Qazirgi kúrdeli ýaqyt, qıyn zaman – qol qýsyryp, qarap otyratyn kez emes.
Osy oraıda jańa Úkimet te óz jumysyna tyń qarqynmen, belsene kiriskenin pash etýde. Premer-mınıstr B.Saǵyntaevtyń tóraǵalyǵymen, selektorlyq rejımde ótken Mınıstrler kabınetiniń keshegi otyrysynda bes birdeı irgeli másele qaralyp, keleli sheshimderi tabyldy, - dep jazady Qamshy.kz  aikyn.kz - ke silteme jasap.
Úkimet músheleri eń aldymen, azyq-túlik ónimderi jáne halyq kóp tutynatyn taýarlar baǵalarynyń ósýine jol bermeý máselesin qarady. Bul taqyryp boıynsha baıandama jasaǵan Ulttyq ekonomıka mınıstri Qýandyq Bıshimbaev qandaı óńirlerde qymbatshylyq baıqalǵanyna toqtala kele, áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlary baǵasyn turaqtan­dyrý úshin qoldanylatyn sharalar týraly aıtyp berdi.
– Áleýmettik máni bar azyq-túlik taýar­laryna birinshi qajettiliktegi 33 ónim túri jatady, bular – makaron ta­ǵam­dary, jarma, kókónister, et-sút ónimderi, jumyrtqa jáne tuz. Bular sondaı-aq ınflásıany esepteý kezinde eskeriledi. Resmı statısıka boıynsha jyl basynan beri tutynýshylyq baǵalar ındeksi 5,4%-dy qurady, sonyń ishinde azyq-túlik taýarlaryna – 5,2%, – dedi ol. 
Ulttyq ekonomıka mınıstrligi eli­miz­degi baǵanyń ósýine áser etetin se­bepterge taldaý júrgizgen. Mınıstr osy taldaý qorytyndylaryna júgine otyryp, birneshe sebepti atady. Birinshiden, bul – álemdik naryqtardaǵy baǵanyń ósýi jáne ulttyq valútanyń álsireýi. Nátıjesinde, shetelden ımporttalatyn, otandyq ón­diris 60 paıyzdan kem qamtamasyz etetin taýarlar qymbattady. Máselen, irimshik 55,8%-ǵa, taýyq eti 41,6%-ǵa, suly jarma­sy 55,1%-ǵa, qant 56,4%-ǵa qymbattady. Ekinshi sebep retinde mınıstr bıyl tabıǵı monopolıalar tarıfteriniń jáne janar-jaǵarmaı baǵasynyń kóterilýin alǵa tartty. Dálirek aıtsaq, elektr qýaty ortasha eseppen, 7,9%-ǵa qymbattady. Bul óz kezeginde, taýarlar baǵasynyń ar­týyna úles qosty. 
–Úshinshiden, maýsymdyq aýytqýdyń áseri boldy. Jyl saıyn taýardyń jeke­legen túrleri boıynsha qoımadaǵy qor­dyń azaıýyna baılanysty olardyń ba­ǵasy qubylyp turady. Bul eń aldymen kókónister: kartop, sábiz, jýa, qyryq­qabat, qyzylsha. Baǵa ádette, sáýir-tamyz aılarynda kóteriledi. Tórtinshiden, eksporttyq jetkizýdiń áseri bar. Búginde Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq aıasynda shekaramyz ashyq. Tıisinshe, Reseı men Qyrǵyzstannyń shekara mańyndaǵy aýdandarynda baǵalar ósse boldy, bizdiń ishki naryqtaǵy arzanyraq taýarlar solarǵa lek-legimen áketile bastaıdy. Ras, bul faktordyń oń yqpaly bar: ol otan­dyq aýyl sharýashylyǵy ónimderin ón­dirýshilerge anaǵurlym joǵary baǵa­larmen eksport jasaýǵa múmkindik beredi. Biraq sonymen qatar ishki naryǵymyzdaǵy baǵalardyń ósýine de qozǵaý jasaıdy, – dedi mınıstr.
Ol «jergilikti atqarýshy organdardyń ishki naryqtaǵy jaǵdaıdy turaqtandyrý úshin tıisti sharalardy ýaqtyly qabyl­da­maýy» kesirinen baǵalardyń ósýi jyl saıyn qaıtalana beretinine nazalandy.
– Óńirlerde áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlaryna baǵalardy ret­teý­diń naryqtyq quraldarynyń biri – áleýeti áli de tıisti deńgeıde paıdalanyl­maǵan turaqtandyrý qorlary bolyp ta­bylady, – dep atap ótti mınıstr. – Bul qorlardy ustap turý boıynsha jumysty ákimdikter óte nashar deńgeıde júrgizýde. Árıne, olardy der ýaqytynda tolyq­tyryp, naryqtaǵy jaǵdaıdy qadaǵalap, maýsymdyq aýytqý kezinde taýar shy­ǵaratyn jekelegen oblystar bar. Alaıda 2016 jyl boıynda turaqtandyrý qoryna múldem eshteńe qospaǵan óńirler de jeterlik. 
Bıyl jyldyń 25 tamyzyndaǵy jaǵdaı boıynsha turaqtandyrý qorla­ryn­daǵy ónimniń qaldyǵy – 33 myń ton­na. Qor­larynyń eń azy – Aqtóbe (20 tonna), Pavlodar (25 tonna), Aqmola (145 tonna), Mańǵystaý (234 tonna) jáne Qostanaı (560 tonna) oblystarynda baıqalady. Bul rette Bıshimbaevtyń dereginshe, qorlary az bolǵanyna qaramastan, mysaly, Aqmola, Aqtóbe, Pavlodar oblys­tary, sondaı-aq Astana men Almaty qalalary (1390 jáne 1230 tonna) bıyl sol qorǵa áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlaryn satyp alýdy múldem júzege asyrmaǵan.
Mınıstr taǵy bir soraqy jaıtqa nazar aý­dartty: 
– Bizdiń taldaýymyz boıynsha, ákim­dik­terdiń quzyrynda taýarlyq ıntervensıa ja­saý úshin shamamen 4 mıllıard teńge bar. Biraq bul aqshalardyń basym kópshiligi ájet­ke jaratylmaǵan, bankterdegi depozıtterde ja­tyr jáne sol arqyly olar paıyzdyq syı­aqylar tabýda, – dep aqıqatyn aıtty Qýan­dyq Bıshimbaev.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń dere­gin­she, el Úkimeti «qymbatshylyqqa jol ber­me» dep óńirlerge jibergen qarajattardyń 4 mıl­lıard 41,1 mln teńgesiniń 3 mıllıard 599 mıl­lıony depozıtterge ornalastyrylǵan kó­rinedi. Bul rette tek Almaty qalasy men Pav­lodar, Aqtóbe, Mańǵystaý oblystarynan bas­qa óńirlerdiń barlyǵy osyndaı «paıda» tabý jolyna túsipti. Mınıstrlik usynǵan má­limetke sáıkes, 2016 jyldyń 25 tamy­zyn­daǵy jaǵdaı boıynsha OQO 1 mlrd 547 mıl­lıon, Jambyl oblysy 429,9 mıllıon, Qos­ta­naı oblysy 441 mıllıon 287 myń, BQO 350 mıllıon, SHQO 196 mıllıon 354 myń, Astana qalasy 181 mıllıon 622 myń, Qyzylorda ob­lysy 55 mln 500 myń, Almaty oblysy 115 mln 300 myń, Aqmola oblysy 91 mln 706 myń, Qa­raǵandy oblysy 61 mln 756 myń, Atyraý ob­lysy 48 mln 435 myń, SQO – 17 mıllıon 639 myń teńge búdjet qarjysyn depozıtte us­tap otyrǵandyǵy anyqtalǵan.
Mınıstr taǵy bir problemany kóterdi: taýar óndirýshilerine óz ónimderimen sóre­ler­ge jetýine alypsatarlar jol bermeıdi. 
