قىتايداعى ۇيعىر سايتتارىنىڭ "قازاقستاننىڭ كەلەسى پرەزيدەنتى ۇيعىر بولا ما؟" دەگەن تاقىرىپتا ماقالا جاريالاپ، قىزۋ تالقىلاپ جاتقانىن وسىعان دەيىن جازعان بولاتىنبىز (http://qamshy.kz/؟p=11035). از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە ينتەرنەت قولدانۋشىلاردىڭ قىزۋ تالقىسىنا تۇسكەن تاقىرىپ، ىلە-شالا وشىرىلگەن بولاتىن. مىنە، بۇگىن "Uyrasim" دەيتىن ۇيعىر سايتى اتالعان ماقالانى "باعداش مىنبەرىنىڭ" سىلتەمەسىمەن قايتا جاريالاپ وتىر. ماقالانى قاز-قالپىندا نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز.
ەگەر نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءبىر ساتسىزدىككە ۇشىراسا، قازاقستان ۇيعىرلاردىڭ قولىنا ءوتىپ كەتە مە؟
قازاقستان ساياساتكەرلەرىنىڭ "قازاقستاننىڭ كەلەسى پرەزيدەنتى ۇيعىر بولا ما" دەيتىن مازمۇنداعى پىكىرلەرى جۇرت اراسىندا كۇشتى اڭىس قوزعادى. سەبەبى، بيىلعى جىلدىڭ باسىندا قازاقستان ەلباسى ن.نازاربايەۆ كەنەتتەن شۇعىل سىرقاتتانىپ قالدى دا، دەرەۋ بۇيرىق بەرىپ، پرەمەر-مينيستر ك.ءماسىموۆتى ءوزىنىڭ ورىنباسارلىعىنا كورسەتتى. بۇل شۇعىل بۇيرىققا قازاقستانداعى ساياساتكەرلەر وڭ قاباق تانىتپادى، ارينە. ەگەر نازاربايەۆتىڭ باسىنا كۇن تۋسا، بۇيرىق بويىنشا بيلىك تاعىنا كارىم ءماسىموۆ وتىرادى. ويتكەنى، ول ن.نازاربايەۆتىڭ ەڭ سەنىمدى ادامى.
مەملەكەتتىڭ جوعارى بيلىك قىزمەتىندە وتىرعان ك.ءماسىموۆ قازاقستان ءۇشىن از كۇش جۇمسامادى. ونىڭ ساياساتكەرلىگى، تەرەڭ بىلىمدىلىگى – قازاقستان شەنەۋنىكتەرىنىڭ ىشىندە «مەنمۇندالاپ» تۇرادى. دەگەنمەن، ول قازاقستان بيلىگىن قولىنا السا دا، مويىندامايتىندار كوپتەپ تابىلادى. ونداي جاعدايدا قوعامدا تارتىپسىزدىك ورنايدى دەگەن ءسوز. قازىرگى بيلىك باسىنداعىلاردىڭ تاققا تالاساتىندىعى دا ءسوزسىز. جەرشىلدىكتەن، رۋشىلدىقتان ايىرىلا الماعان حالىق ءۇشىن ءبىر ۇيعىردىڭ قازاققا باس بولۋى مۇمكىن ەمەس ەكەندىگى ءسوزسىز. « ەڭ باستىسى مەملەكەتتىڭ اماندىعى مەن تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن مەيلى قايسى ۇلت وكىلى بولسا دا حالىققا قىزمەت ەتسە بولعانى» دەپ ويلايتىندار بار ما؟ مەملەكەت ىشىندە ءماسىموۆتى قولدايتىندار دا از ەمەس. ويتكەنى، ك.ءماسىموۆ مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بارلىق تابالدىرىعىنان وتكەن تاجىريبەلى مامان. ول قانداي تاجىريبەدەن ءوتتى ەكەن؟ الدىمەن ك.ماسىموۆپەن تانىسىپ شىعىڭىز:
كارىم قاجىمقان ۇلى ءماسىموۆ 1965 جىلى قازاقستاندا ۇيعىر وتباسىندا تۋىلعان. ورتا مەكتەپ پەن كوللەجدى فيزيكا-ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا ۇزدىك ءتامامداپ، 1982 جىلى 17 جاسىندا سول كەزدەگى سوۆەت سوسياليستىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە (كگب) ارنايى شاقىرۋمەن قابىلدانىپ، ماڭىزدى قىزمەتتەر اتقارعان. مەملەكەت قىزمەتىندە ىستەي ءجۇرىپ، 1985-1988 جىلدارى «حالىق دوستىى» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا فاكۋلتەتىن ۇزدىك ءتامامداعان. 1991 جىلعا دەيىن بەيدجىڭ جانە ۋحان ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءبىلىم تولىقتادى. سوۆەت وكىمەتى تاراعاننان كەيىن، قازاقستانداعى تۇڭعىش ەكونوميكا ءمينيسترى، قازاقستان-قىتاي ساۋدا ۇيىمىنىڭ باستىعى، قازاقستان مەملەكەتتىك ساۋدا بانكىسىنىڭ باستىعى، قازاقستان قاتىناس ءمينيسترى، قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى قاتارلى مىندەتتەردى وتەگەن. 2007 جىلى قر-نىڭ ۇكىمەت باسى بولىپ رەسمي سايلانعان. قازىرگە دەيىن قايتا سايلانىپ ۇكىمەت باسشىسى قىزمەتىن اتقارۋدا.
ك.ءماسىموۆ ساياساتقا جۇيرىكتىگىمەن، حالىقارالىق قاتىناستارعا بەيىمدىلىگىمەن، تانىلعان. ورىس، قازاق، ۇيعىر، جۇڭگو،اعىلشىن تىلدەرىن بىلەدى. تاەكۆوندومەن اۋەستەنەدى. قازاقستان «قۇرمەت» وردەنىنىڭ، پرەزيدەنت وردەنىنىڭ يەگەرى. نە دەگەنمەن، ۇيعىرلارعا دا پرەزيدەنتتىك جاراسادى ەكەن.
قازاقستان تاراپىنىڭ اقپاراتتارىنا قاراعاندا، قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ كوتەرىلۋىنە ۇيعىر ساۋدا كومپانيالارىنىڭ ءرولى جوعارى بولعان كورىنەدى. ءماسىموۆ ەكونوميكا ءمينيسترى بولعانىنا قارعاندا، مەملەكەت ەكونوميكاسىن ۋىسىندا ۇستاپ وتىرۋى مۇمكىن. ەگەر حالىققا ادىلەتتى مامىلە جاساپ، كوڭىلدەرىنەن ورىن السا ونىڭ قازاق پرەزيدەنتى بولۋىن قازاقستان حالقى قوس قولداپ قۋاتتايدى. ءسويتىپ، ءماسىموۆ – ورتا ازياداعى باي جانە كۇشتى مەملەكەتتىڭ باسشىسى بولىپ، ازياعا تانىمال تۇلعاعا اينالادى.
پىكىر قالدىرۋ