"ءۇمىتتىمىن!"
وتكەندە ءبىر باۋىرلارعا مارقۇم دۇكەنباي اعامىز تۋرالى ءبىر اڭگىمە ايتىپ بەرەمىن دەپ ۋادە بەرىپ ەدىم... قارا جەر حابار جەتكىزبەسىن. بولعان وقيعا. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ارحيۆىندە جاتقان بولار...
2002 جىل-اۋ دەيمىن. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە ىستەپ جۇرگەن كەزىمىز. كۇندەردىڭ كۇنىندە دۇكەنباي دوسجان اعامىزدىڭ ۇلكەن كىسىگە جازعان ءۇشبۋ حاتى كەلدى. ۇستىندە "قالمىرزايەۆقا: ۇسىنىس بەرىڭىز" دەگەن بۇرىشتاماسى بار. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ سول كەزدەگى باسشىسى مارقۇم سارىباي قالمىرزايەۆ ءدال وسىنداي بۇرىشتامامەن حاتتى ىشكى ساياسات بولىمىنە تاپسىردى. حاتتىڭ ورىندالۋىن ول كەزدەگى ءبولىم باسشىسى باقىتجان جۇماعۇلوۆ قازاق ءىشىن ءبىرشاما جاقسى بىلەدى دەپ تولەن اعا ابدىكوۆ پەن ماعان تاپسىردى. 11 بەتتىك ءۇشبۋ حاتتىڭ قىسقاشا ءۇردىسى بىلاي (ءبارىن ايتىپ جاتۋ تىم ۇزاق): "اسا قۇرمەتتى ەلباسى! ايتىپ ەدىڭىز، ءبىر كەزدەسكەندە، وسى قازاق جازۋشىلارى استانا تۋرالى ەشتەڭە جازباي ءجۇر دەپ. ءسوزىڭىز جانىما باتىپ، مازا بەرمەدى، تىنىشتىعىمدى الدى. ۇيقىدان قالدىم. ويلانا-ويلانا، "اقوردا" دەگەن رومان جازۋدى ۇيعاردىم" - دەپ 10 بەتتە الگى تۋىندىسىنىڭ ءاربىر تاراۋىنىڭ تاريحىن، كونسەپسياسىن ايتىپ بەرەدى. سوڭىندا: "استاناعا سىي، وزىڭىزگە سىي بولسىن. وسىنى شىعارىپ، تاراتۋعا كومەك سۇرايمىن" دەپ اياقتايدى. ەڭ سوڭىندا: "پىسى: ءبىر كەزدەسكەندە ايتىپ ەدىڭىز: "دۇكەنباي، وسى الماتىدا نە بار؟ استاناعا كوشپەيسىڭدەر مە؟ ءبىر جاعدايى بولار دەپ..." ءۇمىتتىمىن!" - دەپ تۇرتە سالىپتى... نەگىزى شەنەۋنىكتەردىڭ ىشىندە قالىپتاسقان ەرەجە بويىنشا "ۇسىنىس بەرىڭىز!" دەگەن بۇرىشتاما ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىنا جەتىپ، دۇرىس وي-ۇسىنىس بەرىڭىز دەگەندى اڭعارتادى. ەگەر جاعدايدى جاسا، شەش دەگەن تاپسىرما بولسا، "ورىنداۋ ءۇشىن" دەپ بۇرىشتاما سوعىلادى. وسىنى ەسكەرىپ تولەن اعاعا جەتىپ باردىم. توكەڭدە ويلانىپ، كۇيىپ-پىسىپ وتىر ەكەن. تۇسىندىرە كەتەيىن: 2002 جىلى استانادا بىرنەشە جىل بۇرىن كوشىپ كەلگەن، قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن جۇزدەگەن عالىم، قالامگەر ۇي-كۇيسىز جۇرگەن بولاتىن. ەسەسىنە دۇكەڭنىڭ ۇلى ارداق