– Naryqtar men bazarlardaǵy oryndarǵa otan­dyq óndirýshilerdiń tikeleı qol­je­tim­di­ligin keńeıtý kerek. Barlyq saýda na­ryq­ta­ryn­da – dúkenderde, bazarlarda jáne basqa­la­rynda áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlaryna usynym-rekomendasıalyq ba­ǵany belgileýdi zańmen bekitýdi oryndy dep sa­naımyz! – dedi mınıstr. Sondaı-aq azyq-túlik taýarlary boıynsha taýar ınter­ven­sıa­laryn júrgizý boıynsha turaqtandyrý qor­larynyń jumysyn jandandyrý usynylady. Iaǵnı, bul qorlar ózderindegi ónimderdi dúr­kin-dúrkin bazarlar men dúkenderge tómen ba­ǵamen jetkizip otyrǵandary jón. 
Negizgi baıandamashyny muqıat tyńdaǵan Úki­met basshysy Astana, Almaty, Soltústik Qa­zaqstan, Batys Qazaqstan jáne Jambyl ob­lystary ákimderinen qatań surady. Óıt­keni birinshi qajettiliktegi taýarlar men azyq-túlik baǵalarynyń eń kóp qymbattaýy dál osylarda oryn alypty. Atap aıtqanda, 33 áleýmettik mańyzdy taýarlar boıynsha or­tasha eseppen baǵanyń ósýi Astanada – 14%, Mań­ǵystaý oblysynda – 13%, sondaı-aq SQO, Atyraý, Almaty, Pavlodar oblys­ta­ryn­da – 11%-ǵa jetip otyr. 
Osy oraıda Soltústik Qazaqstan obly­sy­nyń ákimi Erik Sultanov «tek taýyqtyń san eti, jýa, tuz, kúrish sekildi jeti taýar ata­lymy boıynsha óńirdegi baǵanyń ortasha res­pýblıkalyq deńgeıden joǵary ekendigin» bas­qalary arzan bolyp otyrǵanyn aıtty. 
– Erik Hamzauly, men sizdiń salǵy­las­paýyńyz­dy, saýdalaspaýyńyzdy qalaımyn! Qan­sha atalym qymbat bolǵandyǵynyń qan­daı aıyrmashylyǵy bar? Sizderde qym­bat­shylyq tirkelip otyr, demek, júıeli jumys­tar júr­gizý kerek. Ekinshiden, menińshe, sizdiń «mynadaı azyq-túlik ónimderimizdiń baǵasy ortasha respýblıkalyq deńgeıden tómen» dep aıtqanyńyz jón emes. Óıtkeni SQO tur­ǵyn­darynyń ómir deńgeıi, tólem qabileti or­tasha respýblıkalyqtan tómen bolýy yqtımal. Res­pýblıkalyq deńgeımen salystyrýǵa kúsh jumsamaı, óz aımaǵyńyz, ondaǵy ómir súrý deńgeıi men baǵalar úshin jaýap berińiz! – dep short kesti Baqytjan Saǵyntaev. 
Batys Qazaqstan oblysynyń ákimi Altaı Kól­ginov azyq-túlik baǵalaryna turaqty mo­nıtorıng júrgizip otyrǵandaryn habarlady. Aýyl sharýashylyǵy jármeńkeleri ótkizilip turady eken. Alaıda turaqtandyrý qoryna bıyl tek 150 tonna jýa, 100 myń lıtr kún­ba­ǵys maıy satyp alynǵan. Qazan aıynda 200 ton­na kartop alýdy josparlaǵandaryn jet­kiz­di. 
Premer-mınıstr oǵan jáne basqa da ákim­derge júzdegen mıllıon búdjet qar­jy­synyń depozıtte jatpaýy tıistigin qadap aı­typ, ol qarjyǵa baǵany yryqtandyrý boıyn­sha tıisti sharalar qabyldaýdy tap­syrdy. «Túsinikti! Oryndaımyz!» dep sóz ber­di ákimder. 
