2013 جىلى جەلتوقساننىڭ 20-سى كۇنى باس پروكۋراتۋرا وكىلى استانادا وتكىزگەن ارنايى بريفينگتە: «2012 جىلعى 16 ءساۋىر كۇنى تۇزەۋ مەكەمەسىندە جازاسىن وتەپ جاتقان رۋستام يبراگيموۆ (التىنبەك سارسەنبايۇلىن ءولتىرۋ تۋرالى تاپسىرىستى ورىنداعانى ءۇشىن ايىپتى دەپ تانىلعان ادام - رەد.) قىلمىستىڭ بۇدان بۇرىن سوت ورگاندارىنا بەلگىلى بولماعان جايلارى جازىلعان ارىزبەن قازاقستاننىڭ جوعارعى سوتىنا جۇگىندى. بۇل ارىزدا ول ءبىرىنشى رەت ادام ءولتىرۋدى جاساعانىن مويىندادى، ونى قالاي جاساعانىن ەگجەي-تەگجەيلى بەينەلەپ بەردى، سونداي-اق التىنبەك سارسەنبايۇلىن ولتىرۋگە تاپسىرىس بەرۋشى شىن مانىندە ەرجان وتەمبايەۆ ەمەس، راحات الييەۆ پەن ءالنۇر مۇسايەۆ ەكەنىن كورسەتتى» دەپ مالىمدەدى.
پروكۋراتۋرا «يبراگيموۆتىڭ ايتقاندارىنىڭ شىنايىلىعىن جوعارعى سوت تاپسىرماسى بويىنشا باس پروكۋراتۋرا، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى جانە ىشكى ىستەر مينيسترلىگى قىزمەتكەرلەرىنەن ارنايى قۇرىلعان جەدەل تەرگەۋ توبى تەكسەردى» دەيدى. پروكۋراتۋرا بۇدان وزگە، يبراگيموۆتىڭ «ەرجان وتەمبايەۆتىڭ جەكە باس ارازدىعىنا وراي التىنبەك سارسەنبايۇلىن ۇرىپ-سوعۋدى سۇراعانىن جانە بۇل جونىندە راحات الييەۆكە ءمالىم بولعانىن، ول ءالنۇر مۇسايەۆپەن بىرلەسىپ، جاعدايدى پايدالانىپ قالۋدى كوزدەپ، التىنبەك سارسەنبايۇلىن ءولتىرۋدى تاپسىرعانىن» ايتقانىن حابارلادى.پروكۋراتۋرانىڭ مالىمدەۋى بويىنشا، «يبراگيموۆتىڭ ۋاجدەرى... وبەكتيۆتى دالەلدەمەلەرمەن تولىقتاي راستالعان». 2006 جىلى اقپاننىڭ 11ء-ى كۇنى الماتىدا ساياساتكەر التىنبەك سارسەنباي ۇلى مەن ونىڭ وققاعارلارى ۆاسيليي جۋراۆليەۆ جانە باۋىرجان بايبوسىننىڭ ءمايىتى تابىلدى. بۇل ىسكە قاتىستى رۋستام يبراگيموۆ ەسىمدى دەمالىسقا شىققان پوليسيانىڭ بۇرىنعى پودپولكوۆنيگى مەن تاعى باسقا توعىز ادام سوتتالعان ەدى. رۋستام يبراگيموۆ ساياساتكەردى ولتىرۋگە تاپسىرىس بەرۋشى رەتىندە سول كەزدە پارلامەنت سەناتىنىڭ اپپارات جەتەكشىسى قىزمەتىن اتقارعان ەرجان وتەمبايەۆتى اتاعان ەدى. 2006 جىلى تامىزدىڭ 31ء-ى كۇنى ايىپتالۋشىلاردى ۇزاق مەرزىمگە باس بوستاندىعىنان ايىرۋ، ال يبراگيموۆتى تىكەلەي ۇيىمداستىرۋشى جانە ورىنداۋشى رەتىندە ءومىر بويى تۇرمەگە قاماۋ جونىندە سوت ۇكىمى شىققان. يبراگيموۆ الييەۆ جايلى 2006 جىلى ايتقان پروكۋراتۋرا مالىمدەمەسى بويىنشا، «رۋستام يبراگيموۆ راحات الييەۆتىڭ سارسەنبايۇلىن ءولتىرۋدى تاپسىرعانىن 2006 جىلى فبر اگەنتتەرىنە ايتقان». «ءبىراق مۇنى ايتقانىمەن، يبراگيموۆ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا رەسمي كۋالىك بەرۋدەن باس تارتىپ، ءوز وتباسىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن بۇل اقپاراتتى جاريالاماۋدى
وتىنگەن».
