتىپ الاسىز با؟

ارينە، ءوزىم الامىن. كەيدە، قۇربىم مانسيامەن اقىلداسىپ، بىرگە تاڭدايمىز.

اس ءۇي تازالاۋدا ءوزىڭىز قولداناتىن قۇپيالار بار ما؟

ءۇيدى جيناۋعا كىرىسسەم مەن قۋىس-قۋىسقا دەيىن تازالايمىن. سوسىن، ءبىر ىسكە كىرىسسەم ۇيقىنى ۇمىتىپ كەتەتىن ادەتىم بار. جۇمىستى تولىق ءبىتىرىپ بولعاسىن، ەكى تاۋلىك ۇيىقتاۋىم مۇمكىن. ونداي جاعدايلار دا بولادى.

ءۇي جيناۋداعى مەنىڭ ءبىر قۇپيامدى ايتايىن. ءۇيىمنىڭ قابىرعالارى ليەۆكاس، ونىڭ بۇلىنگەن جەرىن كوپ ادامدار قايتادان سىرلاپ جاتادى، ال مەن «سوmetپەن» تازالاپ سۇرتەمىن. بالالاردىڭ قولىنىڭ ءىزى تۇسكەن جەرلەردى سولاي تازالاپ تۇرۋعا بولادى دەپ كەڭەس ايتامىن.

ۇيىڭىزدە قىزمەتشىڭىز بار با؟ جالپى، قىزمەتشى ۇستاۋعا قالاي قارايسىز؟

ارينە، ۇيدە قىزمەتشىم بار. ونسىز ونەر ادامدارىنىڭ كۇنى كۇن ەمەس دەپ ايتساق تا بولادى. سەبەبى، كوپ ۋاقىتىمىز جولدا وتەدى. ارينە، قولىمنان كەلىپ تۇرسا، قىزمەتشى ۇستاماس ەدىم. ءبىراق، مەنىڭ جاعدايىمدا، قىزمەتشىگە جۇگىنۋگە تۋرا كەلەدى. ءۇيدىڭ، بالالاردىڭ شارۋاسى بار دەگەندەي…

ءسىزدىڭ ويىڭىزشا بالالاردى كۇتۋشىگە تاپسىرۋ قانشالىقتى دۇرىس؟

ول كۇتۋشىنىڭ قانداي ادام بولاتىنا بايلانىستى شىعار. مەنىڭ بالا كۇتۋشىلەرىمنىڭ بارلىعى دا بالاجان بولاتىن، ولارعا كوڭىلىم تولادى. تەك، ەكى كىشكەنتاي قىزىمدى قاراعان كۇتۋشى قىز ولاردى ەكى جاققا بايلاپ قويىپ ءجۇرىپتى. ونى باستا مەن بىلمەدىم. تەك، ول قىز جۇمىستان كەتىپ قالعاسىن قىزدارىم ايتتى. سول كەزدە نەگە ايتپادىڭدار دەگەنىمە: «ول ۇرساتىن»-، دەپ اقتالادى. نەگىزى، سول قىزدان وزىمدە سەزىكتەنىپ جۇرەتىن ەدىم. بالالارعا زەكىپ، ۇرسىپ سويلەيتىنىن بايقاعانمىن. جالپى، كۇتۋشىلەرىمە: «كوپ ەركەلەتپەڭدەر، ۇرساتىن جەردە ۇرسىپ الىڭدار»-، دەپ ايتىپ وتىرامىن.

قىزدارىڭىزدىڭ ەسىمدەرى ەرەكشە، قانداي ماعىنا بەرەدى، كىم قويعان؟

مەن، «ازيا داۋىسى» بايقاۋىندا بەيبىت ورال ۇلىنىڭ «اياۋلىم» ءانىن ورىنداعان ەدىم. سودان كەيىن تۇرمىس قۇردىم، بالا ءسۇيدىم. سوندىقتان دا، اكەسى ۇلكەن قىزىمىزدى «اياۋلىم» دەپ اتاعىسى كەلدى. ەكىنشى قىزىمدى «اينارا» دەپ، «ايداي بولسىن، نارداي بولسىن» دەگەن نيەتپەن كىندىك اكەسى قۇسمان شالابايەۆ قويعان. سەمانۇردىڭ دا اتىن كىندىك اكەسى قويدى. ماعىناسى، اراب تىلىنەن اۋدارعاندا «اسپان نۇرى» دەگەندى بىلدىرەدى. ال، كىشكەنتايىمدى كوركەم دەپ اتادىق. قازاقپىز عوي، ۇل بولسىن دەپ تىلەپ جۇرەتىنبىز. ۇل بولسا، اللاحتىڭ كوركەم ەسىمدەرىنىڭ ءبىرىن قويامىز دەگەن نيەتتەنىپ جۇردىك. كەيىن، قىز بولعاسىن كوركەم دەدىك.

