Ońtústik Qazaqstan oblysynda maqsary daqylyn orý qyzý júrip jatyr. Dıqandar ala jazdaıǵy eńbeginiń arqasynda ósirgen dándi daqyldy tókpeı-shashpaı der kezinde jınap alýǵa tyrysýda. Bıyl aýa raıynyń qolaıly bolýy men agrotehnıkalyq talaptardyń saqtalýynan ónim bitik shyqqan. Túsim de joǵary. Maqsary dánin byltyr shetelge shıkizat kúıinde jóneltken sharýalar suranys bolsa, ony óńdep, ósimdik maıyn eksporttamaq nıette, - dep habarlaıdy Qamshy.kz 24.kz - ke silteme jasap.
Aýyl sharýashylyǵy óndiristik kooperatıviniń egistik alqabyndaǵy saqyldaǵan tehnıkalar kúndiz-túni toqtaýsyz eńbek etýde. Sońǵy úlgidegi kombaındar táýligine 40 gektarǵa deıin egin orady. 20 jylǵa jýyq temir tulpardyń tizginimen alysyp kele jatqan Zaıyr Mustafaev kóliktiń ishinde júrgizýshge qajetti jaǵdaıdyń barlyǵy jasalǵan deıdi.
Zafar Mustafaev, mehanızator:
- Ónimniń jaqsy bolýyn basyndaǵy búrshigine qarap, bilýge bolady. Bıyl ónim jaqsy. «Nıva», «Enıseı» kombaıny bir aınalǵanda bul eki ret júrip ótedi. Odan keıin destelegishi – 6 metr. Jınaǵan kezde bunda shyǵyn óte az bolady. Bul taza jınaıdy.
Qatarynan eki jyl qurǵaqshylyqqa urynyp, saldary sýǵa ketken dıqandardyń bıyl kóńilderi toq. Óıtkeni bıyl egin bitik shyqty. Oǵan agrotehnıkalyq talaptardyń qatań saqtalýy tómen tuqymnyń jergilikti túrin sebý sep bolǵan.
Maqsary ózge dándi daqyldarǵa qaraǵanda kóp kútimdi qajet etpeıdi. Buǵan erte kóktemde mol jaýyn shashyn men aptapty ystyq bolsa, jetip jatyr. Degenmen sharýalar byltyrǵyǵa qaraǵanda bıyl mol ónim alyp otyrmyz deıdi. Qazirdiń ózinde ár gektardan orta eseppen 15 sentnerden dán alyp jatyr eken.
Kopperatıv bıyl erte kóktemde qurylypty. Jalpy 60-qa tarta úleskeri bar. Ujymdaǵylardyń basty maqsaty – Maqsary klasterin qurý. Osy baǵytta arnaıy jobalaryn da ázirlep qoıypty. Dándi daqyldy egýden bastap, ony tereń óńdeý jaǵy da qarastyrylǵan. Qajetti dıirmenderi men maı syǵatyn qurylǵylary da bar. Qaldyǵynan sabyn jasalady eken. Topany malǵa azyq. Bir sózben aıtqanda, ónim qaldyqsyz óńdeledi. «Tek Úkimetten qoldaý bolsa, Maqsary ónimi de ońtústiktiń brendi bolar edi», - dep otyr dıqandar.
Halı Sarmanov, «Saıram – Agro» ASHÓK tóraǵasy:
- Endi budan ary qaraı ónimdi 20 sentnerge deıin kótersek degen oıymyz bar. Ol úshin bizge tyńaıtqysh berý kerek. Qazirgi tańda eshqandaı sharýa maqsaryǵa tyńaıtqysh bermeıdi. Sony qolǵa alý kerek. Odan keıin qaıta óńdeýdi qolǵa alý kerek. Úkimet tarapynan kómek bolsa, Maqsary dánin búkil dúnıe júzine belgili brendpen – «Ońtústik Qazaqstanda shyǵarylǵan» degen ataýmen shyǵarsaq degen maqsat bar.
Sharýalar byltyr ónimdi dándeı shetelge jóneltken.Suranys bolsa, ony óńdep ósimdik maıyn da eksporttaýdy kózdep otyr. Sebebi tabysy mol. Adam aǵzasyna óte paıdaly jáne dárýmendik qasıeti bar Maqsary maıyna Qytaı men Túrkıa sıaqty jalpy álemniń alpaýyt elderinen suranys kóp eken. Soǵan qaraı oblysta Maqsary egisiniń kólemi de artyp keledi, deıdi mamandar.
Aıdos Abıhanov, oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasy basshysynyń orynbasary:
- Aýylsharýashylyq egis kólemi 12 myń 800 gektarǵa artyp, 788 600 gektardy qurap otyr. Onyń ishinde, atap aıtqanda, Maqsary kólemi 74 myń gektar jerge egilgen. Onyń búgingi tańda 28 myń gektary orylyp, odan 20 myń tonna ónim alyndy. Jalpy ortasha eseppen alǵanda kórsetkish 1 gektardan 8,5 sentnerden túsedi dep kútilýde.
Sharýalar endigi kezekte maqsary zıankesterine qarsy kúresti kúsheıtpek. Sebebi buǵan deıin qalta kótermeıtin. Baǵanyń ósýi jaǵdaıdy jaqsartyp qana qoımaı, jerge de kútim jasaýǵa múmkindik berdi, deıdi dıqan. 26 jyldan astam osy salada eńbek etip kele jatqan sharýa oblysta shyǵyny az, paıdasy kóp maqsary alqabyn ulǵaıtýdy usynyp otyr. Óıtkeni ońtústiktiń aptap ystyǵy ósimdiktiń bul túrine óte qolaıly, deıdi ol.
