بۇگىن ەلباسى «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسىن جاريالادى. قوس تاراۋدى قامتىعان ماقالا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىنىڭ جالعاسى ىسپەتتەس. ول «ۇلت تاريحىنداعى كەڭىستىك پەن ۋاقىت» جانە «تاريحي سانانى جاڭعىرتۋ» اتتى ەكى تاراۋدى نەگىز ەتكەن. العاشقى تاراۋدىڭ ءار تارماعىنا ۇلى دالانىڭ 7 قىرى ارقاۋ بولعان. ولار: «اتقا ءمانى مادەنيەتى»، «ۇلى دالاداعى ەجەلگى مەتاللۋرگيا»، «اڭ ءستيلى»، «التىن ادام»، «تۇركى الەمىنىڭ بەسىگى»، «ۇلى جىبەك جولى»، «قازاقستان – الما مەن قىزعالداقتىڭ وتانى».
ەلباسى ەكىنشى تاراۋدا بۇل جۇمىستى قولعا الۋعا باعىتتالعان بىرنەشە ءىرى جوبالاردى كورەستەدى. «ارحيۆ – 2025»، «ۇلى دالانىڭ ۇلى ەسىمدەرى»، «تۇركى الەمىنىڭ گەنەزيسى»، «ۇلى دالانىڭ ەجەلگى ونەر جانە تەحنولوگيالار مۋزەيى»، «دالا فولكلورى مەن مۋزىكاسىنىڭ مىڭ جىلى»، «تاريحتىڭ كينو ونەرى مەن تەليەۆيزياداعى كورىنىسى».
بۇگىن ماڭعىستاۋدىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قوعام بەلسەندىلەرى ەلباسى ماقالاسىنا قاتىستى پىكىر ءبىلدىردى، - دەپ حابارلايدى mangystaumedia.kz سايتى. ماقالادا قوزعالعان تاقىرىپتاردىڭ وڭىرمەن بايلانىسىنا توقتالىپ، العا جۇكتەلگەن مىندەتتەردى ءسوز ەتتى.
«بۇل ماقالانى وقىپ، ىستەگەن ءىسىمىزدى، سويلەگەن ءسوزىمىزدى، ويلاعان ويىمىزدى ءبىر جولعا ەسكە الىپ، شىنىمەن دە بوسىنا ءومىر سۇرمەگەن ەكەنبىز دەگەن ويعا كەلدىم. «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىنان باستالعان «رۋحاني جاڭعىرۋمەن» جالعاسقان بۇگىنگى «ۇلى دالانىڭ 7 قىرىمەن» انىقتالعان ەلىمىزدىڭ مىڭداعان جىلدىق تاريحى، وتكەن قيىن جولى، ساۋلەتتى بولاشاعى كوز الدىمىزعا ەلەستەگەندەي. قاي-قايسىسى دا حالىقتىڭ قۇپتاۋىنا يە بولىپ، جوعارى باعا الىپ، ىسكە اسىپ جاتىر. جەكە ءوز باسىمنان ايتار بولسام، 2016 جىلى مۇنايلى اۋدانى باتىر اۋدانىنىڭ مەكتەبىندە «اباي الەمىنە ساياحات» كلۋبىن قۇردىم. ونىڭ ماقساتى – جاستارىمىزدىڭ رۋحاني بولمىسىن، اباي ايتقانداي، تولىق ادام دارەجەسىنە سايكەستەندىرۋ. ۇرپاق تاربيەسىنە كىرىسكەندە وتە زور ءمان بەرۋ كەرەك. كەي-كەيدە بالالارعا ايتىپ قويامىز «اينالايىندار، ساق بولىڭدار، ءقازىر جاستاردىڭ ساناسى ءۇشىن سوعىس ءجۇرىپ جاتىر. سوندىقتان ولاردىڭ ساناسىن ءوز ەركىمەن قازاقىلىققا، ۇلتجاندىلىققا بەيىمدەۋ قاجەت»، — دەگەندى ايتتى اقىن، ق ر جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى سايىن نازاربەك.