Elorda ákiminiń orynbasary bolsa, Úki­met basshysynyń qoıǵan saýalyna jaýap taba al­mady. Baqytjan Ábdiruly Astananyń azyq-túlik beldeýiniń qurylǵanyna qara­mas­tan, baǵanyń nege ósip jatqandyǵyn surady. «Qa­zirgi kezde biz Aqmola, Qaraǵandy oblys­tary­men tyǵyz jumys jasaýdamyz. Barlyq iri saýda ortalyqtarynda oryn usyndyq. Ap­ta saıyn dástúrli jármeńke ótkizemiz. Oǵan qos óńirdiń barlyq iri taýar óndirýshileri qatysady» dedi bas qala basshysynyń oryn­basary Q.Aıtmuhambetov. 
–Qosman Qaıyrtaıuly, meniń suraǵanym bas­qa! – dep onyń sózin bóldi Premer. – «Qaz­Agro» arqyly qyrýar aqsha arnaıy baǵyt­taldy, jobalar iske asyryldy. Bul jo­balar qandaı tıimdilik, nátıje berip otyr? Azyq-túlik beldeýine arnalyp, qansha jo­ba jumys jasaýda?
Buǵan qalabasynyń orynbasary únsiz qal­dy. Biraq Úkimet tarapynan suraýdan qu­tyla almasy sózsiz. 
Kún tártibindegi birinshi máseleni qory­tyn­dylaǵan Premer-mınıstr naryqtaǵy baǵa boıynsha kelisý faktilerin anyqtap, jazadan bultartpaýdy tapsyrdy. «Birinshi ke­zekte qajetti ónimderdiń jáne dári-dár­mekterdiń baǵasynyń negizsiz ósýine jol ber­meý máselesi aıryqsha baqylaýda bolýy tıis jáne baǵalardyń aýytqýy bolǵan jaǵ­daıda der kezinde áreket etý kerektigin basa aıtamyn!» dedi ol. 
Úkimet jetekshisi barlyq ákimderge baǵa­nyń ósýine jol bermeý boıynsha baqylaýdy kúsheıtýdi tapsyrdy. Al ákimderdiń baǵany bilý úshin bazarlardy aralaýyn «popýlızm» dep baǵalady. 
Premer sheneýnikterge esep berý kezinde naq­ty qandaı ónim boıynsha naqty qandaı se­bepten baǵanyń óskendigin túsindirýdi júk­tedi.
– Qýandyq Ýálıhanuly, siz jańa kartop ba­ǵa­synyń ósýine álemdik naryq jaǵdaıy áser etkenin aıtyp jatyrsyz! – dedi Ulttyq eko­nomıka mınıstrine qaıyrylǵan Baqyt­jan Ábdiruly. – Bul kúlkili emes pe? Eger elektr qýaty qymbatshylyqqa ákelgenin aıt­sańyz, qandaı ónimge qalaı áser etkenin egjeı-tegjeıli túsindire ketińiz. Barlyq mem­lekettik retteýshi organdar – sizdiń mı­nıstr­liktiń quramynda! JJM baǵasy byltyr ósti, bıyl sonyń qymbattaǵanyn taǵy da sebep retinde kórsetip otyrsyz. 
Iaǵnı, budan bylaı ákimderge de, barlyq she­neýnikterge de ústirt oı, salǵyrt jumysqa boı urýǵa jol berilmeıdi. 
Órkendeý kilti – eńbekte
Úkimettiń osy otyrysynda «Jumyspen qamtý – 2020» jol kartasynyń bıylǵy jyl­ǵy 9 aıdaǵy qorytyndysy jasalady. Den­saýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstri Ta­mara Dúısenova óz áriptesterin eńbek na­ryǵyndaǵy jaǵdaımen tanystyra ketti. Mı­nıstrdiń málimeti boıynsha, ju­myspen qamtý baǵdarlamasyna qatysýshylar sany 111,9 myń adam, onyń ishinde jumys­syz­dar qatary – 74,4 myń adam (66,5%), ózin-ózi ju­mys­pen qamtýshylar – 36,2 myń (32,4%) jáne «syrttaı qyzmetkerler» – 1 258 adam (1,2%). 
Bul rette 29 jasqa deıingi jastardyń úle­si 47,4%, áıelderdiń jalpy úlesi – 45,1%.