سەمانۇرىڭىز بيىل مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاپتى، قۇتتىقتايمىز! شىنىڭىزدى ايتىڭىزشى، ساباقتارىنا كوڭىل بولەسىز بە؟ ءۇي تاپسىرمالارىن، كۇندەلىكتەرىن تەكسەرەسىز بە؟

ءيا، سەمانۇرىم مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتادى، راحمەت! مىندەتتى تۇردە، ساباقتارىنا كوڭىل بولەمىن. ءقازىر «ۋاتساپ» دەگەن جاقسى بولدى عوي، مەكتەپتەگى اتا-انالار مەن مۇعالىمدەرى ارنايى چات اشىپ، سوندا حابارلاسىپ تۇرامىز. ۇلكەن قىزىم 9 سىنىپ، ەكىنشىسى 6 سىنىپ تا وقىپ جاتىر. سول ەكى قىزعا سەمانۇردى وقىتۋدى قاتاڭ تاپسىرعانمىن. ءارى وزدەرى دە ءبىراز نارسەنى ەسكە تۇسىرەدى. ءوزىم  دە قاداعالاپ وتىرامىن.

بالالارىڭىزدىڭ مىنەزدەرى، تالعامدارى دا بولەك شىعار. قالاي جول تاباسىز؟ ولاردىڭ مىنەزدەرىنىڭ بىر-بىرىنەن ايىرماشىلىعى جونىندە دە ايتا كەتسەڭىز…

ءيا، مىنەزدەرى ءارتۇرلى. ۇلكەن قىزىم تۇيىقتاۋ، ۇنەمى مەنىڭ كوڭىلىمە قاراپ تۇرادى. كوپ نارسەنى اقىلمەن شەشەدى. ەكىنشىسى، ازداپ ەرمە. ءبىر نارسە كورسە سونى مىندەتتى تۇردە جاساپ كورۋگە تىرىسادى. كەز-كەلگەن نارسە قولىنان كەلەدى. مەن دە كىشكەنتاي كۇنىمدە ءبارىن ءوز قولىممەن جاساعاندى ۇناتاتىنمىن. سوسىن، تالاپتى قاتتى قويادى. ال، سەمانۇر وتە نازىك، اقىلدى، ماعان جاقىن وسكەن، ەرەكشە قىز. سودان كەيىنگى، كەنجەمىز كوركەم ۇيدىڭ-ەركەسى. ءوزىمىز ۇل كۇتكەننەن كەيىن بە، مىنەزى ۇلعا ۇقسايدى، بۇزىقتاۋ.  جانە كويلەك كيگىسى كەلمەيدى. سەمانۇر مەكتەپكە بارعالى ونىڭ دا بارعىسى كەلىپ، قىزىعىپ ءجۇر. «مەكتەپكە بارسام يۋبكا كيىپ، شاشىمدى ەكىگە ءورۋ كەرەك پە؟»-، دەپ ۋايىمداپ ءجۇر. ءبىراق، ساناسىنا «سەن قىزسىڭ، ادەمىسىڭ! نازىك بولۋىڭ كەرەك» دەگەن سياقتى سوزدەردى قۇيىپ ءجۇرمىن. ويتكەنى، جاراتىلىسى قىز بولعاسىن، قىزعا ءتان قىلىق بولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. تاربيەسىنە ءجىتى ءمان بەرەمىن.

    بولاشاقتا ولاردىڭ ونەرگە كەلۋىنە قالاي قارايسىز؟

ونەرى تاسىپ، تالپىنىسى كۇشتى بولسا بەتىنەن قاقپايمىن. ءبىراق، ونەر اۋىر جول بولعاسىن قالامايمىن دا. نەگىزى، ەكىنشى قىزىم مەكتەپتەگى كەشتەرگە قاتىسىپ، ءان ايتىپ ءجۇر. مۋزىكالىق قابىلەتى كەرەمەت بولماسا دا، تالپىنادى. ال، ۇلكەن قىزىمنىڭ داۋىسى جاقسى، ءوزى ۇيالشاق.

ءۇي شارۋاسىن ءوزىڭىز دوڭگەلەتىپ الىپ كەتىسىز، ال ولاردى باۋلىپ ءجۇرسىز بە؟ بوس ۋاقىتتارىندا نەمەن اينالىسادى؟

ارينە، ءۇي شارۋاسىنا بارىنشا باۋلىپ ءجۇرمىن. «ۇيرەنگەنىڭ وزىڭە جاقسى، ىستەگەندەرىڭ بىزگە جاقسى» دەپ، تاماق ىستەۋ، قامىر جايۋ دەگەندى ۇيرەتتىم. قىز بالاسى ءۇيدىڭ قوناعى. سول ءۇشىن، تۇرمىس قۇرعاندا «شەشەسى نە ۇيرەتكەن؟» دەگەن ءسوز كەلمەس ءۇشىن، وسى باستان ولاردىڭ تاربيەسىنە قاتال قارايمىن. ساباقتان تىس ۋاقىتتارىندا دەمالىستارىنا كوڭىل بولەمىن. قىز بالاسى بولعاسىن انالارىمەن كوبىرەك بولعانى دۇرىس قوي.  سوندىقتان، بىرگە تابيعات اياسىنا شىعىپ، ءجيى بالىق اۋلايمىز.

جاۋاپتارىڭىز ءۇشىن راحمەت!