Adamdy alda ne kútip turǵany belgisiz. Pende eshqashan senimdi túrde «mynadaı jaǵdaı meniń basymnan eshqashan ótpeıdi» dep nyq senimmen aıta almaıdy. Almatylyq Alına S.-da (esimi ózgertilgen. Maqaladaǵy keıipkerlerdiń barlyǵynyń esimderi ózgertilgen) soǵan taǵy bir márte kóz jetkizdi. Jubaıymen kelisim shart boıynsha Taılandqa jumys isteýge ketken áıel eshqashan túrmege túsemin dep oılamaǵan.

“Alına kúıeýi ekeýi Taılandqa bılet alyp, jolǵa jınalǵanda olarǵa qyzyǵa da qyzǵana qaradym. Alına bir ret telefon shaldy da habarsyz ketti. Eki apta ótkennen keıin onyń kúıeýi habarlasyp, ápkemniń túrmede ekenin aıtty. Dúkende janjal shyǵyp, tipti tóbeleske deıin jetken. Qazir ápkemniń jaǵdaıy jaqsy. Qazir Alına Eýropada bilim alyp jatyr. Sol jaǵdaıdan keıin birneshe jyl ótti. Alına túrmede otyrǵan jyldary týraly kitap jazyp jatyr» dedi Alınanyń ápkesi Sveta.

– Kitabymdy birneshe tilde basyp shyǵaramyn. Qazaqstandyqtar ǵana emes eýropalyqtar, amerıkalyqtar da Taılandqa jol túse qalsa qandaı qıyndyqtarmen betpe bet kelýi múmkin ekenin bilgenin qalaımyn. Kezdeısoq tanystyqtar men jergilikti halyqtyń mentalıtetin jáne qarapaıym túsinikterdi bilmeýi qanshalyqty qaýipti ekenin túsinse eken deımin. Men ózim de qalaı polısıa bólimshesinen biraq shyqqanymdy túsinbedim. Polıseıler bólimshege alyp kelmeı turyp para usyný qajet eken. Men ony keshirek bildim. Ol ýaqytta qaltamda olar suraǵan $500 bolmady.

Áıelderge arnalǵan túzetý ortalyǵy Bangkokta ornalasqan. Men otyrǵan ýaqytta onda 8 myń adam bolǵan. Olar ekige bólinedi. Birinde aýyr qylmys jasaǵandar otyrady. Olardyń kóbi kisi óltirgender. Ekinshi bóliginde otyrǵandardyń 90%-y esirtki úshin jazasyn ótep jatyr. Onda aktrısa, daıashy, egde jastaǵy áıelder de bar.

Taılanda sıntetıkalyq “ıaba ıaha” esirtkisin dollarǵa satyp alýǵa bolady. Ol «jaman dári» dep aýdarylady. Oǵan birden úırenesiń. Túrmede 80, 90 jastaǵy apalar da osy esirtki úshin otyr. Olardy esirtki saýdasymen aınalysatyn nemereleri ózderiniń ornyna otyrǵyzady eken. Jastardyń «kárilerdiń aqtyq demi qaıda úziletini mańyzdy emes. Úıde me álde túrmede de báribir emes pe?» degen oıy meniń qatty tańǵaldyrdy.

Meniń kameramda otyrǵandardyń barlyǵy joǵary bilimdi, shet tilin biletin áıelder boldy.

Sot men ustalǵannan keıin ekinshi kúni ótti. Maǵan barlyǵy kúlimdep jaýap berip otyrdy. Aýdarmashy boldy. Polıseıler birdeńelerdi jazyp jatty. Sol ýaqytta-aq taǵdyrymnyń sheshilip qoıǵanyn sezdim. Men jazamdy jeńildetý úshin óz kinámdi moıyndadym. Dúkendegi janjal 16.00-ge deıin bolǵany jaqsy boldy. Sebebi 4-ten keıin jasalǵan tártip buzýshylyq, qylmystardyń jazasy óte aýyr bolady.  

Aqshań bolmasa jýyndymen tamaqtanasyń

—Kıimderimdi alyp aldy da ornyna dymqyl tartqan kıim berdi. Kamera – jıhazy joq keń bólme. Tek juqa kórpeler ǵana boldy. Onda 60 adam uıyqtaıdy.

