Memleket basshysy tarapynan laıyqty baǵasyn aldy
Almaty oblysyna jumys saparymen barǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń jańadan salynǵan «Jastar» saıabaǵynyń tórinde jurtshylyq aldynda, jýrnalıserge bergen jedel suhbaty barysynda oblystyń dál qazirgi áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna joǵary baǵa berdi, - dep jazady Qamshy.kz aikyn.kz - ke silteme jasap.
Budan buryn Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Almaty obly­syna jasaǵan jumys sapary Taldyqorǵan qalasynyń áýejaıyn jańartý jumys­tarymen tanysýdan bastalǵanyn aıtqan edik. Osy tanysý kezinde oblys ákimi Amandyq Batalov bıyl ushý-qoný jola­ǵyna, jolaýshylar alańyna, áýejaı mańyndaǵy alańqaıǵa kúrdeli jóndeý júr­gizilip, jańa aeronavıgasıalyq ke­shen paıdalanýǵa beriletinin baıandady. 
Áýejaıdan soń birden qant qyzyl­shasy alqabyna barǵan Memleket bas­shysy osynda oblystyń «men» degen myqty agrarshylarymen júzdesip, óńir­degi aýyl sharýashylyǵynyń búgingi bıigi men bolashaq múmkindikterin saralady. Eskeldi aýdanyndaǵy eńseli sharýa­shy­lyqtardyń biri – «Nam G.N» sharýa qoja­lyǵynyń tirligimen tanysty. 
Nursultan Ábishuly sharýa qojalyǵy alqaptaryndaǵy jemisti jumystyń ná­tıjesin kórdi. German Nam óziniń je­tistikteri jaıly baıandady. Zamanaýı teh­nıka, sapasy joǵary tuqym, ınnova­sıalyq tásilder salany jańa sapalyq deńgeıge kóterýge jol ashyp, ónimdilikti barynsha arttyrypty. Ótken jyly sharýa qojalyǵy qant qyzylshasynyń ár gektarynan ortasha alǵanda 350 sent­ner-­ den ónim jınapty. Maıburshaqtyń da paıdasy barshylyq ekeni osy júzdesýde belgili boldy. 
Oblys ákiminiń aýyl sharýashylyǵy salasyna jaýapty orynbasary Serikjan Beskempirovtyń aıtýynsha, bıylǵy qant qyzylshasynyń jaǵdaıy jaqsy. Je­kelegen tátti túbirdiń salmaǵy 6,5 - 7 keli bolatyny aldaǵy jıyn-terim naýqanyna artylǵan úmitti eselep otyrǵan kórinedi. Bıyl da gektar berekeligi 350 sentnerden tómendemeýge tıisti. Byltyr «Kóksý» qant zaýyty iske qosylyp, naýqandyq jumys aıaqtalǵan soń kúrdeli jóndeýden ótkizilip, qaıta jaraqtandyrylypty. Bıyl «Aqsý» qant zaýytyna qatysty jyldar boıy qordalanyp qalǵan kúrdeli máseleniń kúrmeýi tarqatylyp, qazirgi kezde munda qalpyna keltirý jumystary júrgizilýde. 
Nursultan Ábishuly maıburshaq pen qant qyzylshasy egistikteriniń jaǵ­daıyna kóńili tolǵanyn baıqatty. Óńir­degi basty jańalyq – oblystyń elektron­dy jer kartasynyń jumysymen tanysty. Elektrondy jer kartasynyń kómegimen kez kelgen qazaqstandyq ózi turyp jatqan aımaqtaǵy jer ıgerý jaǵdaıymen tanysa alady. Bul óz kezeginde sharýa qojalyq­taryna ózderine tıesili jer telimderiniń tıimdilikpen ıgerilýin nazarda ustap otyrýyna múmkindik beredi. Memleket basshysyna ınterbelsendi kartanyń jumysy kórsetildi. Karta arqyly Talǵar, Eskeldi, Aqsý aýdandarynda jerdi maqsatty paıdalaný boıynsha júktelgen tapsyrmasynyń qalaı oryndalyp jat­qanyn sol jerde turyp kórgen Elbasy: «Ózderine tıesili jerlerde jumys júr­gizbeı, bos qoıǵandar ol jerlerdi qaı­tarsyn. Men Bas prokýratýraǵa osy máselege qatysty tapsyrma bergenmin. Jer jumys isteýi, elge paıda ákelýi tıis. Jer óziniń arnaýly maqsatyna paıda­lanylýy kerek. Biz muny qatań nazarda ustaıtyn bolamyz» dedi. 
