Orys qyzy: Qazaq shańyraǵynyń kelini ataný - mańdaıyma jazylǵan úlken baqyt

/uploads/thumbnail/20170710012832725_small.jpeg

Búgingi tańda qyzdarymyz sheteldik azamattarǵa turamysqa shyqty dep jar salyp, syn astyna alǵan azamattardyń talaıyn kórdik. Alaıda, ózge ulttan qyz alyp jatqan jigitterimiz de az emes. Tek qyzdarymyzdyń shetelge ketkeninen jigitterdiń ózge ulttan qyz alyp jatýynyń aıyrmashylyǵy orasan zor. Qazaqqa kúıeýge shyqqan ózge ulttyń qyzy dúnıege qazaqtyń urpaǵyn ákeledi, qazaq otbasyna sińisedi, mádenıetin tanıdy, salt-dástúrin meńgeredi. Tipti, qarap otyrsaq, qazaqtyń bilimdi, zıaly azamattarynyń ózderi ózge ulttyń qyzyn jar etken. Álıhan Bókeıhanov, Ahmet Baıtursynuly, Júsipbek Aımaýytov, Mustafa Shoqaı, Qanysh Sátbaev, Maǵjan Jumabaev, Muhtar Áýezov syndy tulǵalar orys, tatar qyzdaryn tańdaǵan. Qazaqqa jar bolǵan ózge ulttyń qyzdary ıslamdy qabyldap, qazaqtyń otbasyna sińisken. Osy tulǵalarymyzdyń Alashqa tanylýyna sińirgen eńbekteri de az emes ekenin eskere ketýimiz qajet.  

Osy taqyryp aıasynda «Egemen Qazaqstan» redaksıasy sóz qozǵap, qazaqqa kelin bolyp túsken orys qyzynyń ózge ortaǵa tez sińisip, otbasynyń bólinbes bir bólshegine qalaı aı­nalǵanyn jazdy.

Bir kompanıada qyzmet etken Talǵat pen Natalá eki jyl buryn tanysqan. Ara-tura jınalystarda kezdestirgen súıkimdi, taldyrmash boıly boıjetken bozbalanyń nazaryn birden aýdarǵan. Aradaǵy «siz-biz» desken sypaıy qarym-qatynas keıin ottaı laýlaǵan saǵynysh sezimine aınalǵanyn qos ǵashyq sezbeı qalǵan.

Talǵat ómirlik jar bolýǵa usynys jasaǵanda Natalá birden kelisim bermegen, kóp oılanǵan. Kóz aldyna qaraılasar eshqandaı týǵan-týysqany joqtyǵy elestep, keýdesin ashshy óksik qysqan. Esin bilmeıtin kezde ákesi kóz jumǵan. Anasy áli kúnge deıin úshti-kúıli habarsyz ketkenderdiń sanatynda júr. Jalǵyz baýyrynyń qaıda ekenin bilmeıdi. 6 jasynan jetim balalar úıinde tárbıelenip, memleket qamqorlyǵynyń arqasynda esh kemdik kórmeı ósti.

Bilimge degen eren qushtarlyǵynyń arqasynda M. Jumabaev atyndaǵy gýmanıtarlyq kolejdi qyzyl dıplommen bitirip, áleýmettik qyzmetker mamandyǵyn alyp shyqty. Jumysqa ornalasty. Sóıtip júrgende qazaqtyń jampoz jigiti sóz salyp, ómirlik jar bolýǵa usynys bildirgende ne aıtaryn bilmeı tosylyp qalǵan. Týǵan-týystary meni qalaı qabyldar eken degen aýyr suraq kólbeńdegen. Qazaqtyń tilin, mádenıetin, salt-dástúrin qansha meń­gerse de, tartynshaqtana bergen. Tek Tal­ǵattyń «qobaljyma, bári jaq­­sy bolady» degen demeý sózi dem bergen. Alǵashqy tanysýǵa barǵany áli kúngi­deı kóz aldynda.

− Bárinen buryn ózimdi emes, Tal­ǵatty aıadym, qatty qınalyp júr­di. Tańdaýyna týǵan-týystarynyń qar­sy­lyq tanytqanyn aıtqanda, senesiz be, meniń boıymdaǵy qorqy­nysh­tar seıilip sala berdi. Bári durys sheshiletindeı erekshe senim paıda boldy. Bóten shańy­raqtyń tabaldyryǵyn alǵash atta­sam da, birinshi júzdesýden-aq bu­rynnan biletin jandarsha erkin sóı­lesip, til tabysyp kettik. Meniń jan-dúnıemdi túsine bilgen ata-enem – álem­degi eń jaqsy adamdar, – deıdi olar­ǵa altyn asyqtaı nemere syılap otyr­ǵan jas kelinshek ótken kezeńdi eske túsirip.

Ol «qazaqtyń kelini bolý – keremet, eń bastysy, aǵaıyn-týys­tyń kóptigi. Otbasymyzben qazaq, orys meıramdaryn atap ótemiz. Qazaq tilin­de sóılesemiz. Ulymyzdyń esimi – Alan. Onyń atyn ata-enem qoıdy. Men dostaryma «Jetimdiktiń zaryn kóp tartyp edim. Endi qazaqqa kúıeýge shyǵyp, jarty qala meniń týysym bolyp shyqty» dep qaljyńdaımyn. Úlgili, ónegeli shańyraqtyń bólinbes bir bólshegine aınalǵanymdy mań­daıyma jazylǵan baǵym, baqytym sanaımyn», − deıdi Natalá.

Otaǵasy Jasulan men otanasy Klaranyń «Aralas nekeni sógetinderge aıtarymyz: kesir, qyńyr adamdar kezdesedi, al jaman ult bolmaıdy» degen pikirlerine alyp-qosarymyz joq. Bul ekeýi de tosyn jaǵdaıda tanysqan. Jasulan Reseıdiń Chelábi qalasynda oqyp júrgende oraldyq kýrstasy úılenip, Klarany sol toıda jolyqtyrady. «Taǵdyrdyń jazýynan eshkim qashyp qutylmaıdy. Áıtpese, sylqyldyǵan sulýlar teriskeıden de kezdeser edi. 1983 jyly otaý quryp, sodan beri bir shańyraq astynda tatý-tátti tirlik quryp kelemiz. Kelinimiz tili men dili múldem beı­tanys ortaǵa tez sińisip ketti. Elge­zek, aqjarqyn, baýyrmal. Nádıa degen qaza­qı esimdi qýana qabyldady», deıdi ata-enesi.

Foto: «Egemen Qazaqstan» redaksıasynan alyndy
 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar