...Úndemeske bolmaıdy...

Kóne shahar - Taraz qalasynyń mańaıyndaǵy Býryl (Rovnoe) aýylynda ulty túrik 15 jasar jasóspirim qazaqtyń úıine urlyqqa túsip (keıbir uzynqulaq bul jigitti «nashaqor eken» dep jatyr), kezdeısoq jaǵdaıda uryny kórip qalǵan 6 jastaǵy qazaq balasyn pyshaqtap ketipti...

Ásirese, áleýmettik jelilerde qatty «daýyl soǵyp», qazaqtardyń attandap-aıqaılaǵan daýystar qattyraq estildi. Sóz joq, qazaqtyń oqysta opat bolǵan balasyna janyń ashyp, júregiń syzdaıdy. Namysyń da atoılap, ashýyń aýyzdyqtatpaıdy. Bir jaǵynan: «Qashanǵy qazaqtyń balasy japa shege beredi?!» dep, jigeriń qum bolady. Biraq...

Aınalańa qarap, álemge zer salyp, namys-jigerińdi júgendeısiń. Álemde qyrǵıqabaqtyq órti tutanyp, «úp» dese lap etip, jalynǵa ulasqaly tur: qabyrǵaly elder teketiresip, tumsyq túıistirip, tabandaǵan zaman...

Al, aınalamyz andyzdaǵan jaý, qazaqtyń oshaǵynyń tútini túzý ushqany áldebireýdiń yzasyn keltiredi. Bereke-birligi bekem qazaq jurtynyń tynyshtyǵynyń túndigin túrgisi kelgen harampıǵyldar az emes...

Buzyq balanyń qarapaıym urlyǵy, ańdamaı shoq basqan turmystyq jaǵdaı bir otbasyna qaıǵy-qasiret ákeldi. Sirá, ómirboıǵy qońsylar mundaı qysastyqty aldyn-ala josparlamaǵan bolar-aý?!. Eń bastysy, 6 jasar balaqaıdyń eshkimge zábir kórsetip, tizesin batyrmaǵany aqıqat qoı! Mysaly, balaqan úıine 5 mınót keshigip kirse, eshqandaı qıanatqa dýshar bolmas edi. Jazymǵa uqsas júrekke aýyr jaǵdaı...

Qazaq Elinde kóp ulttar turyp jatqanymen, el men jerdiń qojaıyny - qazaq, ıaǵnı, eldegi kez-kelgen jaǵdaıǵa da jaýapty qazaq. Sondyqtan, atalǵan jaǵdaıǵa ulttyq-násildik jik salyp, ultaralyq sıpat berýge tyrys­paý kerek. Qazir qylmyskerdiń ústinen is qozǵaldy. Kavazoǵly otbasy aýyldan kóship ketti. Munyń ózin eki ulttyń aqsaqaldary aqyldasyp, sheshti. Qazaqqa shynaıy janashar adam - sabyrǵa júginse kerek.

Ulttyń jamany bolmaıdy, adamnyń jamany bolady. Biz táýelsizdik alǵaly beri elimizdi ishten shalǵysy kelgen jaǵdaılar birneshe márte qaıtalandy. Malovodnoe aýylyndaǵy qazaq pen sheshenniń, Malybaı men Shelektegi qazaq pen uıǵyrdyń, Saryaǵashtaǵy qazaq pen tájiktiń arasyndaǵy kıkiljińderi arańdatýdyń naǵyz ózi bolatyn. Qudaı saqtap, sabyrǵa júgine bildik!.. Áıtkenmen, ókinishke qaraı, Qyrǵyzstan, Gúrjistan, arab elderi (Arab kóktemi), Sırıa qasiretke ushyryp, arandatýǵa urynyp qaldy. Bizdiń elimizdiń tynyshtyǵy men táýelsizdigi ózgeniń qatelikterinen sabaq alýǵa ıtermeleıdi. Ary men uıatyn joǵary ustaıtyn qazaqtyń balasy obal-saýaptyń da qadirin biledi. Sol sebepti, kezkelgen arandatýdyń aqyrynyń qaıǵy-qasiret qana ákeletindigin túısinedi.

Qajymuqan ǴABDOLLA