Barlyǵy aǵash edende jatady. Klımattyń jyly bolǵany ǵana kómektesti.

Dárethana kafel jabystyrylǵan qabyrǵanyń artqy jaǵynda ornalasqan. Esik joq. Dýshta barlyǵymyz birge jýynamyz. Kúzetshi 10-ǵa deıin sanaıdy. Sol ýaqytqa deıin shomylyp úlgerýiń kerek. Odan keıin kelesi top kiredi.

Túnde jaryq janyp turady. Tańǵy 4-te turǵyzady. Baqylaýshy barlyǵyn taıaqpen uryp, aıqaılap oıatady. Sol kezdegi taıaqtyń daýysy túrmeden shyqqannan keıin uzaq ýaqyt qulaǵymda jańǵyryp turdy.

Oıanǵannan keıin biri dýshqa barsa, endi biri ózine kofe jasaý úshin ystyq sýǵa kezekke turady.

Aýlada shatyr bolmady. Ushaqtyń ushqanyn, býdda hramyndaǵylardyń án aıtqanyn estısiń, qustar án salady, aınalanyń barlyǵy gúl, biraq sen qapasta otyrsyń.

– Jazasyn óteýshiler qandaı jumys atqardy?

Áıelder kúni boıy tigin tigýmen aınalysady, jasandy gúl jasaıdy, endi biri desert daıyndaıdy. Biraq bul eńbekteri úshin aqsha tólenbeıtin. Keıbiri túrme naýbaıhanasynda nan pisirdi. Jumys óte aýyr, biraq aıyna 1 bólke nan men 1 myń bat tólenetin.

16.00-de qaıta kameraǵa kirgizedi. Ol ýaqytta qalaǵanyńda jasaısyń. Internet, kompúter, gazet bolmady. Tek taı jáne aǵylshyn tilinde jazylǵan eski kitaptar boldy. Teledıdardan jańalyqtar men jergilikti tele hıkaıa kórsetildi.

Kóbi týystary men dostaryna hat jazatyn. Bizge hrıstıan mısıonerler jıi keletin. Jaqyndaryńmen kúnde kezdesýge bolady, biraq tek 5 mınýt qana. Al jeke kezdesýlerge arnaıy bólmege bir saǵatqa jiberetin. Mundaı kezdesýler 3 aıda bir márte bolyp turatyn.

—Qalaı tamaqtandyratyn?

Aqshasy joqtarǵa arnalǵan asqana bolatyn. Kúrish pen sýǵa pisirilgen shóp beretin. Ol jýyndyǵa uqsaıdy. Al aqshasy barlar dámdi tamaq jeıtin.

Men kúnine 10 batqa tamaqtanatynmyn. Bul óte az. Úsh aıdyń ishinde 12 kelige aryqtadym.

Jazasyn óteýshilerge týystary sálemdeme berip jiberse, olar basqalarymen bólisetin. Men aýyryp qalǵanda slaván qyzdary maǵan ishkıim, sút jáne kofe berip jiberdi.

Jynystyq qatynasqa jol joq!

– Áıelder arasynda qarym-qatynas qalaı bolatyn?

– Men Odessanyń týmasy Nılamen jaqsy til tabysyp kettim. Ol súıiktisiniń kesirinen túrmede otyrdy. Nılany ómir boıy bas bostandyǵynan aıyrý jazasyn kesti, biraq ol rahymshylyqpen bostandyqqa shyqty. Mamarým  – kamera starostasy. Eshkimge dórekilik tanytpaıtyn. Birneshe márte vetnamdyqtar tóbelesti. Biraq olardy tez ajyratyp aldy. Taıaq ustaǵan kúzetshiniń sende sharýasy joq.  

– Jazasyn óteýshilerdiń arasynda jaqyn qarym-qatynas boldy ma?

Munda jynystyq qatynasqa oryn joq. Seniń árbir qadamyń eldiń aldynda. Tipti dárethanaǵa otyrsań da bireý qarap turady. 

