اعا بۋىننىڭ قاشاندا وزىنەن كەيىنگىلەرگە كوڭىلى تولمايتىنى راس. جاستاردى  سىناۋعا، كەمسىتۋگە قۇشتار بولىپ تۇرادى. سول سەكىلدى «قازىرگى جاستار ساۋاتسىز»،- دەپ بولاشاعىمىزعا سەنبەيتىندەر  دە وتە كوپ. دۇرىس- اق، ءبىز ساۋاتسىز ەكەنبىز. سوندا، ولار نەگە ءبىزدىڭ ساۋاتىمىزدى اشپادى؟ نەگە جول سىلتەپ، ساۋاتتى ۇرپاقتىڭ ساۋاتتى قوعام قالىپتاسترۋىنا ارەكەت قىلمادى؟ ەگەر شىنىمەن جاستار ساۋاتسىز بولسا، بىردەن-بىر كىنالى اعا بۋىننىڭ ءوزى بولماق.

ساۋاتتى دا ءبىلىمدى ۇرپاق قالىپتاستىرار ءبىلىم وشاقتارىن ءقازىر اعا بۋىن عانا ەمەس، «اتا بۋىندار» يەلەنىپ وتىر. سول اعا بۋىن مەن «اتا بۋىننىڭ» باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تاربيەلەۋگە قاۋقارى مەن تالىپنىسى تۋرالى ويلانىپ كوردىڭىزدەر مە؟ مەنىڭشە تالپىنىسى جوق سياقتى. تەك مەملەكەتتىڭ بەرگەن باعدارلاماسىن ورىنداپ، ءوز مىندەتتەرىن وتەۋ عانا كورىنەدى.

قازىرگى قازاق عىلىمىن قارايتىن بولساڭىزدار، ءبىر اۋىزدان زەينەتكەر عىلىم دەۋگە بولادى. عىلىمدا جول بىلىمگە ەمەس، اتاق- دارەجەگە اشىلعان.  جوو-دا كادر قۇرامىندا 0.75% عىلىمي دارەجەسى بار ءمۇعالىمدار بولۋى دەگەن شارت بويىنشا 50% زەينەتكەرلەردى ۇستاپ وتىر. ال، زەينەتكەرلەرىمىز جاڭا تەحنولوگيالار مەن عىلىمنىڭ جاڭالىقتارىنان بەيحابار. ويتكەنى، ولاردىڭ باسىم بولىگى ىزدەنىس داۋىرىنەن ءوتىپ كەتكەن. ىزدەنبەدىڭ دەپ تە كىنالاي المايمىز. سوندىقتان، ولار 20 جىلدىڭ الدىنداعى ءوز باعدارلاماسى بويىنشا جۇرۋگە ءماجبۇر. تالىمگەرىنە تەك 20-30 جىلدىڭ الدىنداعى عىلىمنىڭ «جەمىستەرىن» عانا بەرە الادى. بۇگىندى كورسەتىپ، ەرتەڭگە جول سىلتەي المايدى. اقپاراتتىق تەحنولوگيالار كۇن ساناپ جاڭارۋدا، ال ۇستازادارىمىز 70-80 جىلدارداعى پروگراممالاردى ۇيرەتىپ اۋرە. بەلگىلى ءبىر پورگراممانىڭ قازىرگى نۇسقالارىن ەمەس، قولدانىستان قالىپ قويعان نۇسقالارىن كورسەتىپ ۇيرەتەدى. ۋيۆەرسيتەتتىڭ باعادارلامالىق كەشەنىندە جاڭا نۇسقالارى تۇرسا دا ونى ءوشىرىپ، ولارعا كونە نۇسقالارىن تاۋىپ، ورناتىپ بەرۋگە ءماجبۇرسىڭ. جازعان ەڭبەكتەرىنە قارساڭىز، باسىم بولىگىنىكى كوشىرمە. كوشىرمەسىن ەمەس، كوشىرسىن. ءبىراق، ورىس تىلىندەگى نارسەنى قايتا ورىس تىلىندە كوشىرۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ جوق دەگەندە، قازاقشا اۋدارىپ قويۋۋىنا بولادى عوي. ورىس عىلىمىنان ورىسشا كوشىرىپ جۇرگەندەردەن اعىلشىن جانە باسقا دا وزىق ەلدەردىڭ عىلىمىنا ءۇڭىلۋ تۋرالى دامەلەنۋدىڭ دە كەرەگى جوق. ەندى ويلاڭىز، بۇنداي ۇستازدان قانداي شاكىرت شىعارىن...

ال، جاستار بىردەن عىلىمي دارەجە الا سالمايتىنى انىق قوي، ءتىپتى شىن ەڭبەكپەن عىلىمي دارەجەگە جەتەتىن جولدىڭ ءوزى جابىق. جولىن، امالىن تاپقاندار عانا سول اتاققا جەتەدى، جەتپەگەنى عىلىم جولىنان كەتەدى. تەك قاجىرى مەن قايراتى بار بىرەن-ساران جاس بۋىن عانا ءوز جولىمەن، تازا عىلىمعا بارىپ، دارەجەسىن الىپ جاتادى. ءبىراق، «جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس، جاياۋدىڭ شاڭى شىقپاس»،- دەگەندەي قولىنان كەلەر جاقسىلىعى شامالى.

تاعى ءبىر ايتپاسا بولمايتىن ماسەلە، عىلىم ءتىلى. باسقوسۋلار مەن عىلىمي كەڭەستەردە «لەنيگرادتتا وقىپ جۇرگەندە»،- دەپ باستايتىن اقساقالداردىڭ سول قالاداعى ۇيرەنگەن ءتىلى ءبىزدىڭ عىلىمنىڭ ءتىلى بولىپ كەلە جاتىر. ولار كەتەر، عىلىم قالار دەيتىن شىعارمىز. ءبىراق، قازىرگى دايىنداپ جاتقان PhD دوكتورلارىمىزدىڭ دا قازاقتىڭ ءتىلىن بىلەتىنى شامالى. سوندىقتان، ەندىگى ۋاقىتتا PhD دوكتورى بولۋعا ۇمىتتىلەرگە قازاق تىلىنەن ەمتيحان تاپسىرۋدى مىندەتتەۋ كەرەك. ويتكەنى، قازاق كورشىمىزدىڭ عىلىمىنا ۇلەس قوساتىن عالىمداردى دايىنداۋعا مىندەتتى ەمەس.

ايتىپ - ايتپاي نەمەنە، ەرتەڭىمىزدى ويلاعىمىز كەلسە، عىلىمىمىزدى تۇزەتۋىمىز كەرەك. عىلىم جولىندا اتاققا ەمەس، بىلىمگە جول اشىلۋى كەرەك. ەسكى جۇيەنى ۇستانعان ەسكى مۇعالىمدەردى زەينەتكە شىعارار ۋاقىتىمىز جەتتى. ەلىمىز باسەكەگە ساي بولۋى ءۇشىن، قازاق عىلىمى مەن ۇستازدار قاۋىمى دا باسەكەگە ساي بولۋى كەرەك!

قۇرمەتتى اعا بۋىن، ساۋاتتى جاستاردى ارتتارىڭىزدان ەرتۋ ءۇشىن سىزدەر دە ءۇن قوسىڭىزدار!

بەك قاپتاعاي