«ءقازىر فبر يبراگيموۆتىڭ بۇل مالىمدەمەسىن ءتيىستى قۇجاتتارمەن راستاپ وتىر». بۇل ءىستى تەكسەرۋگە قازاقستان باس پروكۋراتۋراسىنىڭ وتىنىشىمەن اقش-تىڭ فەدەرالدىق تەرگەۋ بيۋروسى (فبر) قاتىسقان ەدى. بريفينگكە پروكۋراتۋرا وكىلىمەن بىرگە شىققان اقش-تىڭ قازاقستانداعى سەنىمدى وكىلى دجون وردۆەي «فبر تەرگەۋى ناتيجەسى قازاقستان پروكۋراتۋراسى قورىتىندىلارىمەن سايكەس كەلەتىنىن» ايتتى. ول ودان بولەك، «فبر بۇل قىلمىسقا قاتىستى تەرگەۋىن جەكە، ءارى تاۋەلسىز جۇرگىزگەنىن» ايتتى.
ەرجان وتەمبايەۆ
پروكۋراتۋرا وكىلىنىڭ ايتۋىنشا، «2013 جىلى 11 جەلتوقسان كۇنى قازاقستان باس پروكۋراتۋراسى جوعارعى سوتقا التىنبەك سارسەنباي ۇلى، ۆاسيليي جۋراۆليەۆ جانە باۋىرجان بايبوسىندى ءولتىرۋ جونىندەگى ءىس بويىنشا شىعارىلعان ۇكىمدى ءىشىنارا قايتا قاراۋ قاجەتتىگى تۋرالى قورىتىندى جولداعان». پروكۋراتۋرا مالىمدەمەسىنە قاراعاندا، يبراگيموۆتىڭ كەيىنگى كۋالىگى نەگىزىندە ەرجان وتەمبايەۆقا قاتىستى «بۇدان بۇرىن قاۋلى ەتىلگەن ۇكىمدى 2013 جىلى 19 جەلتوقسان كۇنى قازاقستان جوعارعى سوتى ءىشىنارا بۇزعان». ەرجان وتەمبايەۆتىڭ ايەلى ليۋدميلا وتەمبايەۆا ازاتتىق تىلشىسىنە پروكۋراتۋرانىڭ مالىمدەمەسى جونىندە:- ارينە قۋانىشتىمىز. وسى جىلدار بويى ءبىز ءىستى قايتا قارايتىن شىعار دەگەن ۇمىتپەن كەلدىك. پروكۋراتۋرانىڭ مالىمدەمەسىن ەستىدىم، الىپ-قوسارىم جوق. تەرگەۋ جۇرگىزىلىپ، سوتتىڭ ۇكىمى جارتىلاي جويىلعان. الايدا ۇكىمنىڭ جارتىلاي جويىلعانىن نەمەسە تولىعىمەن الىنىپ تاستايتىندىعىن سوت شەشەدى. سوتقا دايىندالامىز. ازىرگە ادۆوكاتىمىز جوق، ەگەر قاجەت بولسا ادۆوكات ىزدەيمىز، - دەدى. پروكۋراتۋرا تاراتقان اقپاراتقا قاراعاندا، وسى ءىس بويىنشا سوتتالعان وزگە ادامداردىڭ ۇكىمىن قايتا قاراۋعا «جەتكىلىكتى نەگىز جوق». پروكۋراتۋرا «ءتيىستى سوت شەشىمى قابىلدانعان جاعدايدا راحات الييەۆكە جانە ءالنۇر مۇسايەۆقا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالادى» دەپ حابارلادى. قايىن اتا مەن كۇيەۋبالا باس پروكۋراتۋرانىڭ مالىمدەمەسىنە قاتىستى التىنبەك سارسەنباي ۇلىنىڭ اعاسى رىسبەك سارسەنباي ۇلى ازاتتىق تىلشىسىنە «بۇل ءىستىڭ قايتا قارالۋىن كوپتەن بەرى كۇتىپ جۇرگەنىن» ايتتى. - ەگەر سوت شىنىمەندە بولسا، وندا ونىڭ جۇگى اۋىر. راحات الييەۆ بۇل ىسكە قاتىستى ءوزىنىڭ پىكىرىن بۇعان دەيىن ايتقان. ونى حالىق بىلەدى، سوندا تايتالاس كىمدەردىڭ اراسىندا ءجۇرىپ جاتىر؟ كۇيەۋ بالا مەن قايىن اتانىڭ اراسىندا. كۇيەۋ بالا قايىن اتانى كىنالايدى، قايىن اتا كۇيەۋ بالانى كىنالاتتىرادى. سوندا ەكەۋىنىڭ قايسىسى شىن مانىندەگى تاپسىرىس بەرۋشى؟ ەگەر سوت پروسەسى بولاتىن بولسا، سوتتى جۇرگىزۋشى ادام وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋى كەرەك، وسى سۇراقتى ەكەۋىنە دە قويۋى كەرەك. ەگەر كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندەگى سۇراققا جاۋاپ بەرىلەتىن سوت بولسا – مەن ونى قولدايمىن، - دەدى رىسبەك سارسەنباي ۇلى. 2009 جىلى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بۇرىنعى كۇيەۋ بالاسى راحات الييەۆ «ءوزى جازىپ جاتقان اشكەرەلەۋ كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرىن التىنبەك سارسەنباي ۇلى ولتىرىلگەن كۇنگە ورايلاستىرىپ وتكىزەتىنىن" مالىمدەدى. راحات الييەۆ «كىتاپتا سارسەنبايۇلىن ولتىرۋگە كىمدەر تاپسىرىس بەردى جانە كىمدەر ول تاپسىرىستى ورىنداعانىن اتى-جوندەرىن كورسەتىپ، اشىق جازامىن» دەگەن مالىمدەمە تاراتقان ەدى. كەيىن ونىڭ اتىنان جارىققا شىققان كىتاپتا «التىنبەك سارسەنباي ۇلىنىڭ كوزىن جويۋعا تاپسىرىس بەرۋشىلەر ەلدىڭ جوعارى باسشىلىعىندا وتىر» دەگەن ەمەۋرىن جاسالدى. ۇقك-نىڭ شەتتە جۇرگەن بۇرىنعى ءتوراعاسى ءالنۇر مۇسايەۆ تا ازاتتىق راديوسىنا بەرگەن سۇقباتىندا راحات الييەۆتىڭ قولىندا «بۇل قىلمىسقا جوعارى لاۋازىمدى ادامنىڭ قاتىستىلىعى تۋرالى ناقتى دالەل بار» دەپ مالىمدەگەن ەدى. پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بۇرىنعى كۇيەۋبالاسى راحات الييەۆ قازاقستاندا بىرنەشە قىلمىستىق ايىپپەن سوتتالىپ، 40 جىل تۇرمەگە كەسىلگەن. وعان تاعىلعان ايىپتاردىڭ ءبىرى – «2007 جىلى «نۇربانكتىڭ» ەكى توپ-مەنەدجەرىن ۇرلاپ اكەتىپ، ازاپتادى» دەگەن ايىپ. الييەۆ 2007 جىلدان بەرى اۆستريانى پانالاپ كەلگەن. سوڭعى جىلدارى ونىڭ ەكىنشى مارتە ۇيلەنىپ، ايەلىنىڭ شوراز دەگەن فاميلياسىن يەلەنىپ، مالتادا تۇرىپ جاتقانى تۋرالى حابارلاندى. راحات الييەۆ قازاقستاندا وزىنە تاعىلعان بارلىق ايىپتىڭ ساياسي سيپاتى بار دەپ سانايدى جانە جوققا شىعارىپ كەلەدى.
مانشۇك اساۋتاي
دەرەككوز: http://www.azattyq.org