قايسار قاۋىمبەك ۇلى 1987 جىلى تۋىلعان. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. ءقازىر الماتى قالاسىندا تۇرادى. قالالىق، رەسپۋبليكالىق جىر ءمۇشايرالارىنىڭ جەڭىمپازى.

سايرام

تەنتەك جەل كارى شىڭدى ماسقارا قىپ، جاۋلىعىن توبەسىنەن قاشقان الىپ. سول ساتتە جەر بەتىنە تۇسەدى ەكەن كوگىلدىر اسپان اعىپ.

كوسىلگەن كوكجيەكتى كورپە قىلىپ، كۇڭىرەنىپ جاتىرمىسىڭ تەربەتىلىپ؟! تولقىنى تولاعاي ءبىر عاسىرلاردىڭ تۇرعانداي سەندە تۇنىپ.

الدەبىر الىپ كۇشپەن كوك-جاسىل جارالدىڭ با جارىق تۇستەن؟! عارىشتان كوك ءتاڭىردىڭ قاسىرەتى كوكتەمنىڭ كوز جاسىنداي اعىپ تۇسكەن.

ءبىر ءتۇيىر تامشىڭنان دا شەر توگىلىپ، تولقىنىڭ تانىتپايدى ەركە قىلىق. ءسال تەرەڭ تىنىس الساڭ كەتەتىندەي، ايدىنىڭ الاسۇرا توڭكەرىلىپ.

جازيرا شەر-مۇڭىڭمەن، جاناردا تۇنعان مۇڭدى مولدىرىڭمەن. جاتىرسىڭ كۇتە-كۇتە كوك اسپاننان، عاشىعىڭ كەلەتىندەي تەلمىرەۋمەن.

جاپ-جاسىل جانارىڭنان ساعىم ۇشقان، بۇرقانىپ كەزىڭ دە جوق الىپ-ۇشقان. كوگىلدىر مەن دە وزىڭدەي كوكتەم ەدىم، سارعايىپ كەتكەم سونداي ساعىنىشتان.

تۇيىلەر ماڭعاز تاۋلار بيىك ءمۇسىن، الارداي اق توسىڭنەن ءسۇيىپ-قۇشىپ. پەندەلەر، تەربەمەڭدەر، جەرلەمەڭدەر، ءتاڭىردىڭ جەرگە قونعان سۇيىكتىسىن! 2007

ىلە

ىلەم مەنىڭ ، تۇنەرمەگىن – شەرلى انام، سەنى كۇتىپ جاتىر الدا كەڭ دالاڭ. مەن دە قالدىم ارمان – تاۋعا بارا الماي، سەن دە قالدىڭ ارناڭ تولماي سورلاعان.

سەن جىلادىڭ بالقاشىڭا كەتە الماي، مەن جىلادىم قالقاشىما جەتە الماي. جۇرتىن اڭساپ بوتا كوڭىل بوزدايدى، بۇلقىنادى بۇعاۋدان ءبىر بوسانباي.

سەن دە ورتايدىڭ، سان تاراۋ بوپ ءبۇلىندىڭ، مەن دە ورتايدىم، مىڭ ءسۇرىندىم، جىعىلدىم. ءۇنى ەستىلەر جاعالاۋدان ىڭىردە، ۇيىرىنەن اداسقان ءبىر قۇلىننىڭ.

تولقىنىڭدى ۇزاتىپ ساپ سان اساۋ، تارىلدىڭ با، بەۋ، ىلەمنىڭ جاعاسى -اۋ! سەنى كۇتكەن قاسىرەتتى بالقاشىڭ، مەنى كۇتكەن قاسيەتتى الاتاۋ.

تۇنەرمەگىن! ىلەم مەنىڭ – مۇڭلىعىم، سىزگە پانا، بىزگە پانا كىم بۇگىن؟! بەتون جۇرەك، بەزبۇيرەك بۇل عاسىردا ، باۋىرلار دا ىزدەمەيدى ءبىر-بىرىن!

تولقىپ-تولقىپ سەنەن دە ەندى قۇم قالار، ورتەي-ورتەي مەنەن دە ەندى كۇل قالار. جۇرەك جىلتار جەتىسۋدان تىم قۇرسا، جەتپەي قويدى-اۋ، ەكەۋمىزگە ءبىر حابار!..

