Qazaq soqtyqpaly soqpaly keńistikte jáne ýaqytta taǵdyr keshken. Sol taǵdyrdyń talaı tálkegine ushyrady. Eki ımperıanyń ortasynda qyspaqqa túsip, shashyrap, talaı «zar zamannan» ótti. «Bólinip qalǵan ult» qasiretin bizden basqa eshkim kórmegen bolar. «Arǵy bet», «bergi bettiń» tálkegin ár-bir januıa kórgen bolar. Talaı otbasy arqasúıersiz qalyp, bala-shaǵa panasyz qasiret shekti. Endi búginde egemendik aldyq. Tórt kóz túgeldenip, baýyr bútindeldi. Taǵdyrdyń jazýymen shetel asqan qarakózder atamekenine oraldy. Degenmen bul ıgi istiń ózinen bereke ketip bara jatqan tárizdi. Oǵan kináli bizdiń jaqtaǵy ár deńgeıdegi sheneýikterdiń bezbúırektigi, tas baýyrlyǵy. Meniń ózime arǵy betten kelgen kóptegen azamattar habarlasyp, sálem aıtyp, keı kezderi óz jaǵdaılarynan habardar etip otyrady. Sonda shekara aımaǵyndaǵy shekarashylar, keden ókilderi, polısıanyń keıbir is-áreketteri qabyrǵany qaıystyrady. Bulardyń boıynda osyndaı keraǵar minezder qaıdan paıda bolǵan, páleqorlyqty kásibılikpen shatystyryp alǵan ba degen oı keledi... Sol derekterdiń birine ǵana nazar aýdarǵandy jón kórip otyrmyn.

Mahsuthan Tursynbaq degen qandasymyz 2015 jyly «arǵy betten», ıaǵnı Qytaıdan SHQO-nyń Úrjar aýdanyna bala-shaǵasy, áke-sheshesimen kóship keledi. Bizdiń jaqqa kelgennen keıin, januıasyn ornalastyryp, arǵy bettegi jumystaryn da bitirip júredi. Sol kezde velosıpedin kedendik aımaqtan ruqsatsyz aldy, shet el azamatynyń shekara arqyly ótý quqyǵyn buzdy dep shekarashylar bul jigitti sotqa beredi. Úrjar aýdany № 2 aýdandyq soty shekarashylardyń ýájimen kelisip, bul jigitti qaıtadan «Qytaı asyryp jiberedi». Endi sottyń sheshimimmen bul jigitke Qazaqstanǵa attap basýǵa 5 jylǵa tıym salynǵan eken!

Meniń qolymda sottyń sheshimi, sotqa aryzdanǵan shekarashylardyń tizimi, Mahsuthan Tursynbaqtyń arǵy betten jazǵan aryzy, qysqasy, tolyq qujattar bar! Sol jerde Qazaqstan Respýblıkasynyń atynan sheshim shyǵaryp bergen sotta nemese prokýrorda, shekara qyzmetiniń ókilinde júrek joq pa? Sol quzyrly azamattardyń týystary nemese áke-sheshesi joq pa degen suraq týady. Áıtpese, bir qazaqtyń kóz jasyna qala otyryp, ákesi tiri jetim bala, kúıeýi tiri jesir áıel jasap berdi ǵoı? Adamǵa qıanat degen osy emes pe?

Bir otbasynyń asyraýshysynan aırylyp qalǵanyna qazir bir jarym jyl bolǵan eken. Bul búgingi «el aman jurt tynysh» zamandaǵy bizdiń jaǵdaıymyz. Bul jerde adamnyń, januıanyń, odan qaldy ózimizdiń qandasymyzdyń taǵdyryna formaldy qaraý emes, búkil jurttyń betine túkirý tárizdi kórinedi maǵan. Al endi osy máseleni qalaı oń sheshýge bolady? Birinshi, sottyń sheshimin doǵarý qajet. Ekinshi, shekarashylar sotqa júgingen qujatty qaıtaryp alýy qajet. Osy jigitti elge qaıtarý úshin ne isteýige bolady? «Aqyldasyp pishken ton kelte bolmas» deıdi qazaq. Aqyldasaıyq... Myna jigitti ata mekenge qaıtarýdyń jolyn izdeý qajet!

Erlan Saırov