شاۆكات ميرزيويەۆ قايدا تۋدى؟

شاۆكات ميرومون ۇلى ميرزيويەۆ 1957 جىلى 24 شىلدەدە تۋىلعان.

وزبەكستان پرەزيدەنتى قايدا تۋىلعانى جايلى ەكى نۇسقا بار: ءبىرى – وزبەكستاننىڭ جيزاك وبلىسىنىڭ زاامين اۋدانىندا تۋىلعان؛ ەكىنشىسى – ميرزيويەۆ ول جاققا 60-جىلدارى قونىس اۋدارعان، ال تۋعان جەرى تاجىكستانداعى ۋرا-تيۋبين وبلىسىنىڭ ياحتان اۋىلى.

شاۆحات ميرزيويەۆ تاجىك بولۋى مۇمكىن بە؟

بۇلاي بولۋى ەكىتالاي، ويتكەنى ول تۋىلعان ياحتان اۋىلى تۇرعىندارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى ەتنيكالىق وزبەكتەر. ءبىراق بۇل وقيعانىڭ تاعى ءبىر نۇسقاسى بار: ميرزيەيەۆتىڭ اتا-باباسى ماچيدان (تاجىكستاننىڭ سولتۇستىگىندەگى ايماق) «مير» (باسقارۋشى) دەگەن اتاقتى رۋدان تاراعان. سوندىقتان ولاردىڭ ەسىمدەرى «مير» سوزىنەن باستالادى، ياعني اتاقتى، ءقادىرلى، ءبىلىمدى ادامدار. شاۆكاتتىڭ باباسى وقىمىستى، داۋلەتتى ادام بولعان. بۋحار مەدرەسەسىندە ءبىلىم العان، 1920 جىلى قىزىل اسكەر بۋحاردى جاۋلاپ العانعا دەيىن بيلەگەن بۋحار ەميراتىنىڭ سوڭعى ءامىرى ءالىم حاننىڭ سەنىمدى سەرىگى بولعان.

شاۆكات ميرزيويەۆ قايدا وقىدى؟

مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، شاۆكات ميرزيويەۆ تاشكەنت اۋىل شارۋاشىلىعىن سۋلاندىرۋ مەن مەحانيزاسياسى ينستيتۋتىنا وقۋعا «ينجەنەر-مەحانيك» ماماندىعى بويىنشا ءتۇسىپ، 1981 جىلى تامامدايدى. وقۋ بىتىرە سالىسىمەن، بىتىرگەن ۋنيۆەرسيتەتىندە جۇمىس ىستەۋگە قالادى. ول وندا 11 جىل بويى قىزمەت اتقارادى. 1981-1992 جىلدارى كىشى عىلىمي قىزمەتكەر، كومسومولدىق ۇيىمنىڭ حاتشىسى، ودان كەيىن وسى ينستيتۋتتا پارتيا ۇيىمداستىرۋشىسى مەن 1992 جىلى پرورەكتورى لاۋازىمىنا دەيىن كوتەرىلگەن. ءدال وسى ۋنيۆەرسيتەتتە تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى دارەجەسىن الادى. 1990 جىلى وزبەكستانداعى جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتى بولىپ سايلاندى، 1994 جىلى مەملەكەتتىڭ جاڭا پارلامەنتى سايلانادى. (وليي ماجليس).  پرورەكتورلىق قىزمەتتەن كەيىن تاشكەنتتەگى كۋيبىشيەۆ اۋدانىنىڭ اكىمى، 1974-1991 جىلى سۋلاندىرۋ جۇيەسى مەكەمەلەرى مەن كاسىپورىندارىندا، 1992-1996 جىلدارى تاشكەنت قالاسىنىڭ ميرزو-ۋلۋگبەك اۋدانىنىڭ، ال 1996-2001 جىلى جيزاك وبلىسىنىڭ، 2001-2003 جىلدارى سامارقان وبلىسىنىڭ اكىمى بولدى. 2003 جىلى 11 جەلتوقسانىندا وليي ءماجىلىس وزبەكستاننىڭ پرەمەر-مينيسترى ەتىپ، ۋتكير سۋلتانوۆ قىزمەتىنەن كەتكەننەن كەيىن يسلام كاريموۆتىڭ ۇسىنىسىمەن تاعايىندالدى. 2005 جىلى دا ورنىنان تۇسپەگەن ول اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ايماقتىڭ دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، قاتار الىپ ءجۇردى.