تاسىپ-تۋلاپ سەنەن دە ەندى تاس قالار، جاسىپ-جىلاپ مەنەن دە ەندى جاس قالار. ەڭىرەپ كەپ ەتەگىڭە قۇلايمىن، ەكەۋمىزگە جوق قوي ەندى باسقا امال؟! 2006

اۋليەشوقىمەن قوشتاسۋ قايىرلى بولسىن سىزدەرگە، بىزدەن بۇل قالعان ەدىل جۇرت. قازتۋعان جىراۋ اۋليە دەيدى ەل، (ءوز باسىم سەنەم)، بار كيە دەيدى عاجاپ ءبىر. كوكتەمنىڭ ودان كوز جاسىن كورەم، بەسىگى بولعان ازاپتىڭ.

قارالى ناردىڭ شۋداسىنداي بوپ، قاپ-قارا بۇلت كەپ ىلىنەر. كۇنبيدىڭ اسقاق تۇلعاسىنداي دەپ، سىيىنعان كەشە ءدۇيىم ەل.

قىزعالداق تەرسە گۇل قىزدار كەلىپ، كۇرسىنىپ قالار كەيدە ءبىر . ءتۇن بويى كوكتەن جۇلدىزداردى ەمىپ، تۇرادى اۋىر وي كومىپ.

باتىرىپ كۇندى، تاڭدى دا اتىرىپ، تاڭىردەن مەدەت سۇرايمىن. باسىمدى سوسىن باۋرىنا تىعىپ، ءوزىم دە وكسىپ جىلايمىن.

كۇن شىعار تۇستان جەتكەن دەسەدى، كەۋدەڭە باتقان قورعاسىن. تاس بولىپ سوسىن كەتكەن دەسەدى، ءۇيسىننىڭ ۇلى ورداسى.

سول ءتاڭىرتاۋىم تۋعىزعان كۇي كوپ، وشىرە الماس ەندى ەشكىم. تاڭ الدىنداعى جۇلدىزداي سيرەپ، ءبىرسىن دە ءبىرسىن ەل كوشتى...

ءبىر اسقاق كۇي ەڭ قوبىزدان جەتكەن، قۇلاشتاپ سالعان حان بابام. ۇلى اسقاق ءۇيسىن، وعىزدار وتكەن، و، قايران، مەنىڭ تاۋ-دالام!

قوش ەندى، ساعان سۇيەنىپ ءوستىم، ماڭگى اسقاق، دارقان قۇز – كەۋدە. بىزدەن بۇل قالعان كيەلى كوك شىڭ، قايىرلى بولماس «سىزدەرگە»!.. (2006)

* * *

ايبارلى اتا جاۋىمنىڭ ەسىگىندە ءوسىپ، جەتىمىم قاڭعىپ جوعالعان، جەسىرىم بوسىپ. بەتىمەن كەتكەن ءبۇلىنىپ، بەسىگىن كەسىپ، تۇزەلمەي كەتتى-اۋ قازاقتىڭ وسى ءبىر كوشى!

سارى نار تاققان سول كوشتىڭ بۇيداسى قالعان، سۇڭقىلداپ بارىپ باستالدى كۇي باسى زاردان. سارى وزەن جاقتا عۇنداردىڭ قۋ باسى قالعان، سامارقان جاقتا ساقتاردىڭ سىرلاسى قالعان.

ايداھار باستى اتا جاۋ قىلىشىن بۇلعاپ، ءۇش ءجۇزىم قۇرعان شايقالتتى ۇلىسىمدى ىرعاپ. اۋەلگى قالعان ۇل-قىزىم، تۋىسىم قىمبات، تاۋەلدى بولعان تىزگىنىم، قۇرىسىن بۇل ب ا ق!

وڭ يىعىما كۇن سۇيگەن قىرانىمدى الدىم، سول يىعىما قۇل سۇيگەن قۇرانىمدى الدىم. قوزعاپ ءبىر كەلەم قايعىسىن بۇلا قىرلاردىڭ، بوزداپ ءبىر كەلەم ۇستىندە قۇلا قۇمداردىڭ.

كوك ءبورى تەكتى تۇقىمى ەم باعىزى كوكتىڭ، كوكتەگى كۇن، اي - كۋاسى جازىعى جوقتىڭ. كوك تۋىم سەنى كوردىم دە قازىعىم ەتتىم، كوك ءتاڭىر ءوزىڭ قولدا دەپ تاعىزىم ەتتىم! 2006

* * *

كوكتەمدەي تۇنىق عۇمىرمىن، كوزىنە تولعان شايىردىڭ. ءموپ-مولدىر مۇڭدى شىرىنمىن، بەزىنەن تامعان قايىڭنىڭ.

كوكجيەكتەگى قان-قىزىل. تاڭ الدى تۋعان جۇلدىزبىن. كوكتەمگە كورپە سالعىزىپ، ماڭدايىن ءسۇيدىم كۇن–قىزدىڭ.

