Qazaqtyń poezıa áleminde «Kóktemniń jazǵa ulasar jaısań shaǵynda» ómir súrip, uly «Bir toıynda» aıtylatyn saǵynysh óleńin urpaǵyna amanattap ketken qazaqtyń aqyny - Tólegen Aıbergenov bıyl – 79 jasta! Arý kóktem Almatyǵa qanat qaǵyp, qus qanatyna minip kelgen saıyn ár naýryzdyń 8 juldyzy, Tólegen Aıbergenov aqynnyń týǵan kúni poezıa kúntizbesinde qyzyl túspen belgilenip, júrekterdi jyrǵa toltyryp otyrady.
Ár kóktem saıyn aqyn toıy, poezıa merekesi Almaty Polıgrafıalyq kolejine qonaqtap, kolejdiń úlken zalyn abyr-sabyr qyp, jyr qazanynda burq-sarq qaınatyp jatýy dástúrge aınalǵan shara. Ótken aptada jyldaǵy dástúr boıynsha arý qalamyzdyń jastary jınalyp «Aıbergenov álemi» atty ádebı-óner báıgesin ótkizdi. Jyr dodasyn Almaty qalasy OKJ-niń №4 kitaphanasynyń ujymy men T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq Óner Akademıasynyń stýdenti Nurbek Jańǵabaev birlese otyryp uıymdastyrdy.
Baıqaýǵa elimizdiń 14-20 jas aralyǵyndaǵy JOO, kásiptik bilim berý, orta bilim berý mekemeleriń stýdentteri men oqýshylary qatysyp, «Meniń anketam» - úmitkerdiń ózin-ózi tanystyrýy, «Men endi qara óleńnen qar boratam...» - aqyn óleńderin mánerlep oqý, «Barady keń dúnıe ánge aınalyp» - aqyn óleńderine jazylǵan ánderdi oryndaý, «Tólegen murasy – jastar nazarynda» - aqyn rýhyna eskertkish retinde kartına, keste, portret, sahnalyq qoıylym, qolóner zattary t.b. janr túrlerinde jasalǵan avtorlyq shyǵarmalaryn qorǵaý nemese estelikter aıtý, «Aıbergenovtyń ádebı-aqyndyq álemi» - aqynnyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna baılanysty vıktorınalyq suraqtarǵa jaýap berý bólimderi boıynsha baq synaýǵa múmkindik aldy.
Saıysqa qatysýshylardyń ónerin baǵalaý úshin taǵaıyndalǵan qazylar alqasynyń quramynda belgili óner qaıratkerleri: Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Pedogogıkalyq Ýnıversıtetiniń aǵa oqytýshysy, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent, qalamy qarymdy jýrnalıs, aqyn atyndaǵy Respýblıkalyq «Aıbergenov álemi» jýrnalynyń bas redaktory, aqynnyń qyzy – Saltanat Tólegenqyzy Aıbergenova, aktrısa, Ǵ.Músirepov atyndaǵy Qazaq Memlekettik Akademıalyq Balalar men Jasóspirimder teatrynyń asa kórnekti artısi, «Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri», «Daryn» Memlekettik jastar syılyǵynyń laýreaty, T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq Óner Akademıasynyń oqytýshysy, profesor - Ásel Mámbetova, aqyn, sazger, «Daryn» memlekettik jastar syılyǵynyń laýreaty, Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń múshesi, Respýblıkalyq «Zań» gazetiniń bas redaktory – Bekjan Áshirbaev, bilikti korektor, «Kitap óndirý mádenıetine qosqan zor úlesi úshin» ordeniniń ıegeri – Botagóz Faızýllaqyzy Faızýllına, jas ánshi, Ámire Qashaýbaev atyndaǵy daryndy balalarǵa arnalǵan mýzyka mektebiniń ustazy – Balhıa Myrzabaıqyzy men osy báıgeniń byltyrǵy jylǵy Bas júldegeri, Almaty Polıgrafıa Kolejiniń stýdenti – Mataı Serikbol boldy.
