Bizdiń tarıhshylar uıyqtap júre me, álde bıliktiń óz dúmshe tarıhshylary bar ma, - ultymyzdyń osyndaı eldik, memlekettik, órkenıettik máselelerinde qapy qalyp jatatynymyz qalaı? Nege tereń boılar jerde únemi jeńil qalqyp júremiz? Ana jyly Túrkistannyń týǵan jylynan shatastyq, endi Shymkenttiń 2250 jyldyq túpki tarıhy naqylanyp qalǵan kezde óz qolymyzdy ózimiz kesip, tipti qolymyz emes-aý óz tamyrymyzǵa balta shaýyp, sholtıtyp jatyrmyz. Sonda Otyrar, Syǵanaq, Túrkistan, Taraz, Shymkent, Qımaq, Balasaǵun, Aqmeshit, Almaty, t.b. sıaqty ejelgi qalalarymyzdan bas tartyp, 550 jylmen shektelip otyrmaqpyz ba? Álde, 550 jyldyń ar jaǵynda ol qalalarda qazaqtar turmaǵanda tarıhta joq bireýden tartyp aldyq pa? Sonaý qatyn patsha tusynda jalǵan jylnamalar jazǵyzyp, monastyrlarǵa taratyp, olaryn Mýsın-Pýshkınderge tapqyzyp, Kıev Rýsine joldan ortaqtasqan "tarıhy" sońǵy jyldary áshkerelenip, "tamyrynan" aırylyp qalǵan soń, búgingi RESEI endi "Monǵol-tatar ıgosy bolǵan joq" dep, Altyn Ordaǵa, Attılaǵa jarmasyp, jantalasyp, ıemdenip, óz tarıhyn qolmen shuqyp, tereńdetý ústinde. Al biz bolsaq óz tarıhymyzdan at-tonymyzdy ala qashyp álekpiz. Biz búgingi murageri retinde óz eldigimizdi eń keminde Bilge qaǵan dáýirinen bastaýymyz kerek. "Biz - Túriktiń ata jurtymyz, Kúltegin, Tonykók pen Qorqyttyń Otanymyz!" dep keýde qaqqanda jerge syımaımyz. Solaı aıtyp, jazyp kelip, bir-aq kúnde sonyń báriniń basynan attap óte shyqtyq. Sondaı-aq Úısin, Qańly, Naıman, Kereı handyqtarynyń ómir súrgen dáýirleri de 550 jylǵa syımaıdy ǵoı! Armándar qazbadan taýyp alǵan bir tastaǵy qashalǵan birer sózdi maldanyp, Erevan qalasynyń salynǵanyna 2790 jyl boldy dep dáleldedi. Tym bolmasa qasymyzdaǵy Qyrǵyz ben Ózbekten úlgi almaımyz ba, bıliktegi "tarıhshy" myrzalar! Qyrǵyzdar óz memlekettiginiń 2200 jyldyǵyn toılaǵaly baqandaı 10 shaqty jyl ótti. Bizdiń basshylar ol kezde "bizde buryn memleket bolǵan joq, shekara bolǵan joq" dep, aýzyn qý shóppen súrtip, "bárin ózimiz qoldan qurdyq" dep kúpsinip júrgen. Sóıtip júrip, aramnıettiniń aýzyna "qazaqta memleket bolǵan joq" degen sóz salyp berip, bir kúıdik. Endigimiz mynaý. 550 jyl - árıne, tarıhymyzdy 1991 jyldan bastaǵannan jaqsy. Jerimizge kóz alartyp júrgen joıpan, jyrtqysh kórshilerdiń aýzyna ózimiz baryp túsýge nege sonsha qumarmyz? Dushpanǵa taba bolmasaq ta, dosqa kúlki bolǵan jaqsy emes. Mańaıǵa moıyn burmaı, qashanǵy jem bolamyz?.. Ómirdegi keıbir qatelikterdi kórmeýge bolar, iri qatelikterdi jóndeýge bolar, biraq halyq taǵdyryna, el tarıhyna qatysty jiberilgen eń usaq qateliktiń ózin túzetý urpaqtarǵa asa aýyr tıetini anyq... Degenmen, qaı qazaq toıdan qashypty? Qarar qabyldanyp qoıǵan eken, endeshe, sheginer jer joq, buǵan da shúkir dep, 550 jyldyǵymyzdy laıyqty toılaıyq, biraq odan áldeqaıda tereń tarıhymyzǵa boılaıyq! Muny Qazaq eliniń 2300 jyldyǵyn ótkizýge daıyndyq dep oılaıyq...

Ulyqbek Esdáýlettiń jeke paraqshasynan