كوزىمدى اشساڭ ءوزىڭ ءبىل، تۇنشىعىپ جاتقان تۇمامىن. بۇلقىنىپ تۇرعان كەزىم بۇل، بۋلىعىپ قانشا جىلادىم!

وزەگىمدى ۋداي كەك قىسىپ، ءبورىمىن جورتقان اۋلاققا. ەركەلەپ ەسسىز، كوپ كۇشىك، ەتەگىمە ەندى جارماسپا! 2006

* * *

بالا ەدىك قوي، بالا ەدىك، بالعىن وي كوپ، بالالىقتى ءبىلىپپىز ماڭگى عوي دەپ. مەنى وسىرگەن ءوزىمنىڭ «پايعامبارىم» جولداسى ەدى اكەڭنىڭ قاندى كويلەك.

بىرگە وينادىق، بىرگە وستىك، بولىنبەۋشى ەك، بۇيتەر مە ەدىك سونداعى كوڭىلگە ەرسەك؟! قىلىعىڭا ءماز بولىپ، قايران اتام، تۇلىمىڭنان يىسكەپ «كەلىن» دەۋشى ەد.

ال مەن تەنتەك ءبىلۋشى ەم ءبىر بالەنى، سول ءسوز ءۇشىن جۇرەگىم قۇربان ەدى. قىدىرلى ءومىر شالداردىڭ شاراپاتى، قۇلىن كوڭىل سەزىمنىڭ قۇنداعى ەدى.

ءبۇلىندى ب ا ق، اق كوڭىل شال دا كەتتى، بولتىرىك ەم، باقتى ءومىر، ارلان ەتتى. بۇرىمىڭداي ەكىگە ءبولىندى ىرگە، بۇلتتاي باستان اي مەن جىل اۋناپ ءوتتى.

جالعان ءومىر كۇتتىرگەن باققا بولا، جالعىز جورتىپ كەتىپپىن جات قالاعا. سەنىمىڭدى سەزبەسەم، كەشىر مەنى، سەرى كۇندى كەشىرسىن حاق تاعالا.

جىبەك مىنەز پەرىشتەم سەن ەدىڭ عوي، جەتەلەگەن جاقسى اعا مەن ەدىم عوي. ادال، اڭقاۋ، و، مەنىڭ ماحابباتىم، اياقتالماي قالعان ءبىر ولەڭىمدەي.

تۇعىرداعى قۇس ەدىك شال قايىرعان، تۇلەپ ۇشتىڭ، المايىن شالعايىڭنان. ساعان جار دا، ماعان جات باقىت كوردىم، مەنىڭ اتام يىسكەگەن ماڭدايىڭنان. 2006

* * *

بولەك تاعدىر ەكەنبىز-اۋ، كەش ءبىلدىم، بولەك جولدا ەكەنبىز-اۋ، كەش، قۇربىم. شەر قوزعاعان كۇڭىرەنگىش قوبىزدىڭ، شاڭ قونباعان شاناعىنداي ەسكىردىم.

شەمەن بولعان شەر كەۋدەمنىڭ سەلىسىڭ، ولەڭ قوعان زور كەۋدەمنىڭ سورىسىڭ. سەنىڭ جانىڭ اۋىرمايدى مەن ءۇشىن، مەنىڭ جانىم اۋىرلايدى سول ءۇشىن.

كىرپىگىڭە كىرىپتارمىن، بودانمىن، كۇناسىن دە بىلمەيسىڭ سەن وبالدىڭ. قۇلا دۇزدە ماڭىراعان قوزىمىن، قۇلا قۇمنان قۇدىق قازعان قودارمىن.

قولىما ەندى قونباي-اق قوي، قونباساڭ، سەنەن ماعان ءتۇسىپ ەدى جول قاشان؟! مەنى قويشى، سەنى ايايمىن، «جامان» قىز، بۇيتەر مە ەدىڭ باقىتسىزداۋ بولماساڭ.

وشىرمەستەي ءورتىڭ قالدى قوزداعان، شەشىلمەستەي سەرتىم قالدى بوزداعان. قۇرعىر قىز-اۋ، ەندى سەنى جىر ەتپەن، بۇل جىردى دا ساعان ارناپ جازباعام. 2011

كوكتىڭ قىزى

ساعان دەگەن ساعىنىش باتتى جانعا، كوتەرمەيدى كوڭىلدى شات-دۋمان دا. اسپانىنا اسىققان پەريزاتتاي، كەتە باردىڭ ورانىپ اق تۇمانعا.

كۇمىس بوياۋ ساۋلەلى كىرپىگىڭدى، كورگەنىمدە كەۋدەمنەن ءتۇن ءتۇرىلدى. قارمانىپ ەم، قاپىدا جەتە المادىم، قۇشاعىما اقشۋلان بۇلت ءىلىندى.

