Álemniń 126 memleketi kirgizilgen «2016-jylǵy Jahandyq áskerı qýattylyqtyń reıtıńisinde» (Global Firepower Military Ranks-2016) Ortalyq Azıadaǵy postkeńestik elder arasynda áskerı turǵydan eń myqty bolyp Ózbekstan tanylypty, ol 54-oryndy ıelengen, Qazaqstan 66-orynǵa jaıǵassa, Qyrǵyzstan – 78-, Tájikstan — 81-, Túrkimenstan 90-oryndardy qanaǵat tutypty, - dep jazady 365info.kz.

Reıtıńti qurastyrýshylar túrli 50 faktorlardy esepke alady eken, onyń ishinde – eldegi qarýdyń jalpy sany, el ekonomıkasynyń ahýaly, jaǵrafıalyq ornalasýy, tabıǵı resýrstary, áskerı qyzmetke jaramdy halyq sany jáne taǵy basqalary. Iadrolyq áleýet pen saıası/áskerı basshylyq deńgeıiniń esepke alynbaıtyny atap kórsetilgen. Reıtıń Ortalyq barlaý basqarmasy (AQSH), ensıklopedıalyq resýrstar, BAQ-taǵy jarıalanymdar jáne basqa derekkózderi málimetteriniń negizinde daıyndalǵan.

«Azıa — Tynyq muhıt» aımaǵy elderiniń arasynda áskerı qýattylyq jaǵynan Qazaqstan 21-orynda tur.

Reıtıńke sáıkes, Ózbekstanda áskerı qyzmetke 13,3 mlnnan astam adam jaramdy eken, jyl saıyn 600 myńnan astam adam áskerı qyzmetke shaqyrý jasyna jetedi, armıa quramynyń sany — 65 myń adam

El áskeriniń ıeliginde — 420 tank, 715 BTR jáne BMP, 880 birlik súırelmeli artılerıa, 143 ózi júretin artılerıalyq qondyrǵylar, 109 dúrkindetip atatyn reaktıvtik júıeler, 166 ushaqtar, onyń ishinde – 69 tosqaýylshy/ıstrebıtel jáne 50 júk ushaǵy, sondaı-aq 69 tikushaqtar bar. Reıtıńti qurastyrýshylardyń málimetteri boıynsha, Ózbekistannyń qorǵanys búdjeti $70 mln quraıdy eken, bul, álbette, kúmán týdyrady: «Vıkıpedıa» derekteri boıynsha, 2010 jyly Ózbekistan qorǵanys salasyna $1,7 mlrdtan astam qarjy jumsaǵan. 2014 jyly «Fergana» bul eldiń qorǵanys búdjeti shamamen $2 mlrd quraıtynyn habarlady.

Qazaqstanda (globalfirepower.comderekteri boıynsha) áskerı qyzmetke 6,44 mln azamat jaramdy eken, jyl saıyn 245 myń adam áskerı qyzmetke shaqyrý jasyna tolady, armıa quramynyń sany — 110 myń adam

Armıada 300 tank, 1613 BTR jáne BMP, 285 ózi júretin qondyrǵylar, 744 birlik súırelmeli artılerıa, 393 dúrkindetip atatyn reaktıvtik júıeler, jaǵalaýdy qorǵaıtyn 12 keme, 244 ushaqtar, onyń ishinde – 103 tosqaýylshy/ıstrebıtel jáne 64 júk ushaqtary, sondaı-aq 69 tikushaqtar bar. Qazaqstannyǵ qorǵanys búdjeti $2435 mln quraıdy.

Qyrǵyzstandaǵy áskerı qyzmetke jaramdy halyqtyń sany 2,377 mln quraıdy, jyl saıyn 111 myń adam áskerı qyzmetke shaqyrý jasyna tolady, 16.500 adam áskerde qyzmet etedi.

Armıanyń ıeliginde 150 tank, 438 BTR jáne BMP, 30 ózi júretin qondyrǵylar, 159 birlik súırelmeli artılerıa, 21 dúrkindetip atatyn reaktıvtik júıeler, 6 ushaq, onyń ishinde – 4 júk ushaǵy jáne 6 tik ushaq bar. Qyrǵyzstannyń qorǵanys búdjeti $240 mln quraıdy.

Tájikstanda áskerı qyzmetke 3,2 mln adam jaramdy, jyl saıyn 152 myń adam áskerge shaqyrý jasyna jetedi, armıanyń sandyq quqramy – 6000 adam

Elde — 37 tank, 46 BTR jáne BMP, 0 ózi júretin qondyrǵy, 10 birlik súırelmeli artılerıa, 3 dúrkindetip atatyn reaktıvtik júıeler, 25 ushaq, onyń ishinde tosqaýylshy/ıstrebıtel – 0 jáne 15 júk ushaqtary, sondaı-aq 20 tik ushaq bar. Tájikstannyń qorǵanys búdjeti $75 mln quraıdy.

Túrkimenstandaǵy áskerı qyzmetke jaramdy halyqtyń sany 2,255 mln quraıdy, jyl saıyn 110 myń adam áskerı qyzmetke shaqyrý jasyna tolady, 122 myń adam áskerde qyzmet etedi.

Armıada 712 tank, 1941 BTR jáne BMP, 68 ózi júretin qoendyrǵy, 269 birlik súırelmeli artılerıa, 110 dúrkindetip atatyn reaktıvtik júıeler, 63 ushaq, onyń ishinde — 24 tosqaýylshy/ıstrebıtel jáne 18 júk ushaǵy, sondaı-aq 16 tikushaq bar. Túrkimenstannyń qorǵanys búdjeti $200 mln quraıdy.

Alǵashqy úsh orynǵa, tıisinshe, AQSH, Reseı jáne Qytaı ornalasqan. Sońǵy úsh orynǵa Malı, Mozambık, Somalı jaıǵasypty.