Buǵan qosa, baǵdarlamaǵa qatysýshylar bylaı jikteledi: múmkindigi shekteýli jandar – 3414 adam, balalar úıleriniń tárbıe­lený­shileri – 103 adam, mektep, kolej, JOO túlekteri – 13 197 adam.
Baǵdarlamanyń birinshi baǵyty boıynsha 2016 jyly shamamen 39,4 myń jumys ornyn qura otyryp, 5 096 jobany júzege asyrý kóz­delý­de.
– Ótken jyldan aýysqan jobalardy es­kerer bolsaq, 1 326 jobany júzege asyrý bıyl qolǵa alynǵan, onyń ishinde 399-y en­digi aıaqtaldy. Jańadan qurylǵan jumys oryn­daryna 18 039 adam ornalasty, onyń ishin­de JQ – 2020 boıynsha – 9 472 qatysýshy nemese jumyspen qamtylǵandardyń jalpy sanynyń 52,5%-y. Ekinshi baǵyt aıasynda 794 adam kásipkerlik negizderin úırenýge múm­kin­dik aldy, 759-y qazirdiń ózinde osy múmkin­di­gin paıdalandy. 5 384 adam shaǵyn nesıe aldy, 2 975 adam jeke kásibin ashty. Bıyl aýyldyq jerlerde kásipkerlikti damytýdyń arqasynda qosymsha 3879 adam qyzmetke ornalasty, – dedi T.Dúısenova.
Al jol kartasynyń úshinshi baǵyty boıyn­sha 5 210 adam kásibı utqyrlyq-mo-
bı­l­­diligin arttyrý úshin tegin oqý múmkindigin al­dy. Olar sondaı-aq turǵylyqty jerine já­ne jol aqysyna sýbsıdıa túrinde mem­le­kettik qoldaýǵa ıe boldy. 3 761 qatysýshy oqýyn aıaqtady. 25,5 myńnan astam maqsatty top­tardyń ókilderi áleýmettik jumys oryn­daryna jáne jastar praktıkasyna orna­las­tyryldy.
– Bıylǵy 1 qyrkúıektegi jaǵdaı boıyn­sha 699 adam joǵary ekonomıkalyq áleýeti bar eldi mekenderge kóshirildi, onyń 63,2%-y jańa mekenjaıy boıynsha jumyspen qam­tyldy, – dedi mınıstr.
– Keshendi jospardy júzege asyrý aıa­syn­da 2016 jyly jumyssyz jáne ónimsiz ju­mys­pen aınalysatyn 417,2 myń adam qamtylǵaly tur. Bul jalpy jumyssyzdardyń 67,2%-yn jáne elimizdegi ónimsiz jumyspen qamtyl­ǵan­dardyń 22%-yn quraıdy. Qazirgi tańda 313,5 myń nemese 75%-y jumysqa ornalas­ty­ryldy, – dep sendirdi mınıstr.
Biraq ta 2016 jyldyń ekinshi toqsany boıyn­sha jumyssyzdyq ótken jyldyń sáı­kes kezeńimen salystyrǵanda ózgerissiz qal­ǵan (ıaǵnı 5% deńgeıinde). Óıtkeni daǵdarysqa baı­lanysty keıbir kásiporyndar men jumys oryn­dary jabylýda. Mınıstr hanym «ju­mys­pen qamtylǵandardyń sany elimizde 8 mıl­lıon 575,3 myńnan 8 mıllıon 484,9 myń­ǵa azaıǵanyn» málimdedi. Jumyspen qam­tyl­ǵan halyqtyń quramyndaǵy óz betinshe ju­mys­pen qamtylǵandardyń úlesi 27,0%-dan 25,7%-ǵa azaıdy. 
Jumyspen qamtý ortalyqtary «Nurly jol» jobalaryna tek 3 305 adamdy ǵana, ın­dýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarla­ma­sy boıynsha nebári 2 186 adamdy jumysqa tur­ǵyzǵan. Óńirler boıynsha jaǵdaı kele­si­deı: Qostanaı oblysynda osy ortalyqtar arqyly IIDB jobalarynda 9 aıda nebári 21, BQO-da – 23, Mańǵystaý oblysynda – 42 adam ǵana jumys tapqan, – dedi Tamara Dúı­se­nova. 
