قحر ازاماتتارىنىڭ نەگىزگى بولىگى ءۇشىن ۆيزاسىز رەجيم قىسقا، تەك ءبىر اۋدانى ءۇشىن ۇزاق بولادى. 

وسى ماقساتتا ەل ۇكىمەتىنىڭ 2012 جىلعى 21 قاڭتارداعى قاۋلىسىنا وزگەرىس ەنگىزەتىن جاڭا قاۋلى جوباسى ازىرلەندى. جەتى جىل بۇرىن قابىلدانعان قۇجات قازاقستانعا وزگە ەلدەردەن باعىتتالعان كوشى-قون لەگىن رەتتەۋگە، كەلىمسەكتەردى باقىلاۋعا الۋعا، شەكارادان زاڭسىز وتەتىن شەتەلدىكتەردى ەسەپكە  الۋعا باعىتتالعان-تىن.

تيىسىنشە، كەزىندە وسى قاۋلىمەن بەكىتىلگەن «كوشىپ كەلۋشىلەردىڭ قازاقستانعا كەلۋىنىڭ جانە وندا بولۋىنىڭ، سونداي-اق ولاردىڭ قازاقستاننان كەتۋىنىڭ قاعيدالارى» جاڭادان جازىلادى. وزگەرىسكە سايكەس، نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارىنىڭ حالىقارالىق اۋەجايلارى ارقىلى ترانزيتپەن وتەتىن جۇڭگو ازاماتتارى ءۇشىن ءبىر جىلعا ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزىلەدى.

«قحر ازاماتتارىنا 2020 جىلعى 31 جەلتوقسانداعى 23:59 ساعاتقا دەيىن قازاقستانعا كىرۋدىڭ، وندا بولۋدىڭ، ودان كەتۋدىڭ 120 ساعاتتىق ۆيزاسىز رەجيمى قولدانىلادى»، – دەلىنگەن جاڭا قۇجاتتا.

باسقاشا ايتقاندا، قىتايلار ەلىمىزدىڭ ءىرى ەكى مەگاپوليسىندە بەس كۇن بويى ۆيزاسىز جۇرە الادى. بۇل يگىلىككە قول جەتكىزۋى ءۇشىن قحر تۇرعىنىنىڭ وسى مەرزىم وتكەسىن ۇشىپ كەتەتىنىن ايعاقتايتىن اۆيابيلەتى جانە اۋەكومپانياسىنىڭ سونى راستايتىن حاتى بولۋى ءتيىس. «

120 ساعاتتىق ۆيزاسىز رەجيم نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارىنىڭ حالىقارالىق اۋەجايلارى ارقىلى ءۇشىنشى ەلدەرگە ترانزيتپەن ۇشاتىن قحر ازاماتتارىنا ولاردا جارامدى اۆيابيلەتى جانە اۆياكومپانيانىڭ نەمەسە قازاقستاندىق تۋريستىك وپەراتوردىڭ ءتۋريستى قابىلداۋ تۋرالى راستاۋ حاتى بولعان جاعدايدا ۇسىنىلادى. 120 ساعاتتىق ۆيزاسىز رەجيمدى پايدالاناتىن قحر ازاماتتارىنا وتكىزۋ پۋنكتەرىندە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ شەكارا قىزمەتى ميگراسيالىق كارتوچكا بەرەدى»، – دەلىنگەن ۇكىمەت قاۋلىسى جوباسىندا.

بيلىك ەلىمىزگە ۆيزاسىز رەجيم اياسىندا قانشا قىتايلىق كەلىپ، قانشاسى كەتكەنىن قايدان بىلەدى؟ وسى ىسپەن اينالىساتىن اۆياكومپانيالار جانە قازاقستاندىق تۋريستىك وپەراتورلار ۇقك قىزمەتىنە جانە ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە ترانزيتپەن وتەتىن جانە ۆيزاسىز رەجيمدى پايدالاناتىن قحر ازاماتتارىنىڭ ءتىزىمىن تاپسىرىپ وتىرۋعا مىندەتتەلەدى. جانە بۇل ءتىزىم قۇزىرلى ورگاندارعا شىڭ ەلىنىڭ تۇرعىنى ۇشىپ كەلەردەن كەمىندە 3 كۇن بۇرىن جولدانۋى كەرەك.

