ءالقيسسا!

            اۋەلدە ۆانداليزم دەگەنىمىز نە دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك. جالپى ءۆانداليزمنىڭ شىعۋ تاريحى تىم تەرەڭدە. سوناۋ 450 جىلدارى ريم يمپەرياسىندا پايدا بولعان. ءتۇپ ماعىناسى «قيراتۋشى»، «سىندىرۋشى» دەگەندى بىلدىرەدى. ريم يمپەريا بولىپ تۇرعاندا، مادەنيەتى وسال تايپالار ءريمنىڭ ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىستارىن قيراتقاندارعا قاتىستى ايتىلعان تەرمين. ۆاندالدار.

            سول زاماتتان عاسىر تۇگىل، ءداۋىر كوشتى. الايدا دالدۇرىشتەردىڭ ءالى دە بار ەكەنىنە كوزىمىز جەتىپ وتىر. الىستان اربالاماي، جاقىننان دوربالاپ قاراڭىزشى.  جەراستى وتكەلدەرى، قابات ۇيدەگى قابىرعالارعا جازىلعان جازۋلار... وقۋعا اۋىز بارمايتىن دۇنيەلەر كەزدەستىرۋگە بولادى. دەمەك ۆاندالداردىڭ ءداۋىرى ءالى وتكەن جوق دەگەن ءسوز.

            «ليحيە 90-ى» دەگەندى كىم ەستىمەدى؟ بۇل جىلدارى كوشەگە قۇرىلىس جاساۋ مۇمكىن ەمەس ەدى عوي. ولاي ەمەس دەڭىزشى؟ جارىق سالسا سىندىرادى، ورىندىق قويسا قيراتادىنىڭ كەرى.  ءبىراق اراعا ءبىرشاما ۋاقىت سالىپ بۇل ماسەلەنىڭ بەتى بەرى قاراعانداي بولدى. حالىقتىڭ جاعدايى جاسالدى، تۇرمىس تۇزەلدى. دەمەك سانادا كوتەرىلدى دەگەن ءسوز.

            ءبىراق... ماسەلەنىڭ بارلىعى وسى ءبىراقتان تۋىندايدى ەمەس پە؟ مادەنيەت قانشا دامىعانى مەن ونىڭ كولەڭكەسى دە ۇلكەيەدى. ماسەلەن مىنادى. ۆاندالدار قابىرعاعا جازعانى بىلاي تۇرسىن، مۇسىندەرگە دە اۋىز سالا باستادى.

            ولار اعىمداعى جەكسەنبىنىڭ دۇيسەنبىگە قاراعان ءتۇنى قوستاناي وبلىسىنا قاراستى زارەچنىي پوسەلكىسىندە «ازات ەتۋشى باتىر» ءمۇسىنىنىڭ باسىن كەسىپ اكەتكەن. جەرگىلىكتى ءوڭىردىڭ باسشىلىعى بۇل سۇمدىققا سەنە الار ەمەس. ايتا كەتۋىمىز كەرەك ءمۇسىننىڭ قاسىندا ورنالاسقان لەنين ءمۇسىنى ءدىن امان تۇر. ءقازىر بۇزاقىلاردى انىقتاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. باسشىلىق مادەني مۇرانى قالىپقا كەلتىرەمىز دەپ ءسوز بەرىپ وتىر.

            P.S. ۆانداليزم – كوشە قاسىرەتى. مادەنيەتكە دەگەن ەڭ اۋىر قاستاندىق. سوندىقتان وعان قارسى كۇرەستى دە قاتاڭداتۋ كەرەك. ايتەپەسە مۇنىڭ سوڭى نەگە اپارارىن كىم بىلەدى؟