 Budan keıin Elbasy «Tekeli taý-ken óndirisi» kesheninde bolyp, monoqaladaǵy óndiristiń ýaqyt kóshinen qalyspaýyna ózindik úlesin qosyp otyrǵan kásiporyn jumysymen tanysty.
Inovasıalyq tehnologıa boıynsha temir keninen jylyna 400 myń tonna shoıyn balqytýdy kózdep otyrǵan ke­shendi iri joba «Tekeli qalasyn damy­tý­dyń 2015-2017 jyldarǵa arnalǵan jos­pary» men «Qazaqstandy damytýdyń 2015-2019 jyldarǵa arnalǵan ındýs­trıalyq-ınnovasıalyq baǵdarlamasy» aıasynda júzege asyrylýda. Jobany oryn­daýǵa bes júzge jýyq adam jumyl­dyrylǵan. Keshen tolyq iske qosylǵan­nan keıin taǵy da osynshama adam eń­bekpen qamtylmaq. Bul óz kezeginde Tekeli qala­synyń áleýmettik-ekono­mıkalyq damýyna oń yqpal eteri sózsiz. Qazirgi kezde munda baıytý fabrıkasynyń burynǵy basqarmasyn Bapy Steel JSHS keńsesine arnap qaıta jóndeýdiń syrtqy jumystary, jataqhanasy men asqanasy bar turǵyn jaı kesheniniń qurylysy aıaq­talypty. Sonymen birge, kásiporyn ju­mysshylaryna arnalǵan ekinshi turmys­tyq keshen kúrdeli jóndeýden ótkizilgen. Joba bastamashylarynyń Elbasyna aıtqanyna qaraǵanda, birinshi kezekte baıytý kombınaty men №1 domna peshi iske qosylady.
Inovasıalyq jobanyń quny – 8,2 mıllıard teńge jáne onyń basym bóligi ıgerilip, qurylys-montaj jumystary men jabdyqtar alýǵa jumsalypty.
Taldyqorǵan qalasynyń búgingi kórki syrttan kelgenderdi ǵana emes, osyndaǵy tur­ǵylyqty jurttyń birine aınalǵan biz­di de tańǵaldyrady. Oblys ortaly­ǵy­nyń órkendeýi men ózgerýine kóp kúsh jum­salýda. Bıyldyń ózinde jurt nazaryn aý­daratyn, kópshilikke qyzmet etetin bir­neshe keremet nysan paıdalanýǵa berildi. Solardyń biri – Elbasynyń el densaý­ly­­ǵyn turaqty na­zarda ustap, qadaǵalaýdy qam­tamasyz etýge qatysty júktegen tap­syr­masynyń júzege asýynyń kórinisi bo­lyp sanalatyn qalalyq kópsalaly aýrý­hana. 
300 adamǵa laıyqtalyp salynǵan me­dısınalyq mekeme stasıonarlyq, stasıo­nardy almastyratyn joǵary ma­mandan­dy­rylǵan medısınalyq kómek kórsetedi. Zaman talabyna tolyq jaýap be­re alatyn, sońǵy úlgidegi jańa me­dısı­nalyq quryl­ǵy­larmen tolyq jabdyq­tal­ǵan. Mamandar da irikteýden ótip, óz­de­riniń bilimdilikteri men biliktilikterin dá­leldeı bilgen jandar. Qurylysyna 9 371,0 mıllıon teńge jumsal­ǵan kóp­salaly aýrýhanaǵa quny 4 094,0 mıl­lıon teńge tura­tyn zamanaýı medısınalyq jab­­dyq­tar alynypty. Barlyǵy 676 adamdy ju­mys­pen qamtyp otyrǵan aýrýhanada 143 dáriger jumys isteıdi. Jalpy alańy 33 885,6 sharshy metrdi quraıtyn densaýlyq saqtaý mekemesinde terapıa, hırýrgıa, polı-jara­qat, qalpyna keltirý orto­hırýr­gıasy, neı­ro­hırýrgıa, mınıın­vazıv­ti hırýrgıa, oto­rınolarıngologıa jáne jaq-bet hırýr­­gıasy, ýrologıa, of­ta­lmologıa bólim­sheleri ju­mys isteı­di. Odan bólek, mag­nıttik-rezo­nans­tyq to­­­mograf, eksı­mer­lik lazer, baro­kamera, endovıdeohırýr­gıa­lyq qurylǵy jáne taǵy basqa da jańa teh­no­logıalar bar.