تۋروپەراتورلار مەن اۋە تاسىمالداۋشىلار قحر ازاماتىنىڭ ەلىمىزدەن ۋاقىتىندا ۇشىپ كەتپەگەنى ءۇشىن جازاعا تارتىلادى: «ولار قحر ازاماتتارىن قارسى الۋدى جانە شىعارىپ سالۋدى ۇيىمداستىرادى، سونداي-اق قابىلداناتىن تۋريستەر ءۇشىن، سونىڭ ىشىندە قازاقستاننان ءۇشىنشى ەلدەرگە شىعۋ ءۇشىن ءوز رەيستەرىنە كەلمەگەنى، سول سياقتى ۆيزاسىز بولۋ ءتارتىبىن بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپتى بولادى. بۇل رەتتە اۆياكومپانيا نەمەسە قازاقستاندىق تۋريستىك وپەراتور وسى رەجيمدى بۇزعان قحر ازاماتىن ىزدەستىرۋ ءىس-شارالارىن جۇرگىزۋگە جاردەمدەسەدى»، – دەيدى قاۋلى.

جۇڭگو جاعى ءوز ازاماتتارى ءۇشىن قازاقستاننىڭ ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزۋىن ۇزاق جىلداردان بەرى سۇراپ ءجۇر. ءبىراق قوعام اراسىندا كورشىگە قاتىستى قاۋىپتەردىڭ بولۋىنا وراي بيلىك بۇل قادامنان اياق تارتىپ كەلدى.   وسى بەتبۇرىسقا باستاماشى بولعان مەمورگان باسشىسى – مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆا 5 كۇندىك ۆيزاسىز رەجيم ءتۋريزمدى دامىتۋ ءۇشىن قاجەت ەكەنىن ايتادى. ول وسى قادامنىڭ قوعامدا تەرىس الەۋمەتتىك نەمەسە ەكونوميكالىق جانە قۇقىقتىق سالدارلارعا سوقتىرمايتىنىنا سەنىمدى. جالپى، بۇعان دەيىن ەلىمىز ارقىلى وتەتىن جولاۋشىلار ءۇشىن «ۆيزاسىز ترانزيت» ەنگىزىلگەن بولاتىن. ءبىراق ول جۇڭگو مەن ءۇندىستان ازاماتتارى ءۇشىن نەبارى 72 ساعاتتى عانا قۇرايدى. ونىڭ ۇستىنە تاياۋدا، 2019 جىلعى 31 جەلتوقساندا بۇل پيلوتتىق جوبا اياقتالادى. ەندى وسى ەل تۇرعىندارىنىڭ ەكى باستى قالامىزدا ەركىن جۇرەتىن ۋاقىتى 120 ساعاتقا دەيىن ۇلعايتىلاتىن بولادى.

تاعى ءبىر وزگەرىس سول، قازىرگى ۆيزاسىز ترانزيت تەك قازاقستاندىق اۋە كومپانيالارىمەن ۇشاتىن قىتايلىقتارعا عانا بەرىلەدى. سونىڭ ارقاسىندا اسىرەسە، «ەير استانانىڭ» جولاۋشىلار اعىنى ارتتى. ەندى ول بۇل ارتىقشىلىعى مەن مونوپولياسىنان ايىرىلماق. جاڭا قۇجات قازاقستان ارقىلى كەز كەلگەن اۋە كومپانياسىمەن وزگە ەلدەرگە ۇشاتىن قحر ازاماتتارىنا ۆيزاسىز رەجيم سىيلايدى.  

«بۇل تۇزەتۋ وسى ەلدەردەن تۋريستەر سانىن ۇلعايتۋ، نۇر-سۇلتان جانە الماتى اۋەجايلارى ارقىلى حالىقارالىق اۆيارەيستەردى جۇزەگە اسىراتىن ءارتۇرلى اۆياكومپانيالارمەن ۇشۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ ءۇشىن ەنگىزىلەدى»، – دەپ تۇسىندىرەدى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى.

