اقش-تىڭ  دوللارى دەسە، ادامزاتتىڭ بويىنا قان جۇگىرىپ ەرەكشە ءبىر كۇي كەشەتىن بولعان. دوللار – الەمدىك ەكونوميكانىڭ كۇرە تامىرى. ونىڭ وسىنشالىقتى اسپانداپ كەتكەن ابىرويىن ەۋروپا توبەندەتكىسى كەلدى. وسىلايشا ءوز ايماقتارىندا ەۆرو دەپ اتالاتىن ۆاليۋتانى اينالىمعا ەنگىزدى. ءبىراق ەۆرو دوللار سەكىلدى ىقپالدى بولا المادى. ول جاي  عانا 19 مەملەكەت پەن  320 ميلليون ەۆروپالىقتاردىڭ ۆاليۋتاسى بولىپ قالا بەردى. بۇدان ارينە ەۆرونى ابىرويسىز دەپ ايتا الماسپىز. ەكونوميكالىق تاريحى 1999 جىلدىڭ  1 قاڭتارىنان عانا باستالعان ەۆرونىڭ الەمدىك نارىقتا ءوز ىقپالى بار. ءبىراق  16 جىلدىق تاريحى بار ەۆرو مەن 18 عاسىردان بەرگى ادامزات تاريحىنا كۋا بولىپ كەلە جاتقان اقش-تىڭ اقشاسىن سالىستىرۋ قيسىنعا كەلمەيدى. ارينە اقش-تىڭ  ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستا ۇستانعان ساياساتى دوللاردىڭ «الەمدىك ءامىرشى» بولۋىنا مۇمكىندىك اشتى. بۇۇ-نىڭ   1944  جىلعى برەتتون-ۆۋدس قالاسىندا  ۆاليۋتالىق قارجىعا قاتىستى  وتكىزگەن كونفەرەنسياسى دوللارعا جاڭا تىنىس سىيلادى. الەمدىك ۆاليۋتا جۇيەسىنىڭ امىرشىسىنە اينالعان دوللار ول ابىرويىنان ايىرىلىپ قالعىسى كەلمەيدى. دوللار- التىنمەن قاتار تۇرا الاتىن الەمدەگى جالعىز عانا ۆاليۋتا. ءبىراق، الەم ەكونوميكالىق امىرشىسىنەن جالىقتى. قازاقستاننىڭ كوشباسشىسى ونى وتە جاقسى تۇسىنگەن. سوندىقتان   بۇۇ باس اسسامبلەياسىندا قازاق كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الەمدىك ءبىرىڭعاي ۆاليۋتانى پايدالانۋدى ۇسىندى. بۇل  ۇسىنىس الەمدىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ  نازارىنا ىلىكتى http://qamshy.kz/home/show/1659. ءبىراق اقش الەمنىڭ امىرشىسىنە اينالعان اقشاسىنىڭ  ابىرويسىزدىعىن قالاي ما؟ ارينە، جوق! الدىمەن سيريا مەن ۋكراينا جاعدايىن ايتىسىپ، ءبىراق پىكىرلەرىن ءبىر ارناعا توعىستىرا الماعان  وباما مەن  ءپۋتيننىڭ  جاعدايىنان كەيىن الەم ءبىرىڭعاي ۆاليۋتانى ءىلىپ الىپ كەتىپ تالقىلامادى. ءقازىر باتىستىق اقپارات كوزدەرىندە وباما جانە پۋتين دەگەن ارنايى ايدار اشىلعان. ەكى قوشقاردىڭ تەكە-تىرەسى تۋرالى تالقىلاۋ الەمدىك ۆاليۋتاعا قاراعاندا قىزىقتىراق.

وسى اپتانىڭ  باسىندا  سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ىدىرىسوۆ  «The Washington post» باسىلىمىنا «مەن سىزدەرگە ۋكراينا، قىرعىزستان جانە قيىر شىعىستاعى مىسالداردى كەلتىرە الامىن. دەموكراتيالىق يراك قايدا؟  سوندىقتان دا، ءبىز مۇنداي ناتيجەنى قالامايمىز. نازاربايەۆ - وسى ىسپەتتى سەنارييلەردى بولدىرماۋدىڭ بەرىك گارانتى. ول – جاقسى باسشى. ءبىزدىڭ جۇيەمىز پاتشالىق  بيلىككە ۇقساۋى مۇمكىن، ءبىراق ءبىز – باقىتتىمىز. ءبىز ۋكرايندىقتار مەن سيريالىقتاردان الدەقايدا باقىتتىمىز»،- دەپ سۇقبات ەردى. تولىق نۇسقاسى: http://qamshy.kz/home/show/1612.  بۇل ءبىر اۋىز سوزدەن كوپ دۇنيەنى اڭعارۋعا بولادى. بالكىم، اق ءۇي ءبىزدىڭ تاراپتان جاسالعان الەمدىك  ورتاق ۆاليۋتاعا دەگەن  ۇسىنىستى اقشاسىنىڭ بەرەكەسى بولماي تۇرعان اق ايۋ كورشىنىڭ كوڭىلىنە قاراپ جاسادى دەپ تۇسىنەتىن شىعار. ءبىراق، بۇل ۇسىنىس ءامىرشى اقشاسى بار امىركەندەرگە جاقپاي قالعانىمەن الەم ەلدەرىنىڭ كوكەيىنە قوندى. سەبەبى داعدارىس تۋرالى داقپىرتتىڭ قوڭىرسىعان ءيىسى قايدان شىعىپ وتىرعانىن ولار وتە جاقسى ءتۇسىنىپ وتىر.

اينۇر تولەۋ

«قامشى» سىلتەيدى