«Nurly jol» baǵdarlamasy aıasynda ju­mys­pen qamtý ortalyqtary Atyraý obly­syn­da tek 56, Aqmola oblysynda 72 adamǵa ǵana «eki qolǵa bir kúrek» usyna alǵan. 
Aýyl sharýashylyǵy birinshi vıse-mı­nıstri Qaırat Aıtýǵanov Elbasynyń tapsyr­masymen aýylda buqaralyq kásipkerlikti da­mytý baǵytynda jumys atqarylyp jatqa­nyn baıandady.
– Elimizde 675 myńnan astam adam jeke qo­rasynda mal ósiredi. Bul adamı jáne ón­diristik resýrstardyń orasan zor áleýeti sa­nalady, endeshe, biz olardy aýyl sharýa­shy­ly­ǵy taýarlaryn óndirýge keń tartýǵa tıispiz. Óıtkeni et pen súttiń 70-80 paıyzy jeke qo­sal­qy sharýashylyqtarynda óndiriledi, biraq osynsha kólem qaıta óńdeý ónerkásibine jetpeıdi. Jeke adamdardyń óz ónimderin ótkizý máseleleri sheshilmegen. Al otandyq óńdeý kásiporyndary ortasha eseppen tek 60 paıyzǵa ǵana júktelgen, – degen birinshi vıse-mınıstr bul problemalardy sheshý úshin jeke qosalqy sharýashylyqtardy (JQSH) kooperatıvterge biriktirý qolǵa alynyp jat­qanyn jetkizdi.
ASHM osy sharalardy júzege asyrý ar­qyly aldaǵy úsh jylda taýarlyq óndiriske 200 myńnan astam JQSH-ny tartýdy, 70 myń­nan astam turaqty jumys ornyn qurýdy, son­daı-aq óńdeý kásiporyndaryn 85-90 paıyzǵa deıin júkteýdi josparlaýda. 
Bıylǵy jyl sońyna deıin 150 aýyl sharýa­shylyǵy kooperatıvi qurylatyny ha­barlandy: olar 99 sút qabyldaýysh pýnkti jáne 2 myńnan astam otbasylyq bordaqylaý alań­daryn biriktirmek. Bul iske 15 myńdaı JQSH tartylady eken. 
–Kredıtteý úshin mindetti shart – JQSH-ny jeke kásipkerlikke kóshirý. Jumyspen qamtý jol kartasy aıasynda 25,6 mıllıard teń­ge bólinedi. «QazAgro» tarapynan qo­sym­sha 10 mıllıard teńge jarna tartady. 2017 jylǵy kredıtke degen qajet­tilik 42 mıllıard teńgeni quraıdy. Onyń 22 mıl­lıardyn Jol kartasy, qalǵan 20 mıl­lıardyn «QazAgro» qamtıdy. Osylaısha, qar­jylandyrý máselesi sheshildi, – dedi Q.Aıtýǵanov. 
Ulttyq ekonomıka mınıstri Q.Bıshim­baev óńiraralyq jáne óńirlik eńbek kóshi-qo­nyn teńgerimge keltirý máselesine toqtaldy: Biz Elbasynyń taıaýda qoıǵan mindetterin oryn­daýǵa da basa kóńil bólýdemiz. Elimizde sha­mamen 2,2 mıllıon adam ózin-ózi jumyspen qam­týshy sanalady. Onyń 400 myńdaıy – sha­ǵyn bıznesi bar jeke kásipkerler. Bizdiń maq­satymyz – Bıznestiń jol kartasy aıasyn­da ózin-ózi jumyspen qamtýshylar arasynda bıznesmender sanyn arttyrý. Ol úshin mık­rokredıtteý tetikteri arqyly jaǵ­daı ja­sa­lady» dedi mınıstr. Onyń aıtýyn­sha, eń qury­ǵanda 9 synyp bitirgen ár­bir azamatqa ju­mysshy mamandyǵyn tegin ıgerýge múm­kin­dik usynylady. 