Elbasy jańadan ashylǵan Oqýshylar sa­raıynda bolyp, 1800 balaǵa arnalǵan óner-bilim ortalyǵynyń kabınetterin ara­lap kórdi. Galereıaǵa qoıylǵan balalar qo­lymen salynǵan týyndylarǵa erekshe na­zar aýdardy. Oqýshylar saraıynda 52 úıir­me jumys isteıdi. Qyryq jyldyq ta­­rıhy bar «Sol­nyshko» horeografıalyq bı ansambli de osynda ornalasqan. 
Nursultan Ábishuly bı úıirmesindegi ba­­­la­lardyń ónerin tamashalap, «Qama­jaı­dy» myń burala bılegen jas ónerpaz­dar­­dyń ónerine súısindi. Budan soń dom­by­ra­­shylar úıirmesine bas suǵyp, Qur­­­­­manǵazynyń kúıi «Balbyraýyndy» kúm­birlete oınaǵan jet­kinshekterge rıza­shylyǵyn bildirdi. 
Oqýshylar saraıynda bilim alyp, óner úı­renip júrgen balalarmen jáne olar­dyń ata-analarymen kezdesý ba­ry­synda ata-analar Elbasyna balalarynyń jan-jaqty damýyna jaǵdaı jasaǵandyǵy úshin zor alǵys­taryn jetkizse, Memleket basshysy óz keze­ginde Oqýshylar saraıy­na jańa ári jaı­ly avtobýs tartý etti.
Taldyqorǵan qalasyndaǵy Jastarǵa qyz­met kórsetý ortalyǵyndaǵy Jetisý óńi­ri jastarynyń kóshbasshylarymen bol­ǵan keleli kezdesý, kósheli suhbat ózin­dik taǵy­lymymen erekshelendi. 
Jumysqa kiriskenine eki aıdan endi as­qan ortalyqqa osy ýaqyt ishinde 10 myń adam ártúrli máselemen bas suǵypty. Olar­dyń kóbi jumys, bilim alý barysynda kómek-keńes suraǵan kórinedi. Kelýshi­ler­ge «Ser­pin» baǵdarlamasy boıynsha oqý­ǵa túsýge beril­gen keńes nátıjesinde 54 jas úlken ómir­­lerindegi alǵashqy asý­dan súrinbeı ót­ken. Ortalyq mamandary eńbekke qul­shyn­ǵandarymen, sol yn­ta­laryn júzege asyra al­maı júrgen otyzdan astam jas býynǵa ju­mys taýyp bergen. 
Jastarǵa qyzmet kórsetý ortalyǵyn­daǵy ınternet-kitaphanaǵa kirgen Elbasy kom­púter ústeline otyryp, monıtor ar­qyly Qazaqstan Respýblıkasy Kons­tı­týsıasyn oqýdyń ádis-tásilin baǵam­dady. Kelýshi jas­tardyń, ásirese qandaı másele jaıly aqparat izdeıtindigine qy­zyǵýshylyq tanytty. 
Prezıdent jastar ortalyǵyndaǵy úl­ken zalǵa qoıylǵan oblys ortalyǵynyń bola­shaq­qa baǵyttalǵan damý, ósý joba­sy­men ta­nys­ty. Qalanyń aldaǵy kezde sa­lynatyn qurylystaryn ómirdegideı etip beıneleıtin úlgige úńile qaraǵan Mem­leket basshysy qa­synda turǵan ob­lys ákimi Amandyq Batalov pen qala bas­shysy Baǵdat Qarasaevqa bir­qatar jo­balardy qaıta pysyqtaý men qaraý jó­ninde eskertpeler aıtyp, tapsyrmalar ber­di. Birinshi kezekti sapa men jer sil­ki­nisine tózimdilikke nazar aýdarý qajettigin eske saldy. Turǵyn úıler salýmen qatar, onda turatyn halyqtyń densaýlyǵyn ba­qylaıtyn medısına mekemeleriniń, bal­dyrǵandarǵa qajetti balabaq­sha­lardyń, oqýshylarǵa kerekti mektepterdiń, má­de­nı oryndardyń, halyqqa qyzmet kór­se­te­tin áleýmettik jáne saýda-sattyq ny­san­da­ry­nyń turǵyzylýyn umytpaýdy eskerti. 
