QANDAI ELDE TURYP JATYRMYZ, MYRZALAR?

/uploads/thumbnail/20170708231332520_small.jpg

Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N.Á.NAZARBAEV,

QR Parlamenti Senatynyń tóraǵasy Q.K.TOQAEV,

QR Bas Prokýrory A.Q.DAÝYLBAEV,

QR Ulttyq Qaýipsizdik Komıtetiniń tóraǵasy V.Z.JUMAQANOV,
QR İshki ister mınıstri Q.N.QASYMOV myrzalarǵa!

 
Bireý aıtsa senbesteı jaǵdaıdy óz basymnan keshtim...

Kenetten kezikken qyrsyq, tótennen jabysqan jamandyq: «Osy biz qandaı elde turyp jatyrmyz?» - degen tuıyq saýalǵa ákep tiredi...

Bıylǵy jyldyń 11-naýryzy kúni tańerteń ózim­niń Oral qalasyndaǵy jerúıimnen syrtqa shyqsam, kúnde aýlanyń kóshe bettegi esiginiń aldynda turatyn Mersedes kóligim ornynda ushty-kúıli joq. Alǵashqy kelgen oı: «Urylarǵa qoldy boldy ma eken?» - degen qorqynysh edi. Kóp oılanbaı, quqyǵymyzdy qorǵaýǵa tıis polısıa bólimshesine telefon shaldym.

Sóıtsem, kóligim urlanbapty. Iá, «qamqorshym» degen polısıamda eken. Qýanyshym qoınyma syı­maı, sol sátte kezkelgen polısıa qyzmetkerin kór­sem, bas salyp qushaqtap, alǵysymdy aıtqym keldi...

Biraq, polısıa bóliminen estigen aqparym ap­tyq­qan kóńilimdi sý sepkendeı basty. Maǵan ózi ha­barlasqan, umytpasam, jol-polısıa qyzmetkeri NEDOPEKIN bylaı dedi: «Keshe túnde sizdiń kóligińizge «Mitsubishi Pajero» markaly kóligi soǵyp, kólik apaty boldy. Biz teksergende, «Mitsubishi Pajero»-ny basqarǵan júrgizýshide eshqandaı qujattary joq bolyp shyqty. Biz hattama toltyp, kináli júrgizýshini úıine bosatyp jiberdik, al, soqtyǵysqan eki kólikti tasymaldaýshymen (evakýator) aıyp turaǵyna (shtrafnaıa stoıanka) aparyp tastadyq. Kóligińizdi aqyly turaqtan alasyz...» - dedi.

Meń-zeń bolyp turyp qaldym. Jol-polısıa qyzmetkeriniń «NEDOPEKIN» degen nyspysy esime qolaısyz bir jaǵdaılardy eriksiz túsirgendeı boldy. Iá, 2013 jyly bolýy kerek, Oraldyń T.D.ÁLİBEKOV degen turǵyny QR İshki ister mınıstri Q.N.QASYMOV myrzaǵa aryz-hat jazyp, buryn BQO İİD Sý polısıasynyń bastyǵy, al sol kezeńde Oral qalasy İİB Jol polısıasy bólimshesiniń bastyǵy Oleg Ivanovıch NEDOPEKINniń zań­syz áreketterin qatty synǵa alǵan bolatyn. Aryzdanýshynyń orys tilindegi shaǵymynyń qysqasha mátini mynadaı: «Za vremá raboty O.I.NEDOPEKIN oblojıl «danú» vseh pred­­prınımateleı, v tom chısle ı nezakonno pere­vozáshıh «krasnýıý rybý» ı chernýıý ıkrý. Na nego neodnokratno pısalıs jaloby ı zaıa­vlenıa ot grajdan, kak o vymogatele ı sot­rýdnıke zloýpotrebláúshım slýjebnym polo­jenıem. No on, polzýıas svoımı korrýp­sıonnymı svázámı, v tom chısle ı s rýko­vo­dı­telámı pravoohranıtelnyh organov obl­astı, ýhodıl ot otvetstvennostı.» Slýj­ba vnýtrenneı bezopasnostı DVD ZKO prı prejnem rýkovodıtele takje «loıalno» k nemý otnosılas. So smenoı rýkovodstva slýjby vnýtrenneı bezopasnostı v otnoshenıı NEDOPEKINA O.I. bylo vozbýjdeno ýgolovnoe delo po faktý vozvrata konfıskovannoı ryby, lısam, ý kotoryh ona byla ızáta, togda kak doljna byla byt obrashena v dohod gosýdarstva. Dannoe ýgolovnoe delo bylo peredano v DBEKP po ZKO. No, nesmotrá na eto, «novoe» rýkovodstvo DVD, naznachaet NEDOPEKINA O.I. rýkovodıtelem dorojnoı polısıı ÝVD g. Ýralska...»