كوكتىڭ قىزى-اي، كوركىڭدە باسقا ءمىن جوق، ءوزىڭ جايلى ەستىگەن داستانىم كوپ. ءالى كۇنگى ايتپاعان ءبىراق ەشكىم، سەنى مۇنشا سەزىمسىز، تاسباۋىر دەپ.

ساعان ءتاڭىر سىيلاپتى-اۋ تەككە قانات، وزەگىمدى وكىنىش ءوتتى ارالاپ. جەرگە قايتا بىلسەم دە قونباسىڭدى، كوكبورىدەي ۇلىدىم كوككە قاراپ.

نىلدەي قارا قايعىممەن قان بويلاعان، قاراي-قاراي قالشيىپ تاۋعا اينالام. كوشتى بۇلتتاي كەۋدەمدە ساعىنىشىم، ەسكى جۇرتتاي قۇلازىپ قالدى اينالام...

كەشىككەن كوكتەم تۋرالى

تەرەزەمنەن سىڭسيدى ءۇنى جەل قىزدىڭ، مەڭىرەۋ ب ا ق مەلشيەدى تاعى ءۇنسىز. كەۋدەسىنەن بارادى اۋناپ مەزگىلدىڭ، قارى جۇقا، قاسىرەتى قالىڭ قىس.

الدەقايدان كەلە مە ۇشىپ قۇس بىتكەن، اناۋ قايىڭ نەگە كوككە تالپىندى، ال؟! كوكتەم نەگە كەشىكتى دەپ تۇستىكتەن كۇن ساپ قاراپ تۇرادى ۇزاق شال شىڭدار.

كارى تاۋدىڭ كوكىرەگىن سىلكىلەپ، كۇمبىر-كۇمبىر كۇرسىنەدى كۇرەڭ كۇن. بۇلتتار كوشتى كوز الدىمدا دۇركىرەپ، بوز كۇلىكتىڭ ۇيىرىندەي كىلەڭ ءبىر.

كۇن بۇزىلسا ويلار بۋىپ نە ءتۇرلى، كوكەم مەنىڭ جاڭا تۋعان تولگە الاڭ. كوكتەم دەگەن كۇنىكەي قىز سەكىلدى، كەلەم دەسە كەشىكپەيدى ول. سەن ماعان!

ىلەنى قيماعاندا

ارناسىنىڭ اياعى ۋ، الدى بالداي. قايدان ءبىلسىن قالارىن تاعدىرى وڭباي. يرەلەڭدەپ ىڭىردە اعادى ىلە، التىن قۇمعا اۋناعان ابجىلانداي.

تاعدىرىمدى تاپسىرعان، قايران ىلەم، جار قۇمىڭدى جاستانعان جايدارى ىلەم. بۇرىمىنان يىسكەپ بۇلا قىزدىڭ، اي استىندا تىلدەسكەن ايلاعىم ەڭ.

ءجۇزىپ وتسە جىلىستاپ جاي بەتىڭمەن، جيرەن جالى تولقىنداپ اي دا ەسىلگەن. جەتىمسىرەپ تاعى دا جالعىز ءوزىم، جەتىسۋعا قايتارمىن قاي بەتىممەن؟! 2012

ورالمان

ءتۇبىرىم - تەرەڭ، تۇعىرىم - ەمەن، ءتىرىمىن ءالى، تۇرانىم، وڭدا! عۇمىرىم - قىران، تۇنىعىم - ولەڭ، قۇبىلام - قاعبا، قۇرانىم قولدا.

سەرى دە مەنمىن، شەرى دە مەنمىن، قىزىلدىڭ قىرعىن ۇركىنى كەلگەن. بەل اسىپ كەتكەن ءبورى دە مەنمىن، ءتوسىمدى تۇگەل تۇركى، عۇن ەمگەن.

توبەڭ دە مەنمىن، تورەڭ دە مەنمىن، سۇيەگىم اپپاق، تۇمارىم امان. شەردى دە جۇتتىم، شەمەن دە بولدىم، قۇل باسقا شىقسا، كىنالى - زامان!

زار مۇڭىم جىردا، ازابىم كۇيدە، تاعدىرىم قيماس باقتى ويلاي بەردىم. بوركىمدى العان ازازىل-دۇنيە، بەتىمنەن نەگە قاقپايلاي بەردىڭ؟!

قازىعىم ەلدە، ازىعىم كوپتە، اجىراپ قالعان سولاردان قولىم. تامىرى جەردە، ءتاڭىرى كوكتە، عۇمىرى بۇراڭ "ورالمان" بولدىم! 2012