Investısıalar jáne damý mınıstri Jeńis Qasymbek óz áriptesi T.Dúısenova kel­tirgen sandardy rastady: «Rasynda, ındýst­rıalandyrý jobalarynda jumyspen qamtý ortalyqtary jibergen tek 2 100 adam ǵana eńbek etýde. Buǵan sebep – IIDB jobalary, ne­gizinen, joǵary bilikti, belgili bir tehnolo­gıamen jumys isteı biletin jumysshylardy talap etedi. 
Máńgilik el – jurtyna jaqqan memleket
Qazaqstan Kóshbasshysy memlekettik qyzmet kórsetýdi jetildirý boıynsha birqatar mańyzdy mindet qoıǵan bolatyn. Úkimet otyrysynda osy másele de jeke qaraldy.
– Memlekettik organdardyń basty mindeti – halyqqa qyzmet kórsetý. Onyń barynsha sa­paly ári ońaı kórsetilýin qamtamasyz etý­diń mańyzdylyǵyn Elbasy únemi aıtyp keledi. Osy baǵytta el ıgiligi úshin qyrýar is-shara júzege asýda. Mysaly, jeke kýálikti alý buryn bir aıǵa sozylsa, qazir qujat eki kúnde daıyn bolady. Jáne tirkeý ornyna qaramastan, kez kelgen qaladan qujatyn ala alady. Osylaısha, halyqtyń ýaqyty ǵana emes, qarjysy da únemdelip otyr! – dedi Aqparat jáne komýnıkasıalar mınıstri Dáýren Abaev.
Onyń aıtýynsha, eń kóp suranysqa ıe qyz­metterdiń biri – qylmystyq quqyqbuzý­shylyq týraly anyqtama. «Buryn 7 kún ishinde beriletin osy qujatty qa­zir sanaýly mınýt ishinde alýǵa bolady. Ká­sipkerlik úshin jasalǵan jeńildikter de asa qomaqty. Barlyq lısenzıa túrlerin alýǵa buryn 30 kún ketip, ol úshin talaı qujat jı­naý­ǵa týra keletin. Qazir «Elektrondyq úki­met» portaly arqyly ony 15 kún ishinde jú­ze­ge asyrýǵa bolady» degen mınıstr mundaı mysaldardyń kóp ekendigin qaperge saldy. 
Sondaı-aq D.Abaev Qazaqstanda «Elekt­rondyq úkimettiń» ınfraqurylymy toly­ǵymen jasaqtalǵanyn habarlady. Portaldy paıdalanýshylar sany 5,5 mln-nan astam adamdy nemese Qazaqstannyń ekonomıkalyq tur­ǵy­dan belsendi turǵyndarynyń 61%-yn quraı­dy. Portal arqyly 147 mln-nan astam elektron­dyq qyzmet kórsetilgen. Portal arqyly tó­lengen tranzaksıanyń jalpy somasy 23,5 mlrd teńge. Negizinen, bular – aıyp­puldar men salyq tólemderi.
Mınıstr «Azamattarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporasıasynyń jumysymen tanystyra ketti. Júrgizilgen ońtaılandyrý nátıjesinde memlekettik korporasıanyń front-ofısteriniń sany 270-ten 353-ke deıin ósip, basqarýshylyq qyzmetkerler sany 47,7% qysqardy. 126 ǵımarat ońtaılan­dy­ryl­dy. Memlekettik korporasıa arqyly en­di­gi 25 mln-nan astam qyzmet kórsetilipti. 
Úıdiń jylylyǵy – ómirdiń jaılylyǵy
El basshylyǵy jylytý maýsymyna basa kóńil bólip otyr. Keshegi Úkimet otyrysynyń kún tártibine bul taqyryp jeke másele re­tinde engizilipti. Energetıka mınıstri Qanat Bozymbaev jylytý maýsymyna daıyndyq týraly baıandaı otyryp, «problemaly» óńir­lerdi atady. Onyń aıtýynsha, keıbir óńir­lerde qosymsha sharalar qabyldaýdy talap etetin túıindi túıtkilder bar. 