Saıystyń shymyldyǵyn quttyqtaý sózimen ashqan Saltanat Aıbergenova «... Osy oqý ornynyń qabyrǵasynda ótken jyly da tamasha bir poezıa keshine kýá bolǵan edik, mine, búgingi kúni de osyndaı bir sharanyń aldynda turmyz. Jyl saıyn osyndaı jyr keshin ótkizip kele jatqan uıymdastyrýshylarymyzǵa alǵys bildirip, barsha qatysýshylarǵa sáttilik tilegim keledi» dese, aqyn Bekjan Áshirbaev óziniń «Aıbergenov atyndaǵy saǵynysh» óleńin oqyp, jyrdan shashý shashty. Balhıa Myrzabaıqyzy men Nurbek Jańǵabaev aqynnyń sózine jazylǵan «Aq Erke – Aq Jaıyq» atty ásem ándi oryndap, tyńdaýshylarynyń yqylasyna bólendi.
Al, qatysýshylar saıystyń alǵashqy bóliminiń ózinde-aq, báıgege úlken daıyndyqpen kelgendigin, qara óleńniń ketigine kirpish bop qalana qoımasa da, qara jaıaý emestigin kórsetti. Atap aıtsaq, Áýenaı Baqytgúl atty ustazymyz daıyndap ákelgen úmitkerimiz – Joldasbaeva Jansulý ózin-ózi tanystyrǵan óleńinde qara óleńnen órnek órip, kestelep kele jatqanyn kórsetip, qazaqtyń Farıza men Marfýǵa, Aqushtap pen Baıandaı aqyn qyzdarynyń jyr kóshiniń jalǵasyndaı kórindi. Taǵy da bir kesteli óleńniń úlgisin kórsete bilgen úmitkerimiz – Nurǵalıev Amanǵalı №4 orta mekteptiń qazaq tili men ádebıeti pániniń oqytýshysy Jalǵasova Halıma apaıymyzdan sabaq alǵan.
Aqynnyń óleńderin oryndaý synynda №175 «Jańa ǵasyr» gımnazıasynyń oqýshylary Rymǵalıeva Jansaıa men Bolatova Madına aqynnyń 30-ǵa tarta óleń-jyrlaryn jatqa biletinin aıtqanda, kórermender qoshemetinde shek bolmady, al Rahımov Eskendir atty qatysýshy aqynnyń «Bizdiń jigitter» óleńin ór sezimmen, asqaq rýhpen tebirene oqyp, qalyń kópshilikke eriksiz qol soqtyrdy.
Aqynnyń jyrlaryn ánge qosqan synymyzda Tólegen jyrlarynyń besaspaptyǵyna jáne kez-kelgen adam bul jyrlarǵa saz jaza almaıtynyn, naǵyz talanttar ǵana qalam terbeı alatyn kúrdeli óner týyndylary ekenine kýá boldyq. Bul bólimde birden kózge túsken qatysýshy №29 orta mekteptiń oqýshysy Álimhan Ábdibekov atty jas talant boldy. Álimhan shyrqaǵan Shámshi Qaldaıaqov jazǵan aqynnyń «Jańǵyrǵan Mańǵystaý» áni «qulaqtan kirip, boıdy alyp», óziniń ádemi tembrymen, keń tynysty dıopazonymen qazylar alqasyn birden bestik baǵa qoıýǵa májbúr etti. Osynaý Aıjamal Asyraýqyzy basqaryp otyrǵan, talaı talant ıesin týdyrǵan bilim oshaǵy qandaı baıqaý, qandaı is-shara bolmasyn belsendilik tanytyp otyratyn kıeli shańyraq ekeni, osyndaı shákirtterdi tárbıelep otyrǵan Amangúl Imanǵalıeva sekildi ustazdarymyzdyń eńbegi qashan da eren ekeni málim. Ádemi án sala bilgen qatysýshylardyń arasynda Káken Álıhan (jetekshisi – Ermahanova Jarqynaı), Abıbýllaev Iahıa (jetekshisi – Palýanova Saýle), Rahımov Eskendirler de boldy. Taǵy da erekshe kózge túsken qatysýshy Almaty Sán jáne dızaın kolejiniń stýdenti Aınara Abıyrqyzy Tólegen aqynnyń «Semeı» óleńine ózi án jazyp, qalyń kópshiliktiń nazaryna usyndy.