زاممينيستر، 3-4 بولمەلى ءۇيى بار، كەلىپ تۇرام دەسە كەت دەيتىن ادام ەمەس. ويلانا-ويلانا توكەڭ ەكەۋىمىز وتىرىپ-وتىرىپ اسا مەيىرىمدى، اسا جۇمساق حات جاۋابىنىڭ جوباسىن جاسادىق. ءۇردىسى: "دۇكە، راحمەت. كىتابىڭدى شىعارامىز، جاقسى ەكەن، ازاماتسىڭ، ءۇي ماسەلەسىن قالىپتاسقان ءتارتىپ بويىنشا شەشۋ كەرەك" دەگەنگە سايادى... ءبىراق، ونىمىز ىسكە اسپادى. تاعى بىرەر حاتتان كەيىن سارىباي قالمىرزايەۆ استانا قالاسى اكىمدىگى مەن پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارماسىنا ارنايى تاپسىرما بەرىپ، استانادان جاقسى پاتەر بەرگىزدى. لايىقتى شىعار. ءبىراق، مەن وسى حاتتى كوشىرىپ الىپ، ءۇيسىز جۇرگەن جىگىتتەرگە كازۋيستيكا مەن جاعداي سۇراۋدىڭ تىڭ ۇلگىسى رەتىندە تاراتىپ جىبەرگەم. "ۇيرەنىڭدەر" دەگەن بۇرىشتاما باسىپ. اقىرى استانالىق دوستار اراسىندا "ءۇمىتتىمىن" دەگەن ءسوز قاناتتى سوزگە اينالىپ كەتتى. بىردەڭەنى قاجەت ەتسەڭ، ءبىراق سۇراۋعا قىسىلىپ تۇرساڭ بولدى "ءۇمىتتىمىن" دەپ قالىپ، ارتىنان قارقىلداپ كۇلەتىنبىز. "ءۇمىتسىز - شايتان" دەگەن... (ايدوس سارىمنىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان)
وتكەندە ءبىر باۋىرلارعا مارقۇم دۇكەنباي اعامىز تۋرالى ءبىر اڭگىمە ايتىپ بەرەمىن دەپ ۋادە بەرىپ ەدىم... قارا جەر حابار جەتكىزبەسىن. بولعان وقيعا. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ارحيۆىندە جاتقان بولار...
2002 جىل-اۋ دەيمىن. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە ىستەپ جۇرگەن كەزىمىز. كۇندەردىڭ كۇنىندە دۇكەنباي دوسجان اعامىزدىڭ ۇلكەن كىسىگە جازعان ءۇشبۋ حاتى كەلدى. ۇستىندە "قالمىرزايەۆقا: ۇسىنىس بەرىڭىز" دەگەن بۇرىشتاماسى بار. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ سول كەزدەگى باسشىسى مارقۇم سارىباي قالمىرزايەۆ ءدال وسىنداي بۇرىشتامامەن حاتتى ىشكى ساياسات بولىمىنە تاپسىردى. حاتتىڭ ورىندالۋىن ول كەزدەگى ءبولىم باسشىسى باقىتجان جۇماعۇلوۆ قازاق ءىشىن ءبىرشاما جاقسى بىلەدى دەپ تولەن اعا ابدىكوۆ پەن ماعان تاپسىردى. 