شاۆكات ميرزيويەۆتىڭ وتباسى قانداي؟

شاۆكات ميرزيويەۆ – ميرومون ميرزيويەۆ دەگەن دارىگەردىڭ ۇلى. ول ايەلى تۋبەركۋلەزبەن قايتىس بولعاننان كەيىن، ءومىرىن وسى اۋرۋمەن كۇرەسۋگە ارناعان. بالالىق شاعىندا وگەي اناسىنىڭ قولىندا تاربيەلەنگەن. ولاردىڭ قارىم-قاتىناسى جايلى دا ەكى نۇسقا بار: ءبىرى – وگەي اناسى ونى ۇلكەن ماحابباتپەن تاربيەلەدى، سوندىقتان ول اناسىن وگەي دەپ اتاعانداردى جاقتىرمادى؛ ەكىنشىسى – كىشكەنتاي قاتەسى ءۇشىن ول شاۆكاتتى سۋسىز، نانسىز قالدىردى، سالدارىنان  اعاسىنىڭ ۇيىنە كوشۋگە ءماجبۇر بولدى. 2010 جىلى وگەي اناسى ءتىرى جانە شاۆكاتپەن ارلاسىپ تۇرادى دەپ ايتىلىپ ءجۇردى. ب ا ق وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، شاۆكات ميرزيويەۆتىڭ ەكى تۋعان اپكەسى جانە اكەسىنىڭ ەكىنشى نەكەسىنەن تۋىلعان اعاسى مەن اپكەسى بار. شاۆكات ميرزيويەۆتىڭ ايەلىنىڭ اتى زيرواتحون حوشيموۆا. دەرەك كوزدەرى بويىنشا، ول فەرعانا وبلىسىنداعى كوكاندتا تۋىلعان. ول كوپ جىلدار بويى كۇيەۋىنىڭ تاساسىندا جۇرسە دە، كۇيەۋىنىڭ تەگىن الماعان ەكەن.

رەسەيمەن قارىم-قاتىناسى:

شاۆكات ميرزيويەۆ پرورەسەيلىك ساياساتكەر سانالادى. ونىڭ ۇستىنە ول اتاقتى رەسەيلىك ميللياردەر اليشەر ۋسمانوۆتىڭ تۋىسقانى. ميرزيويەۆ ماسكەۋگە جاقىنداسۋ ساياساتىن ۇستاناتىن بولادى دەپ كۇتىلۋدە.

قازاقستانمەن قارىم-قاتىناسى

قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سايلانعان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيويەۆپەن تەلەفون ارقىلى سويلەستى، دەپ حابارلادى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ش.ميرزيويەۆتى پرەزيدەنت سايلاۋىنداعى جەڭىسىمەن قۇتتىقتاپ، سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ بارىسىندا وعان تابىس جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتە جاڭا جەتىستىكتەر تىلەدى. مەملەكەت باسشىلارى قازاقستان مەن وزبەكستان ىنتىماقتاستىعىنىڭ باسىمدىعى بار باعىتتارى بويىنشا ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى ودان ءارى جانداندىرۋدىڭ ماڭىز دىلىعىن اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنتتەر حالىقارالىق كۇن ءتارتىبىنىڭ جانە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋدىڭ ماسەلەلەرى جونىندە پىكىر الماستى. سوڭىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ شاۆكات ميرزيويەۆتى قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىردى.

شاۆكات  ميرزيويەۆتىڭ  سايلاۋالدى باعدارلامالارى

2030 جىلعا دەيىن وزبەكستانداعى جالپى ىشكى ءونىمدى ەكى ەسەگە ارتتىرۋ؛  ميرزيويەۆتىڭ سوزىنشە ءقازىردىڭ وزىندە سەگىز ارنايى باعدارلامالار  قابىلداندى جانە ولار حيميا ونەركاسىبى، ءتۇرلى-تۇستى جانە سيرەك مەتالداردى ءوندىرۋ، كومىرسۋتەك شيكىزاتى، تەكستيل، بىلعارى اياق-كيىم، فارماسيەۆتيكالىق ونەركاسىپ، جەمىس-كوكونىس ونىمدەرى جانە قۇرىلىس ماتەريالدارىنا باعىتتالىپ وتىر.

سونىمەن قاتار، ونىڭ سوزىنشە جەرگىلىكتى شيكىزاتقا باعىتتالعان تەكستيل ونەركاسىبىنىڭ  الداعى دامۋ باعدارلاماسى اياقتالدى. ەندىگى كەزەكتە 2 ميلليارد 300 ميلليون دوللاردى قۇرايتىن  140 ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ناتيجەسىندە تەكستيل ونىمدەرى ءۇش ەسەگە دەيىن وسەدى دەپ كۇتىلۋدە.