Atap aıtqanda, Semeıde «Teplo­kommýn­ener­go» komýnaldyq sharýashylyǵyna tu­tyný­shylar ótken qystan shamamen 354 mıl­lıon teńge qaryz bolyp qalypty. 
Sondaı-aq Qaraǵandy oblysynda Te­mir­taýǵa qatysty másele saqtalýda: materıal­dar­dyń kesh jetkizilýi saldarynan «Arselor MıttalTemırtaý» JEO-nyń №1 týrbınasy men №1 qazandyqty kúrdeli jóndeýdi aıaqtaý merzimin bıylǵy qazan aıynyń ortasyna jyl­jytqan. Al №2 qazandyqty jóndeý 30 qyr­kúıekten 25 jeltoqsanǵa qaldyrylypty. «Iaǵ­nı, jylytý maýsymy bastalǵanda, Temir­taý­da negizgi qural-jabdyqtyń rezervi qamta­ma­syz etilmeıdi!» dep alańdaýshylyq bildirdi Q.Bozymbaev. 
Ońtústik Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy Shym­kentte «1 mıllıard 686 mıllıon teńge qaryzdyń qordalanyp qalýyna baılanysty» bıylǵy jyldyń 21 tamyzynan Shymkent JEO-ǵa gaz jetkizý toqtatylǵan. 
Búgin Úkimet basshysy Qarjy mınıstrine 1,9 mıllıard teńge qarajat bólý týraly tap­syrma berdi. Bul 5 óńirge kómir men mazýt alý­ǵa baǵyttalady. Shymkentte eń úlken qa­ryz jınaqtalyp qaldy. Árıne, bul ońtústik qoı, ýaqyt áli bar. Biraq OQO ákimine shara qabyldaý júkteldi. Qaraǵandy jáne Shyǵys Qazaqstan oblystary ákimderine de tapsyrma berildi. Osy úsh óńir ǵana qaýip týǵyzady. Basqasynyń bári keste boıynsha júrýde, – dep qorytty sózin Qanat Bozymbaev.
Aýyl – táýelsizdik tiregi
Qazaq aýyly Táýelsizdiktiń 25 jyldyq me­reıtoıyna keremet tartý jasaǵaly tur. Onyń mán-jaıyn Úkimet músheleri kún tár­tibiniń besinshi máselesin qaraǵanda bildi. ASHM dereginshe, Qazaqstanda bıyl 22 mıl­lıon tonnadan astam astyq jınalǵaly tur. Bul – bir jarym mıllıardtaı put degen sóz! 
– Bıyl aýyl sharýashylyǵy da­qyl­dary­nyń egis alqaby shamamen 21,7 mln gektardy qurady, – dedi Aýyl sharýashylyǵy birinshi vıse-mınıstri Qaırat Aıtýǵanov. – Bul byl­tyr­ǵy kólemnen 445,1 myń gektarǵa artyq. Jal­py egis alqaptarynyń kóleminde dándi-da­qyld­ardyń úlesi – 15,4 mln gektardy, maı­ly daqyldar – 2 mln gektardy, baqshalyq ónim­­der men kartop – 426,7 mln gektardy quraı­­dy. Qant qyzylshasy 12,9 myń gektar, maq­ta 109,6 myń gektar aýmaqqa egilgen.
Búginde elimizdiń barlyq aımaǵynda jap­paı egin orý naýqany júrip jatyr. 20 qyr­kúıek­tegi jaǵdaı boıynsha 11 078,9 myń gek­tar egin orylyp, 16,5 mıllıon tonnasy en­digi bastyryldy. Bul barlyq egin alqa­by­nyń 72%-y. Elimizdiń astyqty oblystarynda (Qos­tanaı oblysy, Aqmola oblysy, SQO) 7,5 mln gektardan asa aýmaq oryldy jáne jı­naý naýqany jalǵastyrylýda. 
Aıhan SHÁRİP