Bul hattyń keıingi taǵdyrynan habarsyzbyn, biraq, maǵan qarlyqqan daýysymen áli de kidi­ris­siz birdeńelerdi aıtyp jatqan jol-polısıa qyzmetkeri NEDOPEKIN - álgi aryz-hattaǵy O.I.NEDOPEKINniń jaqyny bolsa, bul isten ádildik kútip, jaqsylyqqa jorý - qıyndaý sı­ıaqty kórindi. Aıtqandaı, keıinirek jol-po­lısıa qyzmetkeri NEDOPEKIN atyshýly «O.I.NEDOPEKINniń týysymyn» depti...

- Keshirińiz, siz jol apatyn jasaǵan ári qujaty joq adamdy qalaı bosatyp jiberdińiz? Ánsheıinde óz betimen tekke ketip bara jatqan kisilerdi kidirtip, qujattaryn tekseretinderińiz qalaı? Bálkim, ol qaýipti kylmysker shyǵar?.. - dep, qarsy suraq qoıdym men, NEDOPEKINge.

Polısıa qyzmetkeriniń meniń saýalyma jaýaby men barlyq áńgimesiniń túp-tórkini qazir Qazaqstanda qoldanystaǵy kezkelgen zańdardy belden basyp, keýdeden shanshyǵandaı áser etti.

- Men ony qamaı almaımyn, ol adam óltirgen joq qoı?!. - dedi ol.

Mássaǵan! Sonda jol apatyn jasaǵan jol tártibin buzýshyny ((jáne basqa da zań tarmaqtaryn (mysaly, jeke basynyń jáne júrgizýshilik kýálikteri men kóliktiń tehnıkalyq qujattary joq)) jaýapqa tartyp, aq-qarasyn anyqtaýǵa deıin ýaqytsha qamaý úshin mindetti túrde kisi óltirýi kerek pe?!.

Ol-ol ma, polısıa qyzmetkeri maǵan: «Sen kóligińizdi soqqan adamnan eshteńe dámetpeı-aq qoı. Onyń saǵan beretin eshteńesi joq. Sizderge «sochývstvýıý»... - deıdi.

- Meniń uıaly telefon nómirim kóliktiń aldyńǵy mańdaısha áıneginiń astynda badyraıyp jazylyp tur ǵoı, maǵan dereý nege habarlaspadyńyzdar? - degen suraǵymdy NEDOPEKIN estimegen bolyp, jaýapsyz qaldyrdy...

...Men salyp uryp MAI-dyń arnaıy aıyp turaǵyna (shtrafnaıa stoıanka) bardym. Meniń kóligimniń arty soǵylǵan orasan kúshten maıyrylyp, besinshi esigi kúlparsha synyp, jaramsyz bolyp qalypty. Qatty soqqydan mashınanyń aldyńǵy jaǵy da temir sharbaqqa soǵylyp byt-shyt bolypty. Kóretin jeri joq, byt-shyt qıraǵan kólikke qaraýdyń ózi qorqynyshty. Jol apatynyń aıypkeri - «Mitsubishi Pajero» markaly kóligi de osynda tur eken...

Aqyly turaqtyń kúzetshisi: «MAI mekemesiniń ruqsatynsyz kóligińizdi bermeımiz» - dedi.

Sóıtip, taǵy bir kúni aıyppul turaǵyna kóli­gim­di qaldyryp, erteńine MAI mekemesinen ruqsat alyp, barlyǵy 9200 teńge (7500 tenge evakýatorǵa jáne táýligine 900 teńgeden turaqqa) tólep, kóligimdi týystarymnyń kómegimen shtrafstoıankadan aldyryp, úıimniń aldyna apartyp qoıdym.

Meniń quqyqtarymdy qorǵap, uıqymnyń tynyshtyǵyn kúzetýge tıis (halyqtyń salyǵy arqyly aılyqtaryn alyp, bala-shaǵalaryn asyraǵan) polısıam esigimniń aldyndaǵy kóligimdi «qamap», óz qatelikteri úshin maǵan aıyppul tóletti de, jol apatyna naǵyz kináli qylmyskerdi bosatyp, erkine jiberdi...

