Qarapaıym máskeýlik oqýshy Leva Fedotovanyń erekshe qabiletiniń jumbaǵyn sheshýde jýrnalıser, tarıhshylar men zertteýshiler bas qatyryp keledi. Ol óziniń kúndeliginde Uly Otan soǵysynyń kúnin aıtyp qana qoımaı, soǵystyń júrgizilý barysyn sıpattap bergen.
Jetkinshektiń aqparatty qaıdan alǵany áli de belgisiz... Leva Fedotova 1923 jyly 10 qańtarda dúnıege keldi. Ákesi partıa jumysshysy Fedor Kallıstratıvıch Fedotova. Anasy Agrıppına Nıkolaevna máskeýlik teatrlardyń birinde kostúmer bolyp jumys jasaıdy.
Leva aýrýshań bolyp ósti. Óte kóp kitap oqıtyn. Óz ortasynda kóshbasshy bolatyn. Biraq áldebir transqa kirip, «basqa álemge» enip ketetin. Jáne onyń aıtqandary shyndyqtan alshaq bolmaıtyn.
1940 jyldan bastap Fedotov kúndelik jaza bastaıdy, ol esteliginde óz ómirin ǵana baıandap qoımaı, álemdik masshtabta ne bolatynyn egjeı-tegjeıli aıtyp beredi. Óziniń bul qupıasyn Leva jaqyn adamdarynan da jasyryn ustaıdy.
Soǵys bastalysymen alystan nashar kóretini men talma aýrýyna qaramastan jas bala maıdanǵa barýǵa ótinish bildiredi. Týladaǵy oqytý bólimine jiberiledi. Biraq Fedotovqa ol jaqqa jetýge buıyrmaıdy: 1943 jyly 25 maýsym kúni áskerge shaqyrtylǵan balalardy apara jatqan júk kóligi Kýrsktegi jolda bombanyń astyna túsedi.
Biraz jyl ótken soń, Agrıppına Nıkolaevna Fedotova ulynyń qol jazýymen jazylǵan 15 dápterdi ulynyń bala kúnindegi dosy, jazýshy Mıhaıl Korshýnovqa tabystaıdy. Solaı máskeýlik oqýshy 40-jyldary qoǵamdyq dúmpý týǵyzady. Óıtkeni Leva ol kezde eshkim bilmegen oqıǵalardy aldyn-ala bilgen edi!
1940 jyly 27 jeltoqsanda Fedotov jazbasynda óziniń synyptasymen daýlasyp qalǵanyn aıtqan. Áńgime ǵaryshqa ushý jaıynda bolǵan. Fedotov sol kezde qaljyńdap, amerıkalyqtar 1969 jyly Marsqa ushatynyn aıtqan. Ol azdap qatelesedi: 1969 jyly amerıkalyqtar Marsqa emes, Aıǵa ushady.
1941 jyly 5 maýsymda Leva kúndeliginde bylaı dep jazady:
«Men osy aıdyń ekinshi jartysynda nemese shilde aıynyń basynda soǵys bastalady dep oılaımyn, biraq odan kesh emes. Áıtpese germandyqtar soǵysty aıazǵa deıin bitirip tastaýǵa tyrysady...»
Kúndelikti oqyǵan tarıhshylar tań qalady: qatardaǵy oqýshy Gıtlerdiń «Barbarossa» josparynyń asa qupıa tustaryn baıandap qana qoımaı, onyń jeńilýiniń jaı-japsaryn aıtyp beredi. Ol, sondaı-aq, soǵystyń júrgizilý barysyn, antıgıtlerlik koalısıaǵa qandaı memleketterdiń kiretinin de aıtqan.
1941 jyly 21 maýsymda Levanyń kúndeliginde kelesi jazbalar paıda bolǵan: «Endi osy aıdyń aıaqtalýymen, men endi soǵysty... barlyq álemge ornaǵan qaıǵyny kútemin...»
Qarapaıym oqýshyda halyqaralyq jaǵdaıǵa baılanysty málimetter qaıdan paıda bolǵan? Fedotovqa qupıa muraǵattarǵa qol jetkizý múmkin emes edi. Oǵan qosa, jetkinshek kishkentaı jazýmen kúnine júz betten jazyp otyrǵan.
90-shy jyldardyń sońynda dıggerler Bersenevskıı jaǵalaýynda jer astynan qazylǵan úńgirlerde «Leva Fedotov. Bolashaqtyń tarıhy» degen jazý bar qalyń qońyr dápterdiń tabylǵandyǵy jaıly ańyz bar. Ol jerde bizdiń kúnderge deıin ne bolatyny jaıly jazylǵan dep aıtylyp júr. Sonymen qatar, XXI ǵasyrdyń basynda AQSH prezıdenti qara násildi adam bolatyny jáne onyń basqarýy álemdi tóńkeretin ekonomıkalyq jáne saıası kataklızmalarǵa ákeletini jaıly derekter bar dep aıtylyp júr. Onyń tuspaldaýy SERN jáne Úlken adrondyq kollaıder jaıly ekeni belgili. Osy júzjyldyqqa deıin «Bolashaqtyń tarıhynyń» avtory ǵalamshardy bir ǵana úkimet basqaratynyn, al memleket aralyǵyndaǵy shekaralar shartty túrde bolatynyn aıtqan.
Qupıa dápterdiń tarıhy ósek-aıań bolýy da múmkin. Qalaı bolǵan kúnniń ózinde Leva Fedotov boljamdarynyń qupıasyn ózimen birge ala ketti.