Memleket basshysy Jetisý jerindegi sa­parynyń sońǵy núktesin bıyl ǵana el ıgiligine tapsyrylǵan «Jastar» saıaba­ǵynda qoıdy. Aldymen saıabaqqa kireberis úlken qaqpadan engende aldyńyzdan shy­ǵatyn saz­dy sýburqaqtyń janynda qa­lanyń belsendi aqsaqaldarymen, zıaly qaýym ókilderimen júzdesti. Kórgeni kóp úlkender Memleket basshysyna óńirimizde keıingi jyldary jaǵymdy jańa­lyq­tardyń kóp ekendigin, aýyl sharýa­shy­ly­ǵy alǵa basyp, ónerkásipte órleý baı­­­qalǵanyn aıta kele, basqany aıt­pa­ǵan­da, qalamyzda mádenı-kópshilik shara­lardy uıymdastyratyn oryndardyń kóptep salynyp, jurttyń yqylasyna bó­lenip jatqanyn jetkizdi. 
Saıaly saıabaqtaǵy syndarly jumys­tar El­basynyń kóńilinen shyqty. Dala­lyq sah­na­da kórinis bergen qala kúnine oraı uıym­das­tyrylatyn mádenı shara­nyń daıyn­dy­ǵyna da ýaqyt bólip, jetisý­lyq óner­­pazdardyń ónerine tánti boldy. 
Memleket basshysy sapar sońynda jýr­­nalıstermen jolyǵýǵa da ýaqyt taýyp, kór­gen-bilgenderin, ekshep-túı­gen­derin ortaǵa sal­dy. 
– Almaty oblysynyń, Taldyqorǵan qa­­la­synyń eshkimde joq ózgesheligi men ómir­­sheń­dikke ıe ekendigin kókeıime túıdim. Bul óńir birinshiden, qant qyzyl­shasyn kóptep ósiretin aımaq. Ekinshiden, júgeri ósirýde de ózindik orny bar, asa mańyzdy ólkelerdiń biri ári biregeıi. Úshinshiden, baý-baqsha, al­ma ósirýge qa­tysty múmkindigi asa joǵary, soǵan saı arqalaıtyn júgi de aıryqsha. Atal­ǵan daqyldar elimizdiń basqa óńir­lerinde jaqsy órken jaıa almaıdy. Sondyq­tan eli­mizdegi ósimdik sharýashylyǵynyń ór­kendeýine tikeleı úles qosatyn tańdaýly daqyldar men jemisterdiń Almaty ob­ly­synda kóptep ósirilip jatqanyna shy­naıy rızamyn. Taldyqorǵan qalasynyń da ózge­rip, túrlengenine kýá boldym. Kórikti kóshe­leri men sáýletti ǵımarattar, «Jas­tar» saıa­baǵy, Qaratal ózeniniń ja­ǵalaýynda sa­lyn­ǵan demalys orny, taǵy basqa da el ómi­rin­de mańyzy bar nysandar kóńil qýantady.
Taldyqorǵan qalasynda salynǵan qa­zirgi zamanǵa saı kópsalaly aýrýha­na­nyń ha­lyq densaýlyǵyn saqtaýǵa qosar úlesi qo­maqty ekenin kórdim. Jańadan boı kóter­gen perzenthana, mektep, bala­baq­shanyń da orny bólek. Osyndaı ju­mys­tardyń nátı­jesinde oblys turǵyn­darynyń ómir súrý deńgeıi uzaryp, ómirge keletin bala sany artyp keledi. Al aýyl­sharýashylyq, óner­kásip salalarynda tyń serpin bar. Barlyq sala qatarlasyp, qarqyndy túrde damyp keledi, – degen Memleket basshysy jemisti ju­mystardy at­qarǵany úshin oblys ákimdi­gine zor rı­zashylyǵyn bildirdi.
Daıyndaǵan Bolat Abaǵan, 
Almaty oblysy