ول سونىمەن قوسا فارماسيەۆتيكالىق ونەركاسىپتىڭ  جەدەل  دامۋى جايلى باعدارلاماسى بار ەكەنىن ايتتى. ايتۋىنشا، 67 اۋماقتىق جوبالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى جاڭا 162 دارىلىك پرەپاراتتى وندىرۋگە جانە دارىلىك زاتتاردى شىعارۋعا 2،5 ەسە ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

كاريموۆتان كەيىن وزگەرگەن 9 نارسە (شاۆكات ميرزيويەۆ وزبەكستاننىڭ ۋاقىتشا باسشىسى بولعانداعى وزگەرىستەر)

1. وزبەكستاننىڭ تۇرعىندارى مەملەكەتتىڭ پرەزيدەنتىنە تىكەلەي نارازىلىقتارى مەن ۇسىنىستارىن ايتا الادى. Gov.uz ۇكىمەت پورتالىندا ۆيرتۋالدى قابىلداۋ اشىلدى. ونىڭ ناتيجەلەرى Facebook-تا ميرزيويەۆتىڭ پاراقشاسىندا جاريالانادى.
2. وزبەكستاننىڭ ەڭبەك مينيسترلىگى حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ ماقتانى زورلىقپەن تەرگىزۋ جونىندەگى تىيىم سالۋدى بەكىتۋىن اتاپ ءوتتى. «سەنىم تەلەفونى» پايدا بولدى، «اق التىندى» جيناۋعا زورلىقپەن قاتىساتىندار وسى تەلەفونعا جۇگىنسە بولادى.
3. 2012 جىلى بيلىكتەن الاستاتىلعان ابدۋللا اريپوۆتى كابمينگە قايتا ورالدى. سونداي-اق، ۆيسە-پرەمەر رۋستام ازيموۆتىڭ وكىلەتتىگى كۇشەيتىلدى. جيزاكتىڭ اكىمى اسرور كوبيلوۆتى قىزمەتىنەن بوساتتى، ورنىنا بۇرىنعى تاشكەنت اكىمى ابدۋكاححار تۋحتايەۆ كەلدى.
4. باس قالانىڭ ايماقتارىندا تىركەلۋ ءۇشىن رۇقسات الۋعا بولاتىن تۋىستاردىڭ قاتارىن ازايتتى. ەندى تەك جاقىن تۋىستارى: جولداستارى، كامەلەتتىك جاسقا تولماعان نەمەسە كامەلەتتىك جاسقا تولعان، ءوزىنىڭ وتباسى جوقتار پاسپورتىنا شتامپ قويدىرتا الادى.
5. ميرزيويەۆتىڭ بيلىككە كەلۋى قۋعىنعا ۇشىراعان بەدەلدى كريمينالشى گافۋر راحيموۆقا وڭ اسەر ەتتى. ميرزيويەۆ اتاقتى ارتىستەردى – شەرالي دجۋرايەۆ، يۋلدۋز ۋسمانوۆا، وبيد اسوموۆتى ۇلكەن ساحناعا قايتاردى. بۇعان دەيىن ولارعا تىيىم سالعان بولاتىن.
6. ۋنگار تەپا تاۋىنداعى شەكارا بويىنداعى داۋدان تاشكەنت پەن بىشكەك اراسىنداعى قارىم-قاتىناس شيەلەنىسە ءتۇستى. كاريموۆتىڭ قازاسىنان كەيىن ميرزيويەۆ شىعىستاعى كورشىسىنە بەيبىت كەلىسىمگە ورناتۋعا شاقىردى. قىرعىزستان دا كوپ سوزعان جوق، 1 قازان كۇنى ءبىرىنشى ۆيسە-پرەمەر مۇحاممەتقالى ابۋلعازييەۆ باستاعان 130 دەلەگاسيا انديجانعا ىس-ساپارمەن باردى.
7. كاريموۆتىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن وزگەلەرگە تىيىم سالىنعان پرەزيدەنتتىك جول تورابى تاشكەنتتىڭ اۆتوموبيلشىلەرىنە قايتارىلدى. بۇل پرەزيدەنتتىك جول اتىمەن ايگىلى تراسسا تەمۋر ماليك كوشەسىنە ىرگەلەس جاتىر. قۇرىلىسشىلار جول جيەگىنە تورلار ورناتىپ، جاياۋ وتپە جولىن قالپىنا كەلتىرىپ جاتىر.
8. شاۆكات ميرزيويەۆ 23 قىركۇيەك كۇنى «ءوزر ازاماتتىعى جايلى» زاڭعا قول قويدى. ەندى شەتەلدىك ازاماتتىقتى العاندار وزبەكستاننىڭ ازاماتتىعىنان ايىرىلاتىن بولادى.
9. تاشكەنتتە قىركۇيەك ايىندا بىردەن بىرنەشە جول جوندەۋ جوباسى قولعا الىندى. باس قالانىڭ ءار اۋداندارىنداعى كۆارتال ىشىندەگى جولدار جوندەلىپ جاتىر.

