«Vkontakte» áleýmettik jelisindegi jasy degen bólimde qazaqshalap «18 jas» dep kórsetilgen. Al Whatsapp messendjerinde «Janym sol» dep jazylǵan. Ol Dımash Qudaıbergenovtyń shyǵarmashylyǵyn jaqsy kóredi jáne kóptegen qazaqstandyq ánshilerdiń ánderin tyńdaıdy. Onda turǵan ne bar dersiz. Eger áńgime reseılik orys qyz týraly bolmasa dep habarlaıdy rikatv.kz.
3 jyl buryn maǵan Vıkadan hat keldi. «Sálemetsiz be! Siz Qazaqstannansyz ba?» dep suraǵannan keıin ózin tanystyryp ótti. «Esimim Vıktorıa. 15 jastamyn. Kózim tolyq kórmeıdi. Máskeýde turamyn. Qazaq tilin úırenýge talpynyp júrmin. Qazaq tili óte ádemi. Biraq qıyn til».
Osydan keıin bir-birimizben jıi habarlasyp turatyn boldyq. Onyń qazaqshasy jaqsara tústi. Meniń oǵan qoıǵan eń alǵashqy suraǵym «Vıka, nelikten qazaq tili? Kóptegen dástúrli jáne úırenýge múmkindigi kóp tilder bar ǵoı...»
«Men shet tilderine qyzyǵamyn. Tek standartty «aǵylshyn-nemis» emes, ekzotıkalyq tilderdi meńgergim keledi. Ǵalamtorda qazaqstandyq bir qyzben tanystym. Qyzyq úshin qazaq tilinde «prıvet», «kak dela?» sózderi qalaı aýdarylady dep suradym. Bul jaı ǵana qyzyǵýshylyq boldy. Osymen bitti. Bir jyldan keıin taǵy bir qazaqstandyq balamen tanystym. Oǵan da qazaq tili týraly birneshe suraqtar qoıdym. Bir ýaqyta Qaırat Nurtastyń ánin tyńdadym. Áýeni qatty unady. Alaıda sózin túsinbegendikten, ǵalamtorda tanysqan qazaq jigitine aýdaryp berýin suradym. Biraq ol Batyrhan Shúkenovtyń «Otan ana» áni sekildi áser etpedi. «Otan anany» esitigende sezimim alaı-dúleı boldy.Ony sózben aıtyp jetkizý múmkin emes. Bálkim aramyzda ol adam endi joq bolǵannan keıin shyǵar...Bir ózindik sıqyry bar án. Batyrhan atalmysh ánge otanǵa degen súıispenshiligin salsa kerek. Ol sezimniń bir bóligi maǵan da berilgendeı boldy. Osydan keıin qazaq tilin úırenýdi myqtap qolǵa aldym».
Buǵan deıin Qazaqstan týraly ne bildiń?
Eshteńe bilmedim dese de bolady. Tek alǵashqy kezde Qazaqstannyń astanasy Almaty bolǵanyn, odan keıin Astanaǵa kóshirilgenin bilemin.
Qazirgi qazaq tilin bilý deńgeıińdi qanshaǵa baǵalaısyń? Qazaq tilinde sóleısiń be, álde sózdiktiń kómegine júginesiń be?
Ókinishke oraı oqı almaımyn. Sebebi kózi kórmeıtinderge arnalǵan qaza tilin úırený baǵdarlamasyn taba almadym. Alaıda «Sara» atty oqıtyn mashına bar. Oǵan qazaq tiliniń sıntızdeýish ornatylǵan. Biraq onymen tek qazaqstandyqtar ǵana qoldana alady. soyle.kz saıtynan úırene bastadym. Ýaqyt óte kele oǵan da qoljetimdiligimdi shektedi. Odan keıin «Jańa tolqyn» kýrsyn taptym. Ol da maǵan kóp kómegin tıgizbedi. Osydan keıin qazaq tilin úıretetin adam izdep, taptym. Ol Aqtóbede turady. Sabaqty óte qyzyqty ótkizedi. Maǵan unaıdy.Osy suhbat arqyly oǵan sálem joldaǵym keledi. Alǵys aıtamyn. Keıbir sózder men sóılemderdi túsinemin. Sanaı alamyn. Kókónisterdiń ataýlaryn bilemin. Árıne bul az. Biraq bul ýaqytsha ǵana. Men maqsatyna jetpeı qoımaıtyn adammyn. Ýaqyt óte kele erkin sóıleıtin bolamyn. Ázirshe qarapaıym suraqtarǵa jaýap berip, ózim týraly aqparat bere alamyn. Sálem! Meniń atym Vıktorıa. Men Máskeýde turamyn. Jasym on segizde. Anamnyń esimi Svetlana. Men de arnaıy til úırený baǵdarlamasy joq.
