پاۆلودارلىق ءتىل جاناشىرى رۋزا بەيسەنبايتەگىن «پسيحبولنيساعا» جاتقىزىپتى. دۇرىس. ول كىسى «جىندى». دەنى ساۋ ادام پاۆلوداردا قازاق ءتىلىن قورعاي ما؟ نەگىزى رۋزا اپايدى عانا ەمەس بۇكىل قازاقتى، ونىڭ ىشىندە اسىرەسە ۇلتىن سۇيگەن قازاقتاردى «پسيحبولنيساعا» تۇگەل قاماۋ كەرەك! كەشە عانا الماتىدا جەر سىلكىندى... «دەنى ساۋ» ۇلت جەر سىلكىنىپ، قىرىلايىن دەپ جاتقاندا «قازاقشا حابارلامادىڭ» دەپ مەملەكەتكە رەنجي مە؟ ۇندەمەگەن، تۇسىنبەگەن كۇيدە ءولىپ كەتە بەرگەنى دۇرىس قوي!
قازاقتىڭ ءبارى «جىندى» بولۋىنىڭ دياگنوزىن انىقتاپ كوردىك.
1) تاڭەرتەڭ تۇرىپ، ليفتىگە بارساڭ، «سۋ توقتايتىنى»، «جوندەۋ جۇمىسى جۇرەتىنى»، اناۋ-مىناۋ ءبارى تەك قانا ورىس تىلىندە جازۋلى تۇرادى.
2) بانكوماتقا باراسىڭ. مەملەكەتتىك ءتىل «تاڭداۋ ءتىلى». ايتپەسە قازاقتىڭ اقشاسىن «ورىستىڭ تىلىمەن» الۋعا ءماجبۇرسىڭ.
3) رەسەيدىڭ «ياندەكسىن» شاقىراسىڭ. ءبىر اۋىز قازاقشا بىلمەيتىن تاجىك پە، وزبەك پە، ورىس پا، ايتەۋىر وزگە ۇلتتىڭ بىرەۋىنە جولىقساڭ، سۇمەڭدەپ ءجۇرىپ، تاكسيدى تاۋىپ، سۇمەلەك كۇيگە تۇسەسىڭ.
4) كوشە تولى ساقاۋ جارناما. قازاق تىلىندەگى كالكا اۋدارمادان قۇسقىڭ كەلەدى...
5) ساۋدا ورتالىقتارىنداعى قىمبات دۇكەندەرگە «ارزان ءتىلىڭ» ءۇشىن وزىڭنەن ءوزىڭ قور سەزىنەسىڭ. اپ-ادەمى قازاقتىڭ قىزى ورىسشا سويلەپ شىعا كەلگەندە قالاي ەسىككە بەتتەگەنىڭدى بىلمەيسىڭ.
6) وزگە ۇلت ساتۋشىلارى ءتىپتى «قازاق ءتىلى» دەيتىن ءتىلدىڭ بۇل ەلدە بار ەكەنىن سەنى كورىپ ەسىنە تۇسىرەدى.
7) ۇشاققا وتىرساڭ «ورىس ءتىلى»، «اعىلشىن تىلىمەن» قاتار كونە «شاعاتاي ءتىلى» قولدانىستا ما دەپ قالاسىڭ. كەيدە قازاقشاسىن ءتۇسىنۋ مۇمكىن ەمەس. قىزمەتكەرلەرگە قازاقشا سويلەسەڭ، «ا مۇندا قازاقتاردا بار ەكەن عوي» دەگەندەي جىميا ءتىل قاتادى.
8) اس ىشەيىن دەپ اسحاناعا بارساڭ، ورىسشا ءمازىر اكەلەدى. ونداي جەردەن سۋ ىشسەڭدە ۋ ىشكەندەي بولاسىڭ.
9) ءوز قازاعىڭ ورىس تىلىندە سويلەگەنىن مارتەبە سەزىنىپ، «مەن ادال قۇلمىن. قۇل قۇتاندىعىم سۇيەگىمە وتكەن» دەگەندى ماقتانىشپەن سەزدىرەدى. قازاقستاندا قازاق تىلىندە سويلەۋ ەڭ تومەنگى «مامبەتتەردىڭ تىرلىگى» دەپ بىلەدى.
10) قازاق ءتىلىن بىلمەسەڭ دە شەنەۋنىك بولاسىڭ. ءبىراق ورىسشا بىلمەسەڭ بيلىك تابالدىرىعىن اتتاما! كارەراڭنىڭ ولشەمى وسى!
11) بيلىگىڭ رەسەيدىڭ گۋبەرنياسى سياقتى. زاڭ ورىس تىلىندە جازىلىپ، ءىس قاعازدارى ورىس تىلىندە جۇرەدى. قازاق ءتىلى كولەڭكە سياقتى جالباڭ-جالباڭ ەتىپ، «مەندە بارمىن» دەگەندەي ولەرمەن كۇيدە ىلەسە جۇرەدى.
بۇل اتاعاندار مىڭنىڭ ءبىرى عانا... وسىدان كەيىن جىندى بولماي كور!!! ءوز ەلىڭدە مىڭق ەتپەيتىن قۇل-قۇتان، ەكى اۋىز ورىسشا بىلەتىن «ماڭگۇرت» بولساڭ عانا ساۋسىڭ. ال «بۇل مەنىڭ مەملەكەتىم ەدى، اتا-بابام امانات قالدىرعان جەر ەدى، قازاقشا سويلەيىك» دەپ زار ەڭىرەسەڭ، «انتيرەسەيشىل»، «ۇلتشىل»، «ۇلت ارازدىعىن قوزدىرۋشى»، ت.ب. ايتەۋىر «اۋرۋ» نە جىندى بوپ شىعاسىڭ! ونسىز دا سىرتتان قاراعان ادامعا قازاقستان ۇلكەن ءبىر «پسيحبولنيساعا» ۇقسايتىن بولۋى كەرەك. ءوز ەلىندە قور بولعان، ءوز تىلىندە سويلەي الماعان، ءوز قۇقىعىن قورعاي الماعان وڭكەي جىندىنىڭ وتانى سياقتى...
ءبىلال قۋانىش، «قامشى» اقپارات اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى
پىكىر قالدىرۋ