پرەزيدەنت بولىپ سايلانعاننان كەيىنگى جارلىقتارى

ەلدە 4 جەلتوقساندا وتكەن مەرزىمىنەن بۇرىنعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا رەسمي ەسەپ بويىنشا پرەمەر-مينيستر ءارى پرەزيدەنت مىندەتىن ۋاقىتشا اتقارۋشى شاۆكات ميرزيايەۆتىڭ 88،6 پايىز داۋىس جيناپ، جەڭىسكە جەتكەنى حابارلانعان.

شاۆكات ميرزيويەۆ سايلانعان كۇنى كەشكىسىن حالىقارالىق فورۋم سارايىندا سويلەگەن سوزىندە يسلام كاريموۆتىڭ كونستيتۋسيانى قۇرۋداعى ورنى جايلى اتاپ ءوتتى جانە 2016 جىلى «ساۋ انا مەن بالا جىلى» بولعان مەملەكەتتىك باعدارلاماعا ەسەپ بەردى. 2017 جىلدى پرەزيدەنت «حالىقپەن ديالوگ جانە ادام مۇددەسىن قورعاۋ جىلى» دەپ ەنگىزدى. سونىمەن قاتار، ول وبلىس پەن قالا اكىمدەرىن سايلاۋدى ۇسىندى. بۇعان دەيىن اكىمدەردى پرەزيدەنت ءوزى سايلاپ كەلگەن بولاتىن.

تاشكەنتتە ەل كونستيتۋسياسىنىڭ 24 جىلدىعى قۇرمەتىنە ارناپ ءسوز سويلەگەن ميرزيويەۆ: «حالىق سايلاسا، جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ارتا تۇسپەك. %88 حالىق مەنى تاڭدادى. مۇنداي كورسەتكىش وتە سيرەك بولادى. بۇل – ءبىزدىڭ حالىق ۇلكەن دە ماڭىزدى نارسەنى كۇتەتىنىن اڭعارتادى. مەن بۇل سىننان حالقىممەن اقىلداسا وتىرىپ وتۋگە دايىنمىن. جانە ونى ورىندايمىن»، – دەدى.

شاۆكات ميرزيويەۆ وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەتىندە ءبىرىنشى بولىپ ىستەگەن ءىسى – قۇجاتقا مامىردا قايتىس بولعان وزبەكستاننىڭ حالىق اقىنى ەركين ۆوحيدوۆتىڭ 80-جىلدىق مەرەيتويىن تويلاۋعا قول قويدى.

وزبەكستاندا ءتۋريزمدى دامىتۋ ءۇشىن دامىعان 15 مەملەكەتكە ۆيزانى الىپ تاستاۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. ول مەملەكەتتەردىڭ ىشىنە اۆستراليا، اۆستريا، ۇلىبريتانيا، المانيا، دانيا، يسپانيا، يتاليا، كانادا، ليۋكسەمبۋرگ، نيدەرلاندى، كورەي رەسپۋبليكاسى، سينگاپۋر، فينليانديا، شۆەيساريا جانە جاپونيا كىرەدى. سونداي-اق، 12 مەملەكەتتەن كەلەتىن 55 جاستان اسقان تۋريستەر جاتادى. ولار بەلگيا، يندونەزيا، قحر، مالايزيا، اقش، فرانسيا، ۆەتنام، يزرايل، پولشا، ۆەنگريا، پورتۋگاليا، چەحيا.

6 جەلتوقساندا جاريالانعان ءتۋريزمنىڭ دامۋى مەن «اتاقتى مەملەكەت جانە ساياسي قايراتكەر، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى يسلام ابدۋعاني ۇلى كاريموۆقا» ەسكەرتكىش ورناتۋعا بايقاۋ جاريالاۋ جارلىعىنا شاۆكات ميرزيويەۆ سايلاۋعا دەيىن قول قويعان بولاتىن.

قامشىگەر: مارال شايحى