Jyl saıyn jyr súıer kórermen asyǵa kútetin «Tólegen murasy – jastar nazarynda» bóliminde alýan túrli ár júırik áli kelgenshe shaýyp jatatyn, osy joly á degennen kózge túsken týyndylar kóshin Iahıa Abıbýllaevtyń oryndaǵan aqyn óleńderinen quralǵan «Bala mahabbat» atty ınsenırovkalanǵan lırıkalyq komedıasy bastaǵan edi. Sózsiz sátti dramatýrgıaǵa qoıylǵan, aqyn jyry men ádemi plasıka úılesim tapqan 3 mınýttyq úzindiniń basy men aıaǵy bar, zamanaýı týyndy ekendigine, qatysýshy somdaǵan róldiń jan-jaqty ashyla túsýi jóninde aktrısa Ásel Mámbetova saıys sońynda erekshe toqtalyp aıtyp ketti. Osyndaı atmosferada jalǵasyn tapqan Álimhan Ábdibekovtyń «Saǵynysh-aqyn» atty týyndysy, Almaty qarjy-quqyqtyq tehnologıalyq koleji stýdenti Qarabekov Asylanbektiń qoıylymy, Nurǵalıev Amanǵalıdyń ılústrasıalyq kartınasy, Rahımov Eskendir salǵan aqyn portreti barshamyzdy tańdaı qaqtyrdy. Aqyn rýhyna eskertkish retinde jasalǵan qolóner buıymdary Saltanat apaıymyz irgesin qalap, basqaryp otyrǵan aqyn atyndaǵy murajaıǵa tabys etildi.
Sońǵy bólim aqyn ómiri men shyǵarmashylyǵyna qatysty suraqtarǵa jaýap berý barysynda júırikterdiń oza shapqandary alda kelip, endi biri taǵy da daıyndyqtyń údetilýin qajetsinip jatty.
Al, qorytyndyǵa toqtalar tusta bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri Botagóz Faızýllına saıysqa daryndy shákirtterin daıyndap ákelgen ulaǵatty ustazdardy jeke-jeke ortaǵa shyǵaryp, arnaıy alǵys hattar usynsa, Mataı Serikbol yntalandyrý syılyqtaryn tabystady. Ádebı-óner báıgesiniń mártebeli úshinshi tuǵyryn Balhıa Myrzabaıqyzy óz oqý oryndarynyń úmitin arqalap kelgen ónerpazdar: Joldasbaeva Jansulý, Shahanov Satybaldy men Bolatova Madınalarǵa usyndy. Qurmetti ekinshi orynǵa ıe bolǵan Nurǵalıev Amanǵalıdy, Yrymǵalıeva Jansaıalardy jáne osy oqý ornynyń bilimgeri Argımbekov Bahtıardy aktrısa Ásel Mámbetova marapattady. Úzeńgi qaǵystyryp teń kelgen úsh úmitker Abıbýllaev Iahıa, Ábdibekov Álimhan, Májıtova Aqerkeler birinshi orynǵa laıyq dep tanylyp, aqyn Bekjan Áshirbaevtyń qolynan óz syılyqtaryn alyp jatty. Bas qazy – Saltanat Tólegenqyzy Aıbergenova Uly dúbir saıys qorytyndysy boıynsha Bas Júldeni Almaty Servıs kolejiniń stýdenti Káken Álıhanǵa tapsyrdy.
Bul jerde saıysty uıymdastyrýshylar men qatysýshylar súıise kelip tabysqan, asyǵa kelip mahabbatqa tunshyqqan, qus qanatyna minip qalyqtaǵan sezimderdiń qushaǵynda bolyp, poezıa qudiretimen tebirenip, terbelip, yrǵalyp jatty.
Biz, barshamyz, osynaý tamasha bastamanyń kóshi alǵa júrýin, Aıbergenov shyǵarmalary jastar arasynda keńinen taralýyn qalap, kelesi jylǵy baıqaýdy asyǵa kútetin bolamyz... Al, siz ne deısiz, patsha kóńildi oqyrman qaýym?!
Sharapat Jylqybaeva