Maǵan artyq zattyń, jat dúnıeniń qajeti joq. Men tipti kóligimniń bagajyndaǵy zattar men ishindegi jeke zattarymnyń typ-tıpyl tonalǵanyn aıtqym da kelmeıdi. Meniń kóligimniń jol apatynyń kýágerleri MAI mekemesi qyzmetkerleri men jol apatyna aıypty adamnyń tez arada ózara shúıirkelesip, keliskendeı bolǵanyn aıtady.

Menińshe, Qazaqstanda aqshaly qylmyskerler men sybaılas memlekettik qyzmetkerlerdiń zańsyz áreketterine tosqaýyl qoıatyn ýaqyt jetti. Sondyqtan, halyqqa jarıalap, quqyq oryndaryna qos talabymdy jetkizgim keledi:

BİRİNSHİDEN, meniń azamattyq quqyqtarymdy qorǵaýdyń ornyna, kerisinshe, tabanǵa tapta­ǵan Batys Qazaqstan oblysy İshki ister departa­mentiniń (arasynda jol-polısıa qyzmetkeri NEDOPEKIN bar) tıisti qyzmetkerleri jaýapqa tartylyp, meniń aıyppul tólegen shyǵyndarymdy, kóligimniń búlingen shyǵyndaryn jáne moraldyq shyǵyndardy tóleýlerin talap etemin!

EKİNSHİDEN, «Mitsubishi Pajero» markaly kóliginiń ıesi (qazir Oralda memlekettik nómiri 037 Lexus minip júr) Jánibek esimdi azamat (Bizge «Kóligimdi eki kún buryn jýýǵa tastap kettim» dep, polısıaǵa «kóligimdi urlap ketti» dep, keıingi datamen aryz jazǵan) Qazaqstannyń qoldanystaǵy zańdaryna sáıkes jaýapqa tartylyp, meniń kóligimdi tolyq qalpyna keltirip, jóndeý shyǵyndary jáne moraldyq shyǵyndardy tóleýge tıis!..

...Meniń jubaıym, belsendi qoǵam qaıratkeri, «Qazaq Eli» halyqtyq qozǵalysynyń tóraǵasy, «Qazaq Eli» respýblıkalyq gazeti men aımaqtyq «Jumadaǵy júzdesý» aptalyǵynyń bas redaktory Qajymuqan ǴABDOLLA on bes jyldan astam ýaqyt boıy qazaqtyń qaıǵysy men qasyretin qorǵap-qoldap, múddesi men muqtajyn ashshy tilmen ashyq aıtyp keledi. Talaı márte ádeıi qastandyqty, qorqytyp-úrkitýdi, shoshytýdy, ósh alýdy, sotqa súıreýlerdi basynan keshti. Bala-shaǵasynyń amandyǵyn tileıtin ana retinde men jubaıyma talaı ret: «Tynysh júrseńshi! Jalǵyz óziń qoǵamdy túzete almaısyń ǵoı, bizdi oılasańshy!» - dep, renjıtin edim. Sóıtsem, men qatty qatelesken ekenmin.

Qazirgi qazaq qoǵamynda ıman men meıirimdi bylaı qoıǵanda, adamnyń hám azamattyń qarapaıym quqyqtary aıaq astynda tabanǵa taptalyp jatyr eken. Baılyǵy bar balpań basyp, qyzmeti bar qybyn tabady eken. Jaı adam, qara qazaq qarnynyń ashqanyna emes, qadiriniń qashqanyna kúıinedi eken.

Men úsh balanyń anasymyn - elimniń qorǵaýshysyn ósirgen anamyn!

Men kishkentaı kásibi bar salyq tóleýshimin - elimniń yryzdyǵyna úles qosqan azamatshamyn!

Men elimniń kúngeıli keleshegine úmit qylyp, Elbasyma tańdaý jasaǵan saılaýshymyn!

Eshbir adam, eshbir laýazym ıesi meniń analyq, azamattyq hám saılaýshylyq quqyqtaryma til de, qol da tıgize almaýǵa tıis! Sol sebepti, joǵarǵy bıliktegi erkektik namysy men laýazymdyq mindetin umytpaǵan azamattardyń únsiz qalmasyna senemin!

Baılyǵy kóp bura tartqan, bıligi zor jula tartqan eldiń bolashaǵy bar ma? Biz qandaı elde turyp jatyrmyz, myrzalar?..

Qymbat ÓTEGENOVA,

Oral qalasy,

Batys Qazaqstan oblysy.

Qatysty Maqalalar