ال ارحەولوگ، ولكەتانۋشى اندرەي استافيەۆ ماڭعىستاۋ ولكەسىنىڭ ماقالانىڭ ءاربىر تارماعىنا قاتىستى ەرەكشەلىكتەرىن ايتىپ ءوتتى.
«تاريحسىز حالىق، حالىقسىز تاريح بولمايدى» دەگەن ءسوز بار. تاريحتى ءبىلۋ، ءتۇپ-تامىرىڭدى تانۋ، ءسالت-داستۇرىڭدى قۇرمەتتەپ، وزىڭنەن كەيىنگىگە اماناتتاۋ – بارىمىزگە مىندەت. ماقالادا قوزعالعان بارلىق دەرەكتەر ءبىزدىڭ ولكەمىزدەن تابىلادى. اتقا ءمىنۋ مادەنيەتى، مەتاللۋرگيا بولسىن، اڭ ءستيلى بولسىن، كەز كەلگەنىنە ءبىزدىڭ مەكەننىڭ تولىقتاي قاتىسى بار. «ماڭعىستاۋدا نەگە التىن ادام جوق؟» دەگەندە «بىزدەگى التىن جارقىرامايدى، ءبىزدىڭ التىنىمىز – تاستار» دەگەن بولاتىنمىن. ياعني تاريحقا تۇنىپ جاتقان تاستارىمىزدىڭ ءوزى — ءبىزدىڭ ۇلكەن قازىنامىز. ال «قازاقستان – قىزعالداق پەن المانىڭ وتانى» دەگەن بولىمىنە قانداي قاتىسىمىز بولۋى مۇمكىن دەرسىز. بۇعان دا بايلانىسىمىز بار. سەبەبى ماڭعىستاۋدا قىزعالداقتىڭ ەكى ءتۇرى وسەدى. سيسەم اتا قورىمى جانىنان شرەنك قىزعالداعىن كەزدەستىرۋىمىزگە بولادى»، — دەيدى ول.
جۋرناليست، اقىن، «رۋحاني جاڭعىرۋ» وڭىرلىك جوبالىق ءوفيسىنىڭ وكىلى گۇلايىم شىنتەمىر قىزى دا تاريحىمىزدى بۇگىنمەن ساباقتاستىرا كەلىپ، ماقالا جايلى ايتىلعان پىكىرلەرگە ءۇن قوستى.
«قارجىلىق داعدارىس دەگەن سەكىلدى بىزدە سانالىق داعدارىس ورىن العان. ودان قالاي شىعامىز؟ ەلباسىنىڭ باعدارلامالارى مەن ماقالالارى سانالىق داعدارىستى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان دەپ ويلايمىن. بويىمىزداعى تەرىس قالىپتاسىپ كەتكەن ارەكەتتەردىڭ بارلىعىن وسىلاي جاڭعىرۋ ارقىلى جويا الامىز. بۇل – ۇرپاق ءۇشىن ماڭىزدى. مەن بۇل ماقالانى ەكى تۇرعىدان قاراستىرىپ وتىرمىن. ءبىرىنشىسى – ءبىزدىڭ ىشكى الەمىمىزگە قاتىستى، ەكىنشىسى – قازاقتىڭ كىم ەكەنىن، باي مادەنيەت پەن تاريحتىڭ، رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ ءبىزدىڭ ەلدەن باستاۋ العانىن وزگە ەلدەرگە تانىتۋ. وسى ەكى باعىتتا قوزعاۋشى كۇشكە يە تەتىك. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسى دا، بۇل ماقالا دا الاۋلاعان-جالاۋلاعان، ۇرانداعان داڭعازالىققا سالىنباي، شىن مانىندە ناتيجەگە نەگىزدەلىپ جۇزەگە اسسا، ءبىراز جاقسىلىققا قول جەتكىزۋگە بولادى. ارحەولوگ اندرەي استافيەۆ ايتقانداي، بۇل ماقالاداعى ءاربىر بولىمگە ءبىزدىڭ ماڭعىستاۋ دالاسى بارلىق جاعىنان سۇرانىپ تۇر. مىسالى، جىلقىعا بايلانىستى ايتايىن. اداي جىلقىسىن زەرتتەۋ، تانىتۋ باعىتىندا ءبىرقاتار شارۋالار قولعا الىندى، ءبىراق ءوز دەڭگەيىندە ەمەس. اداي جىلقىسىنا ءوز الدىنا جەكەشە جۇمىس جۇرگىزىلۋى كەرەك. سونىمەن قاتار سۋدا مەكەندەيتىن سۋىن ايعىردى دا ماڭعىستاۋدىڭ نەگىزگى سيمۆولدارىنىڭ بىرىنە اينالدىرۋعا بولادى. وسىنىڭ ءوزى ۇلكەن زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى. قارۋ-جاراقتارىمىز تۋرالى دا ايتىلىپتى. قازىرگى تاڭدا «رۋحاني جاڭعىرۋ» وڭىرلىك جوبالىق ءوفيسى ارقىلى وڭىرىمىزدەگى اسكەري بولىمدەردە ساباقتار جۇرگىزىلىپ جاتىر. وسىنى كەڭ كولەمدە ناسيحاتتاپ، باسقا دا باعىتتاردى قامتۋ كەرەك دەپ بىلەمىن. سونداي-اق ماقالادا ءسوز بولعان ماڭعىستاۋداعى اڭ ءستيلى – تاستاعى تاڭبالار. ولاردى
سويلەتۋىمىز كەرەك. ول – ءبىزدىڭ وتكەنىمىز، قورەگىمىز. مەتاللۋرگيا دەگەندە، كەزىندە تەتيس مۇحيتىنىڭ ءتۇبى رەتىندە ماڭعىستاۋدا قازبا بايلىقتار شوگىپ قالعان. كوكتەمدە تۇششىقۇدىق جەرىنەن تابىلعان قۇمىراعا قاراپ ماڭعىستاۋدا ونى وندىرەتىن مەتاللۋرگيا، سول كەزەڭدەردە قۇمىرا جاسايتىن كاسىپورىن دامىدى دەگەن جورامالدار جاساۋعا بولادى. الدىمىزدا وسىنىڭ ءبارىن زەرتتەۋ جۇمىستارى تۇر»، — دەيدى گۇلايىم شىنتەمىر قىزى.
«7 جىلعا سوزىلاتىن «ارحيۆ-2025» تارماعىنا ۇلكەن ءۇمىت ارتامىز. ارحيۆتىك ماتەريال وتە قاجەت دۇنيە. سوناۋ انتيكالىق كەزەڭنەن كۇنى بۇگىنگە دەيىنگى كەزەڭدى جيناقتاپ، جاريالاپ قانا قويماي، ينتەرنەت بەتىنە، كەز كەلگەن ادام وقي الاتىن دارەجەگە جەتكىزۋ قاجەت. «تۇركى الەمىنىڭ گەنەزيسى» دەگەن تارماعى وزىمە جاقىن دۇنيە. ءوزىم تۇركىتانۋ سالاسىن جاقسى كورەمىن. ماڭعىستاۋ تۇركى الەمىنىڭ قارا شاڭىراعىنا بىردەن-بىر ۇمىتكەر دەۋگە بولادى. «ۇلى دالانىڭ ەجەلگى ونەر جانە تەحنولوگيالار مۋزەيى» دەگەن تارماققا دا ەرەكشە توقتالعىم كەلىپ وتىر. رۋحانياتتىڭ ورداسى – مۋزەي قاسيەتتى نارسە. وبلىستا «ءابىش الەمى» اتتى زەرتتەۋ ورتالىعىن اشۋ، جالپى ارال-كاسپيي مادەنيەتىن كوتەرۋ كوپتەن ايتىلىپ كەلەدى. بۇل ماقالادان سوڭ كوپتەگەن ويدا جۇرگەن ماسەلەلەر شەشىمىن تابادى دەگەن ۇمىتتەمىز. ەندى مۇنىڭ ءبارى ناۋقان بولىپ قانا قويماي، اياعىنا دەيىن، ۇتىر-نۇكتەسىنە دەيىن جۇرگىزىلسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى»، — دەگەندى ايتتى تۇركىتانۋشى، گەولوگ بەكبولات تولەگەن ۇلى.
