باۋىرمالدىقتان تاسباۋىرلىققا دەيىن قانشا قادام بار؟

/uploads/thumbnail/20170708201018880_small.jpg

بىرلىك پەن تۇتاستىق تۋرالى بۇگىن عانا ەستىپ تۇرعان جوقپىز. راس، ۇلت رەتىندە ۇيىسۋ كەرەك ەكەندىگىمىزدى جاقسى تۇسىنەمىن. ءبىراق قالاي؟ قازاقتىڭ تۇتاسۋىنا ارنالعان ارنايى ءبىر باعدارلاما بار ما؟ تەگىندە ۇلتتى ۇلت رەتىندە ساقتاپ تۇراتىن قازىقتىڭ سالتى مەن ءداستۇرى بولسا كەرەك. ءبىراق ءبىزدىڭ سالت-سانامىز ءتۇرلى ءدىني اعىمدار مەن جاھاندانۋدىڭ ەلەگىندە شايقاتىلىپ جاتىر. بۇگىن تاعى كەش باتادى. ۇلت رەتىندە جويىلۋعا نەگىزدەلگەن ارنايى باعدارلاما  بۇگىنگى جوسپارىن تاعى دا ويداعىداي ورىنداپ، كەلەسى كۇنگە تىڭعىلىقتى دايىندالا باستايدى. ال، ءبىز ءمىز باقپاستان، اقىلدىمىزدىڭ اياعىنان شالىپ، وزىمىزدەن وزعاننىڭ اتىنىڭ سۇرىنۋىنە ارەكەت ەتىپ الەكتەنىپ، ۇلتتىق يممۋندىق جۇيەمىزگە ءوزىمىز قاستاندىق جاسايمىز. سوندا بىزگە قايتپەك كەرەك؟ باۋىرمالدىق تۇرعىسىنان قازاقپەن تەڭەسە الاتىن ۇلت جوق بولاتىن. اعايىن، باۋىر، ءۇش جۇرت دەگەن ۇعىمداردىڭ تىلدىك قولدانىستا بار ەكەندىگى مۇنى وپ-وڭاي دالەلدەپ بەرە الادى. ءبىراق ءقازىر ءبىز باۋىرمالمىز با؟ وسى ۇلتتىق ەرەكشەلىكتىڭ ءوزى قازاقتى كورسە، قاشا جونەلەتىندەي كۇيگە ءتۇسىپ قالعان جوقپىز با؟

شەشەنستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كوشباسشىسى رامزان قادىروۆ قازاقستاندىق سپورتشىعا 3 ميلليون تەڭگە تارتۋ ەتىپتى. كەرەكۋلىك سپورتشىعا ونىڭ نەگە عانا ەمەشەگى ەزىلە قالدى دەيسىز بە؟ حالىقارالىق جارىستا ايبىنا اسقان جىگىتتىڭ ەسىمى -فانيل رافيكوۆ. وسى تۇستان ءمان-جايدى تۇسىنە قويۋعا بولاتىن شىعار. ال ءبىز وزگە مەملەكەتتە جۇرگەن قازاقتاردىڭ ءوز وتانىنا ورالۋىنىڭ ءوزىن قانداي جىرعا اينالدىردىق. وزگە ۇلتتاردىڭ باۋىرمالدىعىن كورسەتىپ؛ «قازاق، قارا دا، ۇيرەن»،- دەپ ايتۋ ماعان دا وڭاي ەمەس. ءبىراق ادامدىق قاسيەتتەردىڭ اراسىنداعى ەڭ ابزالىنا جاتاتىن باۋىرمالدىقتى- ءبىز تاسباۋىرلىق دەپ اتالاتىن جامان ادەتكە اينالدىرىپ بارا جاتقانىمىز شىنىمەن دە ۇرەيلەندىرەدى. ءار ۇلتتىڭ ءوز بولمىسى بار. سول بولمىس ونى باسقا ۇلتتان ەرەكشەلەندىرىپ تۇرۋعا ءتيىس بولاتىن. ءبىراق ءبىز كوپ قاباتتى ۇيلەردە تۇراتىن ستاندارتتى ادامدارعا اينالىپ بارامىز. ستاندارتتى ادامدا ۇلت دەگەن ۇعىم بولمايدى. ول ادامدارعا ارنالعان باعدارلامامەن ءومىر سۇرەدى.  ەگەر ورتا ەسەپپەن ءبىر ادام 70 جىل عۇمىر كەشەتىن بولسا، جاھاندانعان ستاندارتتى ادامنىڭ 70 جىلدىق ءومىرىنىڭ باعدارلاماسى دايىندالىپ قويعان. يا، ادام رەتىندە ءسىز بىج-تىج بولىپ ءومىردىڭ تۇيتكىلدى ماسەلەلەرىنە باس قاتىرىپ، وزىڭىزشە ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن سەكىلدى كورىنەسىز. ءبىراق ولاي ەمەس. سەگىز ساعاتتىق جۇمىس. سول جۇمىستانالعان  تابىستىڭ جەتپەۋى، ودان بارىپ نەسيەگە ۇرىنۋ، ودان قۇتىلامىن دەگەنشە تاعى ءبىر ماسەلەنىڭ شەتى شىعۋى- مۇنىڭ بارلىعى دا ستاندارتتى قازاققا ارنالعان ارنايى جۇيە عانا. ارينە ءسىز كۇيبەڭ تىرلىكتەن باس كوتەرىپ، وي ويلاۋعا شاماڭىز جوق بولعاندىقتان تاسباۋىرعا اينالىپ بارا جاتقانىڭىزدى بايقامايسىز دا. ۇلت كوسەمى ، الاش ارىستارىنىڭ ءبىرى  مۇستافا شوقاي : « ۇلتتىق رۋحسىز ۇلت تاۋەلسiزدiگi بولۋى مۇمكiن بە؟ تاريح وندايدى كورگەن جوق تا، بiلمەيدi دە. ۇلت ازاتتىعى – ۇلتتىق رۋحتىڭ ناتيجەسi. ال ۇلتتىق رۋحتىڭ ءوزi ۇلت ازاتتىعى مەن تاۋەلسiزدiگi اياسىندا ءوسiپ-داميدى، جەمiس بەرەدى»،-دەمەپ پە ەدى؟ ءبىر قازاقتىڭ ءتىسى سىرقىراسا، بار قازاقتىڭ باسى اۋىراتىن دەڭگەيگە جەتكەندە عانا ءبىز مىقتى ۇلتقا اينالا الامىز.

اينۇر تولەۋ

قاتىستى ماقالالار