Ádette shet eldikter belgili bir maqsatpen til úırenedi. Basqa elge kóshý, shet eldik kompanıalarǵa jumysqa kirý nemese shet eldik kúıeý tabý, fılmderdi aýdarmasyz kórý, kitaptardy sol tilde oqý t.b. Seniń maqsatyń qandaı?
Tildi úırenip, shet elge ketken árıne jaqsy. Alaıda ózge elge baratyndaı men de múmkindik joq. Men taza qazaq tilinde sóılep, ánderdi aýdaryp, fılmderdi kórgim keledi.
Qazir qazastandyqtarmen kóp sóılesesiń. Seniń oıyńsha bizde ortaq ulttyq uqsastyqtar bar ma?
Adamı uqsastyqtardy aıtqan durys bolar. Iá, sizder reseılikterge qaraǵanda meıirimdi jáne ashyqsyzdar. Kóbine maǵan dál osyndaı adamdar kezdesedi. Árıne túrli jaǵdaılar bolady. Biraq kóp jaǵdaıda qazaqstandyqtar óte meıirimdi.
Tilden bólek, ertegi, ańyzdar, tarıhı tulǵalarmen, maqaldar, ázildermen tanysyp kórdiń be?
Iá, men ertegi keıipkeri Aldar Kóseni bilemin. Qyz Jibek týraly fılm kórdim. Ámire Qashaýbaev, Shámshi Qaldaıaqovtyń ánderi men zamanaýı estradany da tyńdadym. Muqaǵal Maqataevtyń óleńderin oqydym. Durys túsinbesem de qatty unady. Áýenniń ózi unady. Shyǵystyń ıisi seziledi.
Al urysýdy úıretti me?
(Kúlip) Úıretti! «Aýzyńdy jap» nemese jaıyma qaldyr dep qatty aıta alamyn. Bul sózderdi qoldanýdyń qajeti bolmaıdy dep úmittenemin.
Óz betińshe basqa da tilderdi úırenip jatyrsyń ba?
Ázirshe tek qazaq tili ǵana. Bolashaqta ıtalıan, fransýz jáne qyrǵyz tilin úırenip, qazaqshamen salystyryp kórgim keledi.
Kózi kórmeıtinder shet tilin qalaı úırenedi?
Mektepte biz Braılá shrıfty arqyly aǵylshyn tilin úırenemiz. Keıde aýdıony tyńdap, aýdaramyz, jattaımyz. Kýzovlevtiń oqýlyqtary bar. Muǵalimderdiń oǵan kóńili tolmaıdy. Rasymen de onsha emes. Biraq basqa oqýlyq joq, jaqyn ýaqytta bolmaıtyn da shyǵar.
Al fılmder kózi kórmeıtinderge qalaı jetkiziledi?
Fılmder tıflokommentarııler arqyly kórsetiledi. Men osy tásilmen «Garrı Potter», «Bethovendi» kórdim. Iaǵnı kadr syrtyndaǵy daýys fılmde ne bolyp jatqanyn únemi aıtyp otyrady.
Án aıtasyń. Buryn án aıtyppa ediń?
Joq! Qazaq tilin úırengennen keıin ǵana án aıtýǵa degen nıet paıda boldy. Bastapqy kezde tek tyńdaıtynmyn. Keıin ózim de án aıtyp kórsem qalaı bolady dep oılanyp kórdim.
Án aıtý qalaı eken? Jeńil me?
Joq, ońaı emes. Ánge janyńdy salýyń kerek.
Qazaqstandyq ánshilerden kimdi tyńdaǵandaısyń?
Akbota Kerimbekova, Erke Esmahan, Qaraqat Ábildına. Batyrhan Shúkenov pen «Melo Men», «Zaman», «Jigitter», «Arnaý» tobyn erekshe atap óte alamyn. Qaırat Nurtastyń keıbir ánderi unaıdy. Tóreǵalı Tóreáli, Qýandyq Rahym jáne aqtóbeleik Dıamsh Qudaıbergenovty jaqsy kóremin.
Eger seni Qazaqstanǵa shaqyrsa, kelesiń be? Kelip án aıta alasyń, konkýrsqa qatysýyńa bolady nemese qazaqtyń ulttyq taǵamynynyń dáimt tatyp kóre alasyń.
Eger kelýge múmkindik bolsa, ony jiberip alý kúná. Konkýrsqa qatysýǵa áli daıyn emespin. Al ulttyq taǵamdaryńyzdy qýana jep kórýshi edim.
Áńgimelesken: Sholpan Pronına
foto Vıktorıa Andreevanyń jeke muraǵatynan alyndy
