قازاقستانعا قارسى قۇپيا قارۋ: بقو-دا بالالار تالىپ قالدى

/uploads/thumbnail/20170708192326127_small.jpg

ەستەرىڭىزدە بولسا، وسىعان دەيىن «قامشى» پورتالىندا «قازاقستانعا قۇپيا قارۋ قولدانىلىپ جاتىر ما؟»(http://old.qamshy.kz/؟p=24170) اتتى ماقالا جارىق كورگەن بولاتىن. وندا «قامشى» پورتالى "سەبەپسىز" سىرقاتتاردىڭ سالدارىنان ىزدەستىرىپ كورگەن ەدى. سوڭعى جىلدارى قازاقستان مەديسيناسى مەن ەكولوگتارى دارمەنسىزدىك تانىتقان وقيعالار تىزبەگىن جاريالاعان. سوڭعى ۋاقىتتاردا بۇكىل قازاقستاندا ورىن الىپ جاتقان ءتۇرلى اپاتتاردىڭ سەبەبى ءالى كۇنگە جۇمباق قالعانىن كوزىمىز كورىپ، قۇلاعىمىز ەستىپ ءجۇر. دەسە دە، بۇعان اسا ءمان بەرىپ جۇرگەنىمىز شامالى. ب ا ق ءبىراز ۋاقىت باجايلاعانىمەن، ماسەلەنىڭ ىزىنە ماي شام الىپ تۇسكەن ەشكىم جوق-تى. بۇرىن سوڭدى، قۇلاق ەستىپ،  كوز كورمەگەن جۇمباق اپاتتارعا شەت ەلدەردەن مامان الدىرىپ، زەرتتەگەنىمىزبەن تۇجىرىمدامادا كورسەتكەن سەبەپتەرگە سەنگىڭىز كەلمەگەنى دە جاسىرىن ەمەس.

ەندى مىنە، باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ بەرەزوۆكا اۋىلىندا بالالار تالىپ قالۋدا دەگەن اقپارات باق-تا جارىق كوردى. بۇل تۋرالى «قامشى» پورتالى ازاتتىققا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

باتىس قازاقستان وبلىسى بەرەزوۆكا اۋىلىنىڭ كەيبىر وقۋشىلارى ورال قالاسىنداعى كوپسالالى اۋرۋحانادا دا تالىپ قالعان.

وتكەن جىلدىڭ قاراشا ايىنان باستاپ بەرەزوۆكا اۋىلىندا بىرنەشە رەت وقۋشىلاردىڭ جاپپاي تالىپ قالۋ وقيعاسى بولعانى تۋرالى جازعان بولاتىنبىز.

اۋىل تۇرعىندارىنىڭ كوبى مۇنىڭ سەبەبىن قاراشىعاناق مۇناي-گاز كوندەنساتى كەنىشىنەن شىعاتىن زياندى قالدىقتاردان كورەدى ەكەن.  ويتكەنى، كەنىش اۋىلدان بەس شاقىرىم قاشىقتىقتا عانا ورنالاسقان. ال كونسورسيۋم باسشىلىعى "بارلىق قالدىقتار مەن گازدار ەكولوگيالىق تالاپتاردى ساقتاي وتىرىپ شىعارىلاتىنىن" ايتىپ اقتالعان.

ورال قالاسىندا اۋرۋحاناعا تۇسكەن وقۋشىلار بىرنەشە مارتە ەستەرىنەن تانىپ، قول-اياقتارى قۇرىسىپ قالعان. اتا-انالاردىڭ ايتۋىنشا، لاگەر تاربيەشىلەرى بولعان وقيعانى جاسىرىپ قالماق بولعان. لاگەر جەتەكشىسى 38 بالانىڭ دەمالىپ جاتقاندىعىن، ەشقانداي دا تالۋ فاكتىسى تىركەلمەگەنىن ايتقانىمەن، اتا-انالار قالالىق اۋرۋحاناعا بارعان سوڭ، بارىنە كوزدەرى جەتكەن. ال اۋرۋحانانىڭ باس دارىگەرى وقيعاعا قاتىستى قانداي دا ءبىر اقپارات بەرۋدەن باس تارتقان.

ال بىلتىر قاراشا ايىندا باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى بەرەزوۆكا اۋىلىندا ءبىر كۇندە 30-دان استام بالا تالىپ قالعاندا، اۋرۋحاناعا باسى اينالىپ، دەنەسى تىرىسقان 31 ادام جەتكىزىلگەن (http://www.azattyq.org/content/kazakhstan_berezovka/27182391.html). ول كەزدە دارىگەرلەر «گاز باللونىنان ۋلانعان نەمەسە شارشاعاننىڭ اسەرى» دەگەن العاشقى بولجام جاساعان. ءساۋىردىڭ ورتاسىندا بالالارى  ۋلانعان اتا-انالار  "ۇيقى دەرتىنىڭ" بەلگىلەرى دە بايقالا باستاعانىن دا ايتقان ەدى.

ءساۋىر ايىنىڭ باسىندا قازاقستانعا كەلگەن بۇۇ-نىڭ ۋلى قالدىق زاتتار جونىندەگى ارنايى وكىلى باشكۋت تۋنچاك اقمولا وبلىسىنداعى كالاچي جانە باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى بەرەزوۆكا اۋىلى تۇرعىندارىن كوشىرۋ قاجەت دەگەن.

تىزبەلەي بەرسەڭ، جان شوشىتارلىق «كالاچي، بەرەزوۆكاداعى ۇيقى دەرتى، ەكپەدەن كەيىن ەكى بۇكتەتىلىپ قالعان بالالاردىڭ مۇشكىل ءحالى، 180 مىڭعا جۋىق اقبوكەننىڭ سەبەپسىزدەن سەبەپسىز قىرىلىپ قالۋى مەن اتىراۋداعى بالىقتاردىڭ قىرىلۋى، شىعىس قازاقستانداعى قۇستاردىڭ ادامدارعا شابۋىلى، تالدىقورعانداعى جىگىتتىڭ 4 ساعات سىرەسىپ قالۋى، جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى سۋيسيد، تۇسىك تاستاۋ كورسەتكىشىنىڭ ارتۋى، ايەلدەردەگى بەدەۋلىك پەن ەركەكتەردەگى بەلسىزدىكتىڭ ارتۋى، قاينار كوزدەرى بەلگىسىز ازىق-تۇلىكتەر، ءدىني اعىمداردىڭ الەگى ت.ب.» وقيعالاردى دا كوزىمىزبەن كوردىك، شاراسىزدىق تانىتتىق. قۇزىرلارى قولىندا تۇرعان، بيلىكتىڭ بيىگىندە جۇرگەن كوكەلەرىمىزدىڭ وزدەرى دارمەنسىزدىك تانىتىپ وتىرعان جۇمباق اۋرۋلار مەن جۇمباق شابۋىلداردىڭ استارىندا الدە كىمدەردىڭ ۇلتتى قۇرتۋ، مەملەكەتتى جويۋ پيعىلى جاتقان جوق پا دەگەن سۇراق ءوزىنىڭ ماڭىزدىلىعىن جوعالتپاي وتىرعانى دا راس.

نۇرگەلدى ءابدىعاني ۇلى

 

قاتىستى ماقالالار