حالىق ءبىلسىن: بۇگىندە حالىق قىزمەتىن كوپ پايدالاناتىن سالانىڭ ءبىرى – نوتاريات بولىپ سانالادى. ياعني نوتاريۋستىڭ قىزمەتىن پايدالانبايتىن ادام كەمدە-كەم دەۋگە بولادى. ءۇي، كولىك ساتۋ، قۇجات راسىمدەۋ، مۇراگەرلىك، كەلىسىم-پاتۋا سەكىلدى ازاماتتىق ىستەردىڭ بارلىعى دا وسى نوتاريۋس قىزمەتىنە جۇگىنبەي بىتپەيدى. زاڭ بويىنشا، نوتاريۋس قىزمەتىنىڭ قۇنى سالىق كودەكسiندە بەلگiلەنگەن ستاۆكالار بويىنشا بەلگىلەنەدى. الايدا، كوپ جەردە بۇل زاڭدىلىقتار ساقتالا بەرەدى دەۋ قيىن. ونى كۇندەلىكتى ومىردە ءجيى كەزدەستىرىپ تە ءجۇرمىز. باس قالانىڭ وزىندە مۇنداي قىزمەتتىڭ قۇنى اركەلكى بولىپ جاتادى. زاڭعا قايشى ەكەنىن بىلە تۇرا، كەيبىر جەكە نوتاريۋستار وزىنشە باعا قويىپ، جۇرتتىڭ قالتاسىنا ءتۇسىپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس. جاقىندا رەداكسيامىزعا سىر وڭىرىنەن: «سوڭعى ايدا نوتاريۋستارعا بىرنەشە رەت بارىپ، قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەسىن راستاتۋعا تۋرا كەلدى. وندا جەكە نوتاريۋستاردىڭ ءارقايسىسىندا كورسەتىلگەن قىزمەت ءۇشىن الىناتىن تولەماقى ءار ءتۇرلى ەكەنىن بايقادىم. بىزدە نوتاريالدى كوشىرمە جاساۋ ءۇشىن الىناتىن اقى مولشەرى زاڭمەن بەكىتىلگەن بە؟ قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەسىن راستاتۋ ءۇشىن قانشا تولەۋىم كەرەك»، – دەگەن حات كەلىپ تۇسكەن ەدى. «نوتاريات تۋرالى» زاڭىنىڭ 30-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس، جەكە نوتاريۋس قۇجاتتار مەن ولاردىڭ ۇزىندىلەرى كوشىرمەسىنىڭ دۇرىستىعىن كۋالاندىرعان كەزدە تەحنيكالىق جانە قۇقىقتىق سيپاتتاعى قىزمەتى ءۇشىن جەكە تۇلاعالاردان 0،05 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە اقى الۋى ءتيىس. بيىل ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ كولەمى – 1 618 تەڭگە. ال ماماندار نە دەيدى؟ بۇعان دەيىن قىزمەت كورسەتۋ قۇنى مەن باعانىڭ اركەلكىلىگىنە بايلانىستى نوتاريۋستاردىڭ باعاسى ءار وڭىردە اركەلكى بولىپ كەلدى. الايدا، ماماندار وسى جىلدىڭ باسىنان باس-تاپ نوتاريالدىق قىزمەت قۇنىنىڭ ءبىر جۇيەگە كەلتىرىلگەنىن ايتادى. «بيىلعا دەيىن ءار اۋماقتىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايى مەن حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنىڭ ءارقيلىلىعىنا بايلانىستى نوتاريالدىق قىزمەت قۇنى دا «وينامالى» بولىپ كەلدى. سوعان بايلانىستى استانا، الماتى، قاراعاندى، اقتاۋ، اتىراۋ قالالارى مەن شىمكەنت قالاسىنداعى نوتاريۋستىق كەڭسەلەردە بەلگىلەنگەن باعانى بىر-بىرىمەن سالىستىرۋعا كەلمەيتىن ەدى. ءقازىر ءبىر جۇيەگە كەلتىرىلدى. بارلىق نو-تاريۋستارعا ورتاق ءبىر باعا جاسالعان. تەك اۋىلدىق جەرلەردە عانا ءسال-پال تومەنىرەك. سونداي-اق تۋىسقاندارىڭىز، جاقىندارىڭىز بەن دوستارىڭىز ءۇشىن دەپ ءسال تومەندەتىلگەن باعا بار. بۇل ارنايى ەرەجەمەن بەكىتىلگەن دۇنيە. ەشقانداي زاڭعا قايشى كەلمەيدى. نوتاريالدىق قىزمەتتىڭ قۇنى قازاق-ستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «نوتاريات تۋرالى» زاڭىنىڭ 30-بابىنىڭ 1-تارماعىنا سايكەس جانە سالىق كودەكسىنىڭ ارنايى قاۋلىسىنا بايلانىستى الىنادى»، – دەيدى زاڭگەر ءارى جەكە نوتاريۋس دينا كوكەن قىزى. – قاشاننان بەرى ءبىر جۇيەگە كوشىپ ەدى؟ – وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى ءبىر باعاعا كوشتىك. – ناقتى باعانى سوندا سالىق كوميتەتى بەلگىلەيدى عوي؟ – باعا سالىق كوميتەتى مەن «نوتاريات تۋرالى» زاڭىنىڭ ەرەجەسىنە بايلانىستى انىقتالادى. ءبىر كەزدەرى سالىق كودەكسىندە كورسەتىلگەن ەرەجەگە ساي الاتىنبىز. – بەلگىلى ءبىر ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش بويىنشا بەلگىلەنە مە؟ – ءيا، ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش بويىنشا الىنادى. ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك باج سالىعى قوسا ەسەپتەلگەن. مىسالى قانداي دا قۇجاتتىڭ كوشىرمەسىن ماقۇلداتۋ ءۇشىن (ءبىر قۇجاتقا) 858 تەڭگە تولەنەدى. سونىمەن قاتار نوتاريالدىق قىزمەتتىڭ بەكىتىلگەن باعاسى كىرە بەرىستە نەمەسە كورنەكى جەردە مىندەتتى تۇردە ءىلىنىپ تۇرۋى ءتيىس. بۇل تۋرالى ادىلەت دەپارتامەنتىنىڭ ارنايى نۇسقاۋى بار. ەگەر دە نوتاريۋستىڭ باعاسى مەن جۇمىسىنا كەلىسپەۋشىلىك تۋىنداپ جاتسا، ءاربىر تۇتىنۋشىنىڭ ادىلەت دەپارتامەنتىنە بارىپ شاعىم تۇسىرۋگە قۇقى بار. ال مۇنداي انىقتامالىق قۇجاتتار دا تەلەفوندارىمەن قوسا كورنەكتى جەردە ءىلىنىپ تۇرۋى كەرەك. ءىلىنىپ تۇرسا قۇزىرلى ورگاندارعا بارىپ شاعىم ايتا الادى. ءاربىر نوتاريالدىق قىزمەت ءۇشىن مىندەتتى تۇردە تۇبىرتەك-چەك بەرىلۋى ءتيىستى. ءاربىر نوتاريۋس كاسسالىق اپاراتپەن جۇمىس ىستەيتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك. نوتاريات تۋرالى زاڭنان ءۇزىندى: 30-باپ. نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەرگە اقى تولەۋ 1. مەملەكەتتiك نوتاريات كەڭسەسiندە جۇمىس iستەيتiن نوتاريۋس پەن اۋداندىق ماڭىزى بار قالانىڭ، كەنتتiڭ، اۋىلدىڭ (سەلونىڭ)، اۋىلدىق (سەلولىق) وكرۋگتiڭ اكiمi اپپاراتىنىڭ لاۋازىمدى ادامى نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەر جاساعانى ءۇشiن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سالىق كودەكسiندە بەلگiلەنگەن ستاۆكالار بويىنشا مەملەكەتتiك باج الادى. 2. جەكەشە نوتاريۋس جاسايتىن نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەرگە اقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سالىق زاڭدارىندا بەلگiلەنگەن مەملەكەتتiك باج مولشەرiنە سايكەس كەلەتiن ستاۆكالار بويىنشا تولەنەدi. 4. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كون-سۋلدىق مەكەمەسiنiڭ لاۋازىمدى ادامى نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەر جاساعانى ءۇشiن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سالىق زاڭناماسىندا كوزدەلگەن ءتارتiپپەن جانە مولشەردە كونسۋلدىق الىم الادى. 5. جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار ءۇشiن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سالىق زاڭناماسىندا كوزدەلگەن نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەرگە اقى تولەۋ ءجونiندەگi جەڭiلدiكتەر بۇل ادامدارعا جەكە پراكتيكامەن اينالىساتىن نوتاريۋس نوتارياتتىق iس-ارەكەتتەر جاساعان كەزدە دە قولدانىلادى. 6. نوتارياتتىق iس-ارەكەت جاساۋ ءۇشiن نوتاريۋس ءوزiنiڭ جۇمىس ورنىنان تىس جەرگە بارعان جاعدايدا مۇددەلi ادامدار وعان ناقتى كولiك شىعىستارىن وتەيدi. دايىنداعان – بۇركىت نۇراسىل
دەرەككوز: "حالىق ءسوزى"
پىكىر قالدىرۋ