بۇل – ءبىرجاقتى تۇردە ەنگىزىلىپ وتىرعان ۆيزاسىز رەجيم. بۇعان قوسا، قازاقستان مەن قحر ءوز ازاماتتارىنىڭ ءوزارا ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋى بويىنشا باسقا ۋاعدالاستىققا كەلدى. سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ازىرلەگەن جوبا قازاقستان ۇكىمەتى مەن جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ماكاو ارنايى اكىمشىلىك اۋدانىنىڭ ۇكىمەتى اراسىندا بەكىتىلمەك. قوس بيلىك «ۆيزالىق تالاپتاردان ءوزارا بوساتۋ تۋرالى كەلىسىمگە» كەلدى. پرەمەر اسقار مامينگە جازعان تۇسىندىرمە جازباسىندا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردى بۇل ەلىمىز بەن قىتايلىق ماكاو اۋدانى اراسىندا تىعىز ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا جانە ازاماتتارعا جەڭىلدەتىلگەن ۆيزاسىز ءتارتىپ ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىن ءمالىم ەتتى. قازاقستان اتىنان وسى كەلىسىمگە قول قويۋ قحر-داعى ەلشىمىز عابيت قويشىبايەۆقا جۇكتەلەدى دەپ جوسپارلانۋدا. ال ماكاو جاعى كەلىسىمگە ءوز ۇكىمەتىنىڭ اكىمشىلىك جانە ادىلەت ىستەرى بويىنشا حاتشىسى چان حوي فان قولتاڭباسىن تۇسىرەتىنىن حابارلادى. ءادىلىن ايتا كەتەيىك، ەگەر الدەقالاي ماكاو اۋدانىندا تۇراتىن قىتايلىقتاردىڭ قاپتاۋ جانە قىلمىستى ءورشىتۋ قاتەرى تۋىنداسا، قۇجات كۇشىن توقتاتۋى ىقتيمال.  

«ۋاعدالاسۋشى تاراپتار قوعامدىق قاۋىپسىزدىككە، قوعامدىق تارتىپكە نەمەسە حالىق دەنساۋلىعىنا تونەتىن ءقاۋىپتى بولدىرماۋ ءۇشىن وسى كەلىسىمنىڭ قولدانىسىن تولىعىمەن نەمەسە ءىشىنارا توقتاتا تۇرۋعا قۇقىلى»، – دەلىنگەن قۇجاتتىڭ 9-بابىنىڭ 1-تارماعىندا.

سونىمەن، كەلىسىم جوباسىنا سايكەس، قحر-دىڭ ماكاو ارنايى اكىمشىلىك اۋدانىنىڭ تۇراقتى تۇرعىندارى قازاقستان اۋماعىنا ۆيزاسىز كىرىپ، ەلىمىزدە 14 كۇن بويى ەركىن جۇرە الادى. بۇل بىزدە جۇمىس جاساعىسى نە وقىعىسى كەلەتىن قىتايلىقتارعا تارالمايدى: ولار ۆيزا الۋى قاجەت. ايتقانداي، ءدال وسىنداي ارتىقشىلىق، ياعني ماكاودا ەكى اپتا بويى ۆيزاسىز ءجۇرۋ قۇقىعى بارلىق قازاقستاندىقتارعا دا بەرىلەدى.

«نەگىزى، «كىشى جۇڭگو» اتالاتىن ماكاودا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ 95%-ى قىتايلار. بۇل تۋريستىك باعىت قازاقستاندىقتار اراسىندا كەڭ تانىمال ەمەس. ونى نەگىزىنەن، باي ازاماتتار جاقسى بىلەدى. ويتكەنى وندا كازينو يندۋسترياسى عالامات وركەندەگەن. قاراپايىم ادامدار كازينونىڭ استاناسى امەريكادا دەپ بىلەدى. شىنىندا، ويىن بيزنەسىنەن لاس-ۆەگاستىڭ تاباتىن تابىسى 6،5 ميلليارد دوللارداي عانا. ال ماكاونىڭ بۇدان تابىسى 45 ملرد دوللاردان اسىپ كەتتى! قىتايدىڭ وزىندە كازينوعا تىيىم سالىنعان. سوندىقتان قىتايلار وسى ماكاو اۋدانىنا اعىلادى. لاس-ۆەگاس تۋريستەرگە باعدارلانعان. ال ماكاو كازينولارى كوبىنە VIP-كليەنتتەرگە قىزمەت ەتەدى. Sands، Melco، Wynn سەكىلدى ءسان-سالتاناتتى قوناقۇيلەردە ءبىزدىڭ ميلليونەرلەردى دە ۇشىراستىرۋعا بولادى»، – دەيدى ەكونوميست بولات ادىلعازييەۆ.

دەرەككوز: nbusiness.kz