11 بەتتىك ءۇشبۋ حاتتىڭ قىسقاشا ءۇردىسى بىلاي (ءبارىن ايتىپ جاتۋ تىم ۇزاق): "اسا قۇرمەتتى ەلباسى! ايتىپ ەدىڭىز، ءبىر كەزدەسكەندە، وسى قازاق جازۋشىلارى استانا تۋرالى ەشتەڭە جازباي ءجۇر دەپ. ءسوزىڭىز جانىما باتىپ، مازا بەرمەدى، تىنىشتىعىمدى الدى. ۇيقىدان قالدىم. ويلانا-ويلانا، "اقوردا" دەگەن رومان جازۋدى ۇيعاردىم" - دەپ 10 بەتتە الگى تۋىندىسىنىڭ ءاربىر تاراۋىنىڭ تاريحىن، كونسەپسياسىن ايتىپ بەرەدى. سوڭىندا: "استاناعا سىي، وزىڭىزگە سىي بولسىن. وسىنى شىعارىپ، تاراتۋعا كومەك سۇرايمىن" دەپ اياقتايدى. ەڭ سوڭىندا: "پىسى: ءبىر كەزدەسكەندە ايتىپ ەدىڭىز: "دۇكەنباي، وسى الماتىدا نە بار؟ استاناعا كوشپەيسىڭدەر مە؟ ءبىر جاعدايى بولار دەپ..." ءۇمىتتىمىن!" - دەپ تۇرتە سالىپتى... نەگىزى شەنەۋنىكتەردىڭ ىشىندە قالىپتاسقان ەرەجە بويىنشا "ۇسىنىس بەرىڭىز!" دەگەن بۇرىشتاما ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىنا جەتىپ، دۇرىس وي-ۇسىنىس بەرىڭىز دەگەندى اڭعارتادى. ەگەر جاعدايدى جاسا، شەش دەگەن تاپسىرما بولسا، "ورىنداۋ ءۇشىن" دەپ بۇرىشتاما سوعىلادى. وسىنى ەسكەرىپ تولەن اعاعا جەتىپ باردىم. توكەڭدە ويلانىپ، كۇيىپ-پىسىپ وتىر ەكەن. تۇسىندىرە كەتەيىن: 2002 جىلى استانادا بىرنەشە جىل بۇرىن كوشىپ كەلگەن، قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن جۇزدەگەن عالىم، قالامگەر ۇي-كۇيسىز جۇرگەن بولاتىن. ەسەسىنە دۇكەڭنىڭ ۇلى ارداق زاممينيستر، 3-4 بولمەلى ءۇيى بار، كەلىپ تۇرام دەسە كەت دەيتىن ادام ەمەس. ويلانا-ويلانا توكەڭ ەكەۋىمىز وتىرىپ-وتىرىپ اسا مەيىرىمدى، اسا جۇمساق حات جاۋابىنىڭ جوباسىن جاسادىق. ءۇردىسى: "دۇكە، راحمەت. كىتابىڭدى شىعارامىز، جاقسى ەكەن، ازاماتسىڭ، ءۇي ماسەلەسىن قالىپتاسقان ءتارتىپ بويىنشا شەشۋ كەرەك" دەگەنگە سايادى... ءبىراق، ونىمىز ىسكە اسپادى. تاعى بىرەر حاتتان كەيىن سارىباي قالمىرزايەۆ استانا قالاسى اكىمدىگى مەن پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارماسىنا ارنايى تاپسىرما بەرىپ، استانادان جاقسى پاتەر بەرگىزدى. لايىقتى شىعار. ءبىراق، مەن وسى حاتتى كوشىرىپ الىپ، ءۇيسىز جۇرگەن جىگىتتەرگە كازۋيستيكا مەن جاعداي سۇراۋدىڭ تىڭ ۇلگىسى رەتىندە تاراتىپ جىبەرگەم. "ۇيرەنىڭدەر" دەگەن بۇرىشتاما باسىپ. اقىرى استانالىق دوستار اراسىندا "ءۇمىتتىمىن" دەگەن ءسوز قاناتتى سوزگە اينالىپ كەتتى. بىردەڭەنى قاجەت ەتسەڭ، ءبىراق سۇراۋعا قىسىلىپ تۇرساڭ بولدى "ءۇمىتتىمىن" دەپ قالىپ، ارتىنان قارقىلداپ كۇلەتىنبىز. "ءۇمىتسىز - شايتان" دەگەن... (ايدوس سارىمنىڭ فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان)
پىكىر قالدىرۋ