HALYQ BİLSİN:   Búginde halyq qyzmetin kóp paıdalanatyn salanyń biri – notarıat bolyp sanalady. Iaǵnı notarıýstyń qyzmetin paıdalanbaıtyn adam kemde-kem deýge bolady. Úı, kólik satý, qujat rásimdeý, muragerlik, kelisim-pátýá sekildi azamattyq isterdiń barlyǵy da osy notarıýs qyzmetine júginbeı bitpeıdi. Zań boıynsha, notarıýs qyzmetiniń quny Salyq kodeksinde belgilengen stavkalar boıynsha belgilenedi. Alaıda, kóp jerde bul zańdylyqtar saqtala beredi deý qıyn. Ony kúndelikti ómirde jıi kezdestirip te júrmiz. Bas qalanyń ózinde mundaı qyzmettiń quny árkelki bolyp jatady. Zańǵa qaıshy ekenin bile tura, keıbir jeke notarıýstar ózinshe baǵa qoıyp, jurttyń qaltasyna túsip jatatyny jasyryn emes. Jaqynda redaksıamyzǵa syr óńirinen: «Sońǵy aıda notarıýstarǵa birneshe ret baryp, qujattardyń kóshirmesin rastatýǵa týra keldi. Onda jeke notarıýstardyń árqaısysynda kórsetilgen qyzmet úshin alynatyn tólemaqy ár túrli ekenin baıqadym. Bizde notarıaldy kóshirme jasaý úshin alynatyn aqy mólsheri zańmen bekitilgen be? Qujattardyń kóshirmesin rastatý úshin qansha tóleýim kerek», – degen hat kelip túsken edi.  «Notarıat týraly» Zańynyń 30-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes, jeke notarıýs qujattar men olardyń úzindileri kóshirmesiniń durystyǵyn kýálandyrǵan kezde tehnıkalyq jáne quqyqtyq sıpattaǵy qyzmeti úshin jeke tulaǵalardan 0,05 aılyq eseptik kórsetkish kóleminde aqy alýy tıis. Bıyl aılyq eseptik kórsetkishtiń kólemi – 1 618 teńge. Al mamandar ne deıdi? Buǵan deıin qyzmet kórsetý quny men baǵanyń árkelkiligine baılanysty notarıýstardyń baǵasy ár óńirde árkelki bolyp keldi.  Alaıda, mamandar osy jyldyń basynan bas-tap notarıaldyq qyzmet qunynyń bir júıege keltirilgenin aıtady. «Bıylǵa deıin ár aýmaqtyń áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy men halyqtyń ómir súrý deńgeıiniń árqılylyǵyna baılanysty notarıaldyq qyzmet quny da «oınamaly» bolyp keldi. Soǵan baılanysty Astana, Almaty, Qaraǵandy, Aqtaý, Atyraý  qalalary men Shymkent qalasyndaǵy notarıýstyq keńselerde belgilengen baǵany bir-birimen salystyrýǵa kelmeıtin edi. Qazir bir júıege keltirildi. Barlyq no-tarıýstarǵa ortaq bir baǵa jasalǵan. Tek aýyldyq jerlerde ǵana sál-pál tómenirek. Sondaı-aq týysqandaryńyz, jaqyndaryńyz ben dostaryńyz úshin dep sál tómendetilgen baǵa bar. Bul arnaıy erejemen bekitilgen dúnıe. Eshqandaı zańǵa qaıshy kelmeıdi. Notarıaldyq qyzmettiń quny Qazaq-stan Respýblıkasynyń «Notarıat týraly» zańynyń 30-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes jáne Salyq kodeksiniń arnaıy qaýlysyna baılanysty alynady», – deıdi zańger ári jeke notarıýs Dına Kókenqyzy. – Qashannan beri bir júıege kóship edi? – Osy jyldyń basynan beri bir baǵaǵa kóshtik. – Naqty baǵany sonda Salyq komıteti belgileıdi ǵoı? – Baǵa Salyq komıteti men «Notarıat týraly» zańynyń erejesine baılanysty anyqtalady. Bir kezderi Salyq kodeksinde kórsetilgen erejege saı alatynbyz. – Belgili bir aılyq eseptik kórsetkish boıynsha belgilene me? – Iá, aılyq eseptik kórsetkish boıynsha alynady. Onyń ishinde  memlekettik baj salyǵy qosa eseptelgen. Mysaly qandaı da qujattyń kóshirmesin maquldatý úshin (bir qujatqa) 858 teńge tólenedi. Sonymen qatar notarıaldyq qyzmettiń bekitilgen baǵasy kire beriste nemese kórneki jerde mindetti túrde ilinip turýy tıis. Bul týraly Ádilet departamentiniń arnaıy nusqaýy bar. Eger de notarıýstyń baǵasy men jumysyna kelispeýshilik týyndap jatsa, árbir tutynýshynyń Ádilet departamentine baryp shaǵym túsirýge quqy bar. Al mundaı anyqtamalyq qujattar da telefondarymen qosa kórnekti jerde ilinip turýy kerek. İlinip tursa quzyrly organdarǵa baryp shaǵym aıta alady. Árbir notarıaldyq qyzmet úshin mindetti túrde túbirtek-chek berilýi tıisti. Árbir notarıýs kasalyq aparatpen jumys isteıtinin umytpaý kerek. Notarıat týraly zańnan úzindi:  30-bap. Notarıattyq is-áreketterge aqy tóleý  1. Memlekettik notarıat keńsesinde jumys isteıtin notarıýs pen aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń (selonyń), aýyldyq (selolyq) okrýgtiń ákimi apparatynyń laýazymdy adamy notarıattyq is-áreketter jasaǵany úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Salyq kodeksinde belgilengen stavkalar boıynsha memlekettik baj alady. 2. Jekeshe notarıýs jasaıtyn notarıattyq is-áreketterge aqy Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańdarynda belgilengen memlekettik baj mólsherine sáıkes keletin stavkalar boıynsha tólenedi. 4. Qazaqstan Respýblıkasy kon-sýldyq mekemesiniń laýazymdy adamy notarıattyq is-áreketter jasaǵany úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasynda kózdelgen tártippen jáne mólsherde konsýldyq alym alady. 5. Jeke jáne zańdy tulǵalar úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasynda kózdelgen notarıattyq is-áreketterge aqy tóleý jónindegi jeńildikter bul adamdarǵa jeke praktıkamen aınalysatyn notarıýs notarıattyq is-áreketter jasaǵan kezde de qoldanylady. 6. Notarıattyq is-áreket jasaý úshin notarıýs óziniń jumys ornynan tys jerge barǵan jaǵdaıda múddeli adamdar oǵan naqty kólik shyǵystaryn óteıdi. Daıyndaǵan – Búrkit NURASYL

Derekkóz: "Halyq sózi"