Brıtanıalyq áleýmettanýshylar qol jýýǵa qatysty jahanda bolmaǵan aýqymdy zertteý júrgizdi. Zertteý nátıjesinde bul elde 62% erkek dárethanadan shyqqan soń qolyn múldem jýmaıdy eken. Dáret syndyrǵan soń qol jýmaıtyn áıelder 40%. Zertteýshiler erlerdiń tek 30% paıyzy ǵana dárethanadan shyqqanda qol jýǵandy durys sanaıtynyn aıtady.

Zerteýdi uıymdastyrǵan Londonnyń Gıgıena mektebi. Osy mekteptiń ǵalymdary qoǵamdyq dárethanalarǵa ishine sabyn quıylǵan sensorlardy ornatqan. Sensorlar qansha adamnyń qol jýyp, nesheýiniń qajetin ótegen kúıi ketip qalǵanyn tirkep otyrǵan. Zertteý kezinde dárethanalarǵa 250 myń adam kirgen.

Buǵan qosa arnaıy ekrandarda «Qýlyǵyńyzdy asyrmaı qol jýyńyz» degen sıaqty, tazalyǵy joq adamǵa bakterıalar ósh keletinin nasıhattaǵan úndeýler jarıalanǵan. Biraq osyndaı nasıhat sózderdiń ózi pendelerge áser etpese kerek, nátıjesi álgindeı. Clostridium (klostrıdıoz dıffısıle), ishek-qaryn tumaýy, t.b. aýrýlar qoldy taza ustamaýdan bolady deıdi mamandar.

Aıǵanym Birtýar