«Áıelderdiń jazasyn óteý merzimin kórgende boıymdy qorqynysh bıleıtin...»

—Bir kamerada otyrǵan áıelder týraly aıtyp berińizshi...

Aǵylshyn, amerıkalyq, avstralıalyq, ýkraındyq, reseılik, ózbek jáne taı áıelimen birge otyrdym. Keıbiriniń oqıǵasyn estigende tóbe shashym tik turdy.

Irına degen evreı otbasynda tárbıelengen reseıdiń týmasy otyrdy. Otbasymen Jańa Zelandıada turady. Kúıeýi men nemeresimen Bangkok arqyly ushqan. Dútı-frıǵa kirgen. Onyń kózi nashar kóredi. Ózimen úsh kózildirigi bolǵan.

Dúkende kózildirik kıip kórgen de óziniń kózildirik salǵyshyna baıqamaı jańasyn salyp qoıǵan. Ony birden tutqyndady. Sot bir jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý sheshimin shyǵardy.  

18 jastaǵy Taıland turǵyny Pong jigitiniń kesirinen túrmege túsken. Ol polısıadan qashqan. Ony jetip alǵanda jigit polısıany ıterip jibergen. Sol ýaqytta polıseı qulap, basy tasqa tıip sol jerde kóz jumady. Jigit ne isterin bilmeı súıiktisi Pongqa kelgen. Polıseıler ekeýinde tutqyndaǵan. Sotta jigit jylap qyzdyń esh kinási joq ekenin aıtsa da ony sybaılasy retinde sottady. Ol qazir bostandyqqa shyqty. Otbasyn qurdy. Hat jazyp turady. Qardy kórýdi armandaıdy.

Gonkong týmasy Djessıka óte sulý, suńǵaq boıly, symbatty qyz. Joǵary bilim bar. Qytaı qyzy bir top adammen qymbat zattar satatyn dúkennen taýarlardy jalǵan kartochkamen tólegen. Bastapqy kezde ony ólim jazasyna kesti, odan keıin sot 25 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý týraly sheshim shyǵardy. Jaqynda Djessıka rahymshylyqqa ilindi.

Túrmedegi áıelderdiń barlyǵynda qansha jylǵa bas bostandyǵynan aıyrǵany týraly jazylǵan beıdjıkpen júretin. Keıbirinde 50, 100, 200 jyl... Áıelderdiń jazasyn óteý merzimin kórgende boıymdy qorqynysh bıleıtin...

Aıyna bir márte jazasyn óteýshiler jaza merzimin qysqartýdy surap ótinish jazatyn. Biraq odan eshqandaı paıda bolmaıtyn. Keıde 100 jylǵa qamalǵandarǵa «90 jylǵa qysqartyldy» degen jaýap keletin.

– Transvestıtter boldy ma?

Olar erkekterge arnalǵan túrmede jatady. Kóbi aqsha tabý úshin ǵımarat áınegin shaǵyp, túrmege birneshe aıǵa otyryp shyǵatyn.

Týrıserge keńes!

—Taılandta bolmashy sebeppen túrmege túsýiń múmkin. Máselen, barlyq jerde Býddanyń basyn satady. Ony elden shyǵarýǵa zańmen tyıym salynǵan eken. Sondyqtan áýejaıda qıyndyqqa tap bolýyńyz ábden múmkin.

Túrmede júkti aǵylshyn áıeli otyrǵan. Ol kúıeýimen kelisim shart boıynsha jumys isteýge kelgen. Olar jaldaǵan páterdiń dálizinde esirtki satylady eken. Esirtki saýdasymen aınalysqandardy ustaǵanda aǵylshyn otbasyn da ustap alyp ketken.

Aferısterdiń Taılandta nemese basqa Azıa elderine aqsha tabý úshin esirtki tasymalyn jasaıtyndarǵa tańǵalamyn. Esterińdi jıyńdar! Senderdi dál sol ýaqytta polısıaǵa ustap beredi. Sondyqtan abaı bolyńyzdar!

Aıta keteıik, 2017 jyly Taılandta eki Qazaqstan azamaty qylmystyq is boıynsha túrmede otyr.