بەلسەندىمىز بە، قاندايمىز، سايلاۋدا كىمدى تاڭدايمىز؟

/uploads/thumbnail/20190516193237133_small.png

ەلباسى وتىز جىل وتىرعان تاعىن ءوز ەركىمەن بوساتقاننان كەيىن ءبىرى جىلاپ، ءبىرى قۋانىپ، حالىق ءبىر سىلكىنىپ الدى. بىرىنە شوك، ەندى بىرىنە شوق بولىپ ءتيدى. مۇڭ مەن قۋانىشتىڭ ارتى ۇرەيگە ۇلاسقانداي «ەندى ورنىنا كىم كەلەدى؟!...» دەپ ويلاعان جۇرت ۋاقىتشا بولسا دا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ وتىرعانىنا ءبىر جاعى ريزا بولسا، ءبىر جاعى «جۇيە وزگەرمەيدى، باياعى جارتاس سول جارتاس كۇيىندە قالادى»، «ول ەلباسىنىڭ وڭ قولى، ەلباسى نە ايتسا، سول بولادى» دەگەن سىندى سان ءتۇرلى پىكىر ايتتى دا، جازدى.

ءسويتىپ، ماۋسىم ايىنىڭ توعىزىنشى جۇلدىزى كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ بولادى دەگەن جاڭالىق جەلمەن ۇشقان شاڭداي تەز تارادى. ەل-جۇرت قۋاندى. نەگە؟ سەبەبى، ەلباسى ءوزى "وتىرعىزعان" پرەزيدەنتتى ەمەس، باسقا ۇمىتكەردى تاڭداۋعا حالىققا مۇمكىندىك بەرگەلى تۇر دەپ قۋاندى. جەمە-جەمگە كەلگەندە، «كىمدى تاڭدايمىز؟» دەپ تاعى سابىلىستى، ءالى دە ويلانىپ ءجۇر. ون سەگىز ميلليون حالىقتى باسقارۋ تىزگىنىنە توقايەۆتان باسقا لايىقتى ەشكىمدى  كورمەي تۇرعان حالىقتىڭ الدىندا جارق ەتىپ «اقوردانىڭ ەمەس، اكەم مەن شەشەمنىڭ جوباسىمىن» دەپ اعىنان جارىلا ءامىرجان قوسانوۆ، «نان بولسا، ءان بولادى» دەپ ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن «اقساي-نان» ناۋبايحاناسىنان باستاعان دانيا ەسپانوۆا، سونىمەن قاتار، تاعى بەس ۇمىتكەر سۋىرىلىپ شىقتى. باعدارلامالارىنا قاراساڭ، ەگەر ءدال سول ۇمىتكەردى سايلاي قويساق، بولاشاق عاجاپ، ءومىر كەرەمەت، جاعدايىمىز جاقسارىپ، وتىز ەل تۇرماق، ەلىمىز دامىعان ون ەلدىڭ قاتارىنا مىلتىقتان شىققان وقتاي «زۋ» ەتىپ جەتىپ الاتىنداي كورىنەدى. سەنبەسكە تاعى بولمايدى. سەنەيىن دەسەڭ... بيلىكتىڭ كوزىڭدى باقىرايتىپ قويىپ، اۋزىڭدى باسىپ وتىرىپ ايتاتىن قۇرعاق ۋادەلەرىنە سەنە-سەنە سەمىرە، ءتىپتى سول ۋادەنىڭ ءبىرىنىڭ دە ورىندالعانىن كورمەستەن و دۇنيەگە اتتانىپ كەتكەن قازاق قانشاما؟... ەندى وسى جولعى سايلاۋ دا انشەيىن قاعاز جۇزىندە بولىپ، جاساندى داۋىس جيناپ، حالىقتى اقىماق ەتىپ، ءوز بىلگەندەرىمەن شەشە سالسا، حالىقتىڭ تاڭداۋى بولماسا، وندا قازاق حالقىنىڭ سابىر قۇمىراسى سىنىپ، اشۋ وزەنى تاسىعالى تۇر.

سايلاۋدا داۋىس بەرە الاتىن جاسقا جەتكەنىمنەن بەرى قانشاما سايلاۋ ءوتتى، شىنىمدى ايتسام، سونىڭ بىرىنە دە داۋىس بەرمەپپىن. مەنەن ەشكىم سۇراماپتى دا، ءوزىم دە بارماپپىن. ءبىراق داۋىسىم "ءوز اياعىمەن" ءتيىستى جاشىككە تۇسكەنىنە سەنىمىم كامىل.

«پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەردى، باعدارلامالارىن كوردىڭىز بە؟ بيىلعى سايلاۋدا كىمگە داۋىس بەرەسىز؟ نەگە ول ۇمىتكەردى پرەزيدەنتتىك تاققا لايىقتى كورەسىز؟ جالپى سايلاۋعا باراسىز با؟" دەپ بىرنەشە سالا ماماندارىنا، قاراپايىم تانىستارىما ساۋال تاستاعان ەدىم. ەندەشە، ۇسىنايىن.

قانات ەرجىگىتوۆ، «جۇلدىز تۆ»، «دومبىرا تۆ» ديرەكتورى: «كانديداتتار بەلگىلى. داۋىستى توقايەۆقا بەرەمىز. توقايەۆتى ءبىرشاما تانيمىز. ەل باسقارا الاتىن ازامات، ديپلومات. ۋاقىت وتە كەلە قولىنا تىزگىن بەرسە، رەفورما جاسايدى دەپ ويلايمىن. ال قوسانوۆقا كەلسەم، بىرىنشىدەن، ول كىسىدە ءالى ونداي بەدەل جوق. ەكىنشىدەن، ساياسي كۇشى ءالسىز.»

ساۋلە سەيسەمبايەۆا، «كايدزەن» ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى: «ول تۋرالى ءالى ويلاعان جوقپىن. مەن تەك قانا ەكى كانديداتتى بىلەمىن. ءادىل سايلاۋ بولادى دەپ ويلامايمىن. كىم بولسا دا، اللادان قورقاتىن، xالىقتىڭ قامىن ويلايتىن بىرەۋ بولسىن.»

جازيرا باستاۋبايەۆا، مەكتەپ ءمۇعالىمى: «توقايەۆتان باسقاسىن تانىمايمىن. ءوزىم دە نۇروتاننان بولعان سوڭ قولدايمىز. باسقا كانديدات كورىپ تۇرعان جوقپىن. ەگەر جاستاۋ بىرەۋ نەمەسە تاسماعانبەتوۆ، بايبەك بولسا ويلانۋعا بولار ەدى.»

ديانا، كاسىپكەر: «سايلاۋ تۋرالى مۇلدەم ويلاماپپىن، ۋاقىت جوق. سايلاناتىن ادام، ءبىزسىز دە سايلانىپ قويدى عوي! ءبىز ول سايلاۋعا بارساق تا، بارماساق تا سول ءبىر ادام سايلانادى!!! وسى جولى سايلاۋعا بارمايتىن دا شىعارمىن! ۋاقىت كەتىرىپ قايتەم؟  سولاي دەپ شەشىم قابىلدادىم.»

ال جالپى كوپشىلىكتىڭ جاۋابى ۇقساس. «سايلاۋعا بارىپ كورمەپپىن، بارمايمىن دا»، «توقايەۆ. باسقا ەشكىم جوق قوي»، «ول ونسىز دا سايلانىپ قويعان. وتىرىك سايلاۋ بولادى»، «توقايەۆتان باسقا لايىقتى كانديداتتى كورىپ تۇرعان جوقپىن»، «مەن سايلاۋعا بارمايمىن! ەشكىمگە داۋىس بەرمەيمىن"، «سپەكتاكلدىڭ ءبىر بولىگى بولعىم كەلمەيدى. سايلاۋعا بارمايمىن»، «مەنىڭ داۋىسىمسىز-اق كىم بولاتىنى بەلگىلى»...

ال، ءسىز شە؟ كىمگە داۋىس بەرەسىز؟ كىمدى پرەزيدەنتتىككە لايىقتى كورەسىز؟ جالپى سايلاۋعا باراسىز